Πολιτισμός / Μορφές
MSc Ζήνα Λυσάνδρου-Παναγίδη, Φιλόλογος

Μνήμη και δόξα στον ήρωα Έκτορα Κτωρή

18 Ιανουαρίου 2015

Επικήδειος στον ‘Ηρωα Έκτορα Κτωρή Κυριακή, 18 Ιανουαρίου 2015

 Εκκλησία Αγίου Παντελεήμονος

«Ήσουν καλός, ήσουν γλυκός, είχες τις χάρες όλες!»

Έκτορά μας, αγαπημένε μας συμμαθητή,

όλα αυτά τα χρόνια ήσασταν συνέχεια στο μυαλό μας. Δεν προλάβατε να μεγαλώσετε, να γευτείτε τις χαρές της ζωής. Το νήμα της ζωής σας κόπηκε τόσο βίαια στα δεκαεννέα σας χρόνια.

Γίνατε ήρωες! Μεγάλη τιμή για σας, τις οικογένειές σας, αλλά και για μας, τους συμμαθητές και συμμαθήτριές σας, για όλους τους κατοίκους της κωμόπολής μας, του Δήμου Λευκονοίκου, που θα καυχόμαστε ότι πέσατε ήρωες στις κορυφογραμμές του Πενταδακτύλου μας!

Τι να σου πω Έκτορά μου! Όπως είπα και στον συμμαθητή μας ήρωα Πέτρο Βελούση χθες, σας θεωρώ μαθητές μου πια. Εξάλλου, εγώ είχα την ευλογία να έχω μαθητή μου τον ανιψιό σου, τον γιο του μικρότερου αδελφού σου Νίκου, τον Έκτορα, και άπειρες φορές του μιλούσα στην τάξη για σένα και του έλεγα πόσο περήφανος πρέπει να νιώθει που φέρει το όνομά σου!

Και ως μαθητή, σε βλέπω έναν λεβέντη, ευσταλή και λυγερόκορμο νέο παιδί, πάντα καλοφροντισμένο και ευπρεπή, πολύ μοντέρνο, με τις καμπάνες σου, που ήταν τότε της μόδας, με τα μοντέρνα γενικά ρούχα σου που είχες την άνεση να αγοράζεις από το Βαρώσι, όπου ο παπάς και η αδελφή σου είχαν κατάστημα.

Ήταν πολύ περήφανη η μάμα σου, η μ. η θεία η Ελλού για σένα. Για τον όμορφο γιο της με τα πολλά χαρίσματα. Μαζί με τον παπά σου σας μεγάλωσαν με πολλή αγάπη, φροντίδα και άνεση. Για τούτο και δεν άντεξε τον καημό σου. Φύγανε με τον πατέρα σου με τούτο το παράπονο. Φύγανε δυστυχισμένοι.

Δεν υπάρχει τίποτα που να απαλύνει τον πόνο του γονιού που είχε γιο αγνοούνενο. Τίποτα δεν τον αναπληρώνει! Το κενό σου ήταν δυσαναπλήρωτο. Πέθανε η ψυχή τους πριν από το σώμα τους.

Κι εμείς, και τα αδέλφια σου, η Χριστίνα και ο Νίκος, τα ανίψια σου και τα παιδιά τους, πώς να δεχτούν ότι

ο συμμαθητής, ο αδελφός, ο θείος και ο παππούς τους, το λεβεντόπαιδο ως απάνω, έρχεται σε ένα κουτί, είναι μόνο κόκκαλα, που για σαράντα χρόνια ταλαιπωρούνταν χωρίς κανονική ταφή, χριστιανική, χωρίς ένα καντήλι, χωρίς λιβάνι, χωρίς αγάπη!

Έκτορά μας, καλέ κι αγαπημένε! Πάντα θα θυμόμαστε τη χρυσή καρδιά σου, την ευγένεια και την αρχοντιά της ψυχής σου, την καλοσύνη και τη διάθεση της προσφοράς που σε διέκρινε. Γαλουχήθηκες από το σπίτι σου αλλά και από την περιρρέουσα ατμόσφαιρα του Λευκονοίκου, κυρίως, όμως, από τους δασκάλους και τους καθηγητές μας στο Γυμνάσιο Λευκονοίκου με αξίες και ιδανικά αγέραστα. Και αυτά τα ιδανικά έκανες πράξη, όπως και οι άλλοι συμμαθητές μας, με τη θυσία σου! Οι αρχές σου δεν σου επέτρεπαν να γίνεις ρίψασπις. Έμεινες εκεί μέχρι το τέλος.

Σας πρέπει όλους σας τιμή και δόξα, Έκτορά μου. Δώσατε τη ζωή σας για την πατρίδα μας, για την τιμή και την αξιοπρέπεια του Έλληνα φαντάρου που μένει πιστός στο καθήκον του, φυλάγοντας Θερμοπύλες, σαν τους τριακόσιους του Λεωνίδα, «ποτέ απ’ το χρέος μη κινούντες», έστω κι αν ξέρει ότι

«Ο Εφιάλτης θα φανεί στο τέλος    

κι οι Μήδοι επιτέλους θα διαβούνε».

Συγκλονίζομαι σαν σκέφτομαι τον τρόπο του θανάτου σας και έρχονται στον νου μου οι στίχοι του Ελύτη:

«Ω, μην κοιτάτε, ω μην κοιτάτε από πού του-

Από πού του’ φυγε η ζωή. Μην πείτε πως

Μην πείτε πως ανέβηκε ψηλά ο καπνός του ονείρου

Έτσι, λοιπόν, η μια στιγμή  Έτσι, λοιπόν, η μια

Έτσι, λοιπόν, η μια στιγμή παράτησε την άλλη,  

Κι ο ήλιος ο παντοτινός έτσι μεμιάς τον κόσμο!»

Κανείς δεν μπορεί να συλλάβει τον ψυχική σας τάραχο, τις τελευταίες σας σκέψεις, τις τελευταίες εικόνες σας. Σίγουρα εσύ θα σκεφτόσουν το κορίτσι που αγαπούσες τότε. Ήσουν ευαίσθητο παιδί! Η καρδούλα σου κτύπησε για ένα όμορφο κορίτσι, πολύ γλυκό και ντελικάτο.

Σήμερα, πρέπει να δοξάζουμε τον Θεό που βρεθήκατε και μπορούμε να αποδώσουμε σε όλους σας τις πρέπουσες τιμές. Θα ταφείτε ως ήρωες στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας, μέχρι την άγια μέρα της επιστροφής στο Λευκόνοικό μας που θα σας θάψουμε πλάι στους άλλους ήρωες του Δήμου μας!

Έχω να σου πω πολλά Έκτορά μου! Θα σταθώ μόνο σ’ αυτά που μου τόνισε ο καλός σου φίλος, ο ξάδελφός μου Γιαννάκης Καραγιάννης που θυμάται τον άδολο και ανοιχτόκαρδο χαρακτήρα σου, το  κέφι, τη ζωντάνια, τον ενθουσιασμό, τον πατριωτισμό, την αγάπη σου για την Ελλάδα και την ελληνική σημαία μας, την επαναστατική σου φύση.

Ακόμη, και δεν πρέπει να το παραλείψω, ο Γιαννάκης μου είπε ότι γινόσουν θυσία για τους φίλους σου, ήσουν πολύ χουβαρντάς, κερνούσες τους συμμαθητές σου, έδινες την ψυχή σου για τους φίλους σου!

Στο καλό, αγαπημένε μας Έκτορα. Πας να συναντήσεις τους γονείς σου. Είμαι σίγουρη ότι ο Πανάγαθος Θεός μας θα κατατάξει τις ψυχές σας στον χώρο των αγίων και των μαρτύρων!

Στα αδέλφια σου, Χριστίνα και Νίκο, ευχόμαστε ο Θεός να δίνει δύναμη και κουράγιο να αντέξουν και αυτή τη δοκιμασία.

Καλό ταξίδι, Έκτορά μας, ήρωα του Λευκονοίκου μας! Θα σε έχουνε για πάντα ως πολύτιμο φυλακτό στην καρδιά μας!

Προσπάθειες των Ελλήνων της Κύπρου για εθνική αποκατάσταση

Εθνική Οργάνωση Κυπρίων: 26Ιανουαρίου1930

Της Ζήνας Λυσάνδρου Παναγίδη

Φιλολόγου, MSc

Η Κύπρος μας! Ένα νησί στην άκρη της Μεσόγειος. Στην ανατολική εσχατιά της. Ένα πέτρινο καράβι που πορεύεται τη χρυσή μοίρα του ήλιου.

Πατρίδα μας η Ελλάδα! Ένα άσπρο τρεχαντήρι ελληνικό ταξίδεψε στο Αιγαίο κι έφερε στο νησί τον Αγαπήνορα, τον Πράξανδρο, τον Τεύκρο. Μαγιά ήταν τούτα τα παλληκάρια! Κι από τότε η πυξίδα της καρδιάς μας δείχνει προς τη γαλάζια πατρίδα!

Πόθος και καημός αγιάτρευτος η ένωση με τη Μάνα Ελλάδα! Το όμαιμον, το ομόγλωσσον και το ομόθρησκον. Σε όλους τους αγώνες του έθνους πάντοτε οι Έλληνες της Κύπρου έδιναν το παρόν τους, προσμένοντας ότι θα έρθει και η δική τους σειρά να ενσωματωθούν στον εθνικό κορμό.

Κοιμόντουσαν κι έβλεπαν όνειρο τη λευτεριά τους. Ξυπνούσαν και την οραματίζονταν. Η ένωση έγινε η πιο προσφιλής λέξη. Την έγραφαν στα τετράδιά τους, στους τοίχους, στον αέρα που ανέπνεαν! Οι ενωτικές αξιώσεις ξεκίνησαν από τις 6 Δεκεμβρίου του 1821, πέντε μήνες μετά τις σφαγές της 9^ης Ιουλίου, όταν ο επίσκοπος Τριμιθούντος Σπυρίδων μαζί με προκρίτους του νησιού κυκλοφόρησαν στο Παρίσι διακήρυξη για την απελευθέρωση της Κύπρου, ταυτίζοντας τη μοίρα της Κύπρου με εκείνη της Ελλάδας.

Οι Τούρκοι για να καταπνίξουν τους πόθους των Κυπρίων, το 1827 καταφεύγουν στην προσφιλή τους μέθοδο της σφαγής, ενώ ένα χρόνο αργότερα, στις 19 Αυγούστου του 1828, ο Αρχιεπίσκοπος Πανάρετος και οι Μητροπολίτες Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας, με επιστολή τους προς τον Πρώτο Κυβερνήτη της Ελλάδας Ιωάννη Καποδίστρια, του οποίου η μητέρα καταγόταν από το νησί μας, ζητούν την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα!

Το 1878 την Τουρκοκρατία διαδέχεται η Αγγλοκρατία. Η γεωγραφική θέση της Κύπρου ήταν σημαντική για τα συμφέροντα της Βρετανικής Αυτοκρατορίας στην Ανατολική Μεσόγειο. Με τη Συνθήκη του Αγίου Στεφάνου η Τουρκία παραχωρεί την Κύπρο στην Αγγλία με ενοίκιο. Στις 28 Ιούνη 1878 κατέπλευσε στον όρμο της Λεμεσού το πρώτο αγγλικό πολεμικό πλοίο, το "Παλλάς", από το οποίο αποβιβάστηκε μονάδα πεζοναυτών που παρέλαβε από την τουρκική φρουρά το κάστρο της πόλης. Η τουρκική σημαία υπεστάλη ύστερα από 307 χρόνια και στη θέση της υψώθηκε η αγγλική.

Οι Έλληνες της Κύπρου είδαν αυτή την αλλαγή με αισθήματα ικανοποίησης, γιατί τον οθωμανό κυρίαρχο αντικαθιστούσε χριστιανός ο οποίος πίστευαν ότι θα τους ικανοποιούσε το αίτημά τους για ένωση με τη Μάνα Ελλάδα, όπως φαίνεται και από το καλωσόρισμα του Μητροπολίτη Κιτίου Κυπριανού: «…  Αποδεχόμεθα την αλλαγήν της κυβερνήσεως καθ' όσον πιστεύομεν ότι η Βρετανία θα βοηθήσει την Κύπρον, όπως έπραξε και με τας νήσους του Ιονίου πελάγους, ίνα ενωθεί μετά της μητρός Ελλάδος μετά της οποίας φυσικώς συνδέεται...».

Βασικός στόχος, λοιπόν, των Κυπρίων ήταν η ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Στην αρχή δειλά, με υποβολή υπομνημάτων και αποστολή αντιπροσωπειών στο Λονδίνο. Ύστερα, συνέχισαν με συλλαλητήρια και διαδηλώσεις σε όλη την Κύπρο. Οι Κύπριοι αξιώνουν ένωση και απαντούν στον Κάρολο Λουζινιάν: «Είμεθα γνήσιοι Έλληνες και έχομεν μόνον μίαν επιθυμίαν, την μοναδικήν γλυκείαν και παρήγορον ελπίδα της ενώσεώς μας μετά της μητρός πατρίδος».

Το 1885 γίνονται συλλαλητήρια στη Λεμεσό και αλλού, γιατί οι Άγγλοι έδειξαν απρέπεια κατά την περιφορά του Επιταφίου, ενώ το 1907, όταν επισκέπτεται το νησί ο Γουίνστον Τσώρτσιλ, τότε υφυπουργός αποικιών, δηλώνει: «Φυσικό ο λαός να αποβλέπει στην ένωση».

Το 1913 οι Άγγλοι προτείνουν ένωση της Κύπρου με όρο την παραχώρηση ναυτικής βάσης στο Αργοστόλι.

Το 1914, προσαρτούν την Κύπρο στη Βρετανική Αυτοκρατορία στους απόηχους των προσδοκιών του λαού για ένωση με την Ελλάδα.

Το 1915, οι Άγγλοι, προσπαθώντας να καταστείλουν τις ενωτικές αξιώσεις των Κυπρίων, απαγορεύουν τον Εθνικό Ύμνο, την ύψωση ελληνικών σημαιών και την επίδειξη ελληνικών παρασήμων.

Την ίδια χρονιά, στις 18 Οκτωβρίου, η κυβέρνηση Ζαΐμη απέρριψε την προσφορά του Λονδίνου, επί πρωθυπουργίας Λόυδ Τζιώρτζ, το οποίο πρόσφερε την Κύπρο στην Ελλάδα, με αντάλλαγμα να εγκαταλείψει την ουδετερότητα και να κατέλθει στον πόλεμο με τους συμμάχους. Ο Αρχιεπίσκοπος Κύριλλος ο Β΄ εκφράζει ευγνωμοσύνη για την πρόταση στον κυβερνήτη Σερ Τ. Ε. Κλώζον.

Το 1917, ο Ελευθέριος Βενιζέλος επισκέπτεται το Λονδίνο, και οι ελπίδες των Κυπρίων αναζωπυρώνονται. Τηλεγραφήματα και υπομνήματα μετέφεραν το αίτημα των Ελλήνων της Κύπρου στον πρωθυπουργό της Ελλάδας, να μεριμνήσει και για την εθνική αποκατάσταση του νησιού τους.

Αμέσως μετά τον πόλεμο, ξεκίνησε για το Λονδίνο μια ακόμη κυπριακή αποστολή, με επικεφαλής τον αρχιεπίσκοπο Κύριλλο Γ' και με όλους τους Έλληνες βουλευτές του νησιού. Το ταξίδι της πρεσβείας, όπως το ονόμασαν, κράτησε δύο χρόνια (1918-1920) και περιλάμβανε και το Παρίσι, όπου συνερχόταν η Διάσκεψη Ειρήνης.

Στο περιθώριό της, οι Ελληνοκύπριοι εκπρόσωποι είχαν συναντήσεις και συνομιλίες με τον Βενιζέλο, ο οποίος και ανακοίνωσε τελικά (Αύγουστος 1920) στην πρεσβεία των Κυπρίων, την οριστική απόφαση του Λονδίνου να μην παραχωρήσει την Κύπρο στην Ελλάδα. Το ίδιο ανακοίνωσε και επίσημα το αρμόδιο υπουργείο Αποικιών, στις 26 Οκτωβρίου 1920.

Κύπριοι εθελοντές δεν πολέμησαν μόνο κατά τη διάρκεια του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου στην Ελλάδα, αλλά και το 1919 έσπευσαν στη Μικρασία με σύνθημα την ένωση.

Στο μεταξύ, από το 1920, η αγγλική διοίκηση είχε αρχίσει να παίρνει δυναμικά μέτρα ενάντια στους πρωτεργάτες της ενωτικής κίνησης. Έτσι, το 1921 απέλασε από την Κύπρο, με εντολή του ύπατου αρμοστή Στίβενσον, τον δυναμικό αγωνιστή Νικόλαο Καταλάνο, καθηγητή των Μαθηματικών, και τον συγγραφέα και ιστορικό Φίλιο Ζαννέτο, ο οποίος ήταν δήμαρχος Λάρνακας και βουλευτής.

Με τη Συνθήκη της Λωζάνης του 1923, η Τουρκία παραιτήθηκε από όλα τα δικαιώματά της πάνω στην Κύπρο. Δύο χρόνια αργότερα (1η Μάη 1925) η Αγγλία ανακήρυξε την Κύπρο αποικία του στέμματος, ενέργεια που προκάλεσε ποικίλες αντιδράσεις από την πλευρά, κυρίως των Ελλήνων του νησιού.

Νέα πρεσβεία υποβάλλει το 1925 το αίτημα της ένωσης στο Λονδίνο, αλλά ο Υπουργός Αποικιών Έιμερυ δηλώνει ότι το θέμα έληξε: «:... Οφείλετε να εννοήσετε σαφώς, όπως σας υπεδείχθη πολλές φορές, ότι το ζήτημα της ενώσεως είναι οριστικά κλειστό και δεν είναι δυνατόν ν' ανακινηθεί ξανά...».

Στη συνέχεια, το 1928, οι Κύπριοι εκφράζουν την αντίθεσή τους στους εορτασμούς των πενηντάχρονων της αγγλικής κατοχής, ενώ το 1929 οι Άγγλοι απαντούν με τη λήψη δικτατορικών μέτρων, απαγορεύουν την αντιαγγλική δράση και, ταυτόχρονα, αποφασίζεται ο διορισμός των δασκάλων από τον κυβερνήτη.

Τα καταπιεστικά μέτρα συνεχίζονται. Οι Άγγλοι παρεμβάλλουν δυσκολίες στην έκδοση εφημερίδων. Η αντίδραση του λαού γίνεται όλο και πιο έντονη. Στις 26 Ιανουαρίου πραγματοποιείται στην Αρχιεπισκοπή μεγάλη συνέλευση η οποία αποφασίζει την ίδρυση της ΕΟΚ, της Εθνικής Οργάνωσης Κύπρου, με σκοπό την ένωση!

 Την ηγεσία της Ε.Ο.Κ. αποτελούσαν ο αρχιεπίσκοπος, τα μέλη της Ιεράς Συνόδου, ο ηγούμενος Κύκκου, αντιπρόσωποι των άλλων μοναστηριών, οι Έλληνες Κύπριοι βουλευτές και άλλοι παράγοντες. Η οργάνωση ίδρυσε και γραφείο διαφώτισης στο Λονδίνο.

Στις 25 Μαρτίου οργάνωσε σε όλο το νησί εκδηλώσεις υπέρ της ένωσης, κατά τις οποίες σχετικά ψηφίσματα υπογράφτηκαν από τον λαό και στάλθηκαν στο Λονδίνο. Στις εκλογές του ίδιου χρόνου, εκλέχτηκαν βουλευτές όλοι, όσοι είχαν βάλει υποψηφιότητα με το σύνθημα ένωσις και μόνον ένωσις.

Τον Οκτώβριο του 1931 και με αφορμή την επιβολή δασμολογικού νόμου, εκδηλώθηκε το κίνημα των Οκτωβριανών που έφτασε μέχρι και την πυρπόληση του κυβερνείου.

Τελικά, το κίνημα καταπνίγηκε, οι Έλληνες κήδευσαν τους νεκρούς τους, και αναγκάστηκαν να επωμιστούν ένα μεγάλο οικονομικό βάρος που αντιπροσώπευε τις υλικές ζημιές.

Πολλοί από τους πρωταγωνιστές του κινήματος εξορίστηκαν και ανάμεσά τους οι μητροπολίτες Κιτίου Νικόδημος Μυλωνάς και Κυρήνειας Μακάριος, ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Μακάριος Β'.

Η κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή σκληρά έκτακτα μέτρα που ισοδυναμούσαν με επιβολή στυγνού δικτατορικού καθεστώτος και που συνεχίστηκαν μέχρι και την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Η περίοδος αυτή έμεινε γνωστή σαν Παλμεροκρατία

από το όνομα του κυβερνήτη Πάλμερ.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης αυτής η κυβέρνηση του Βενιζέλου βρέθηκε σε δύσκολη θέση έναντι της Μ. Βρετανίας, λόγω της ανάμειξης του προξένου της Ελλάδας στην Κύπρο Αλέξη Κύρου, που ήταν κυπριακής καταγωγής και φανατικός ενωτικός. Με υπερεπείγον τηλεγράφημα ανεκλήθη αμέσως στην Αθήνα από τον Βενιζέλο στις 22 Οκτωβρίου 1931, ενώ ο ίδιος ο πρωθυπουργός δήλωνε ότι η κυβέρνησή του είχε δεχθεί ράπισμα σημαντικόν.

Η στάση αυτή του Βενιζέλου που αποδοκίμασε τα γεγονότα που είχαν συμβεί στην Κύπρο, προκάλεσε θυελλώδεις αντιδράσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Ο ίδιος δήλωσε ότι η κατάσταση στην Κύπρο ήταν αποκλειστικά εσωτερική υπόθεση της Μεγάλης Βρετανίας.

Το κίνημα του 1931 είχε απήχηση και σε άλλες χώρες του κόσμου, όπου υπήρχαν ακμάζουσες ελληνικές παροικίες, όπως στην Αίγυπτο. Εκεί, λόγω των εκδηλώσεων που έγιναν, οι Άγγλοι θορυβήθηκαν και άσκησαν πιέσεις για περιορισμό ενεργειών, όπως η διεξαγωγή εράνου και η αποστολή χρημάτων στην Κύπρο ή αξίωσαν να ματαιωθούν μνημόσυνα για τους νεκρούς της εξέγερσης.

Όλα αυτά τα χρόνια της Παλμεροκρατίας στην Κύπρο ουσιαστικά δεν υπήρχε ηγεσία. Μετά τον θάνατο του Αρχιεπισκόπου Κυρίλλου Γ΄ το 1933, έμεινε τοποτηρητής του αρχιεπισκοπικού θρόνου ο Μητροπολίτης Πάφου Λεόντιος, στον οποίο επέβαλαν αυστηρούς περιορισμούς και έσυραν πολλές φορές στα δικαστήρια. Παράλληλα, απαγορευόταν η λειτουργία κομμάτων, κι έτσι το Κομμουνιστικό Κόμμα της Κύπρου πέρασε στην παρανομία.

Η κατάσταση άλλαξε άρδην με την έναρξη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Ήταν τέτοιος ο ενθουσιασμός με την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο που τα πλήθη ξεχύθηκαν στους δρόμους και ξεδίπλωσαν τις ελληνικές σημαίες που τόσα χρόνια ήταν απαγορευμένες.

Οι Άγγλοι κάλεσαν τους Έλληνες της Κύπρου να καταταγούν στον αγγλικό στρατό και να πολεμήσουν «για την Ελλάδα και την ελευθερία». Πάνω από 30,000 Κύπριοι πολέμησαν σε διάφορα μέτωπα της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής.

Μόλις τελείωσε ο πόλεμος, το 1946, ο Μητροπολίτης Λεόντιος πήγε στο Λονδίνο για να θυμίσει στους συμμάχους μας τις υποσχέσεις τους και να ζητήσει ξανά την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Όμως, «οι φίλοι του άλλου πολέμου», ξέχασαν τις υποσχέσεις τους, γιατί «καθένας χωριστά ονειρεύεται και δεν ακούει τον βραχνά των άλλων».

Τότε, ακριβώς, συνειδητοποίησε κι ο σεπτός ιεράρχης ότι τη γνώμη των δυνατών κανείς δεν μπορεί να την αλλάξει και οι μικροί λαοί δεν ακούονται από τους μεγάλους, γιατί στις διεθνείς σχέσεις κυριαρχεί η αρπαγή, ο δόλος, η ιδιοτέλεια, «το στέγνωμα της αγάπης».

Ο Μητροπολίτης Λεόντιος, λίγες μόνο μέρες μετά την εκλογή του στον αρχιεπισκοπικό θρόνο, πέθανε στις 26 Ιουλίου 1947, χωρίς να λειτουργήσει ούτε μια φορά ως Αρχιεπίσκοπος,  και τον διαδέχθηκε ο Μητροπολίτης Κυρηνείας Μακάριος, ο οποίος επέστρεψε από την εξορία. Τότε, η εθναρχούσα εκκλησία αναδιοργανώθηκε και στελεχώθηκε: Αρχιεπίσκοπος ο Μακάριος ο Β΄, Μητροπολίτης Πάφου ο Κλεόπας, Κιτίου ο Μακάριος και Κυρηνείας ο Κυπριανός.

Ακολουθώντας η εθναρχούσα εκκλησία τον ανένδοτο ενωτικό αγώνα, αποφάσισε στις 15 Ιανουαρίου του 1950 να διενεργήσει δημοψήφισμα για την Ένωση. Τα αποτελέσματα ήταν εντυπωσιακά. Ψήφισε το 96% του λαού, 215,108 και από αυτούς μόνο 5 άτομα ψήφισαν εναντίον της ένωσης.

Η ιδέα του Δημοψηφίσματος οφείλεται στον καθηγητή της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών Δημήτριο Βεζανή, και την μετέφερε στην Κύπρο ο τότε Μητροπολίτης Κιτίου Μακάριος.

Πολιτισμός / Μορφές
MSc Ζήνα Λυσάνδρου-Παναγίδη, Φιλόλογος

Αποχαιρετώντας τον ήρωα Πέτρο Βελούση

17 Ιανουαρίου 2015

Επικήδειος στον Πέτρο Βελούση

Σάββατο, 17 Ιανουαρίου 2014

Εκκλησία Αγίου Πανταλεήμονα Μακεδονίτισσας

Διάβασα τον κατάλογο κι εσείς λείπατε».

Για 40 ολόκληρα χρόνια, πολυαγαπημένε μας συμμαθητή Πέτρο, διαβάζαμε τον κατάλογο του Κλασικού Τμήματος του Γυμνασίου Λευκονοίκου κι εσείς, ο Πέτρος Βελούσης και ο Άντρος Μακρίδης, λείπατε.

Διάβασα και τον κατάλογο του Εμπορικού Τμήματος του Γυμνασίου μας κι έλειπαν ο Έκτωρ Κτωρής  και ο Βασίλης Χατζησιεγκαλλής.

Διάβασα και τον κατάλογο των καθηγητών μας, κι έλειπε ο Μαθηματικός μας, ο αξιαγάπητος Σωτήρης Μιχαήλ!

Λείπατε όλοι εσείς, αγαπημένε μου Πέτρο! Στην αρχή πιστέψαμε ότι ίσως και να ζούσατε κάπου στα βάθη της Ανατολής. Αυτή είναι η σημασία της λέξης αγνοούμενος. Είναι ένας μετεωρισμός μεταξύ ζωής και θανάτου, μεταξύ του εδώ και του εκεί.

Ύστερα, όμως, καταλάβαμε ότι δεν υπάρχουν αγνοούμενοι.

Ο πατέρας σου έφυγε με τον καημό σου, Πετρή  μου. Κι η μητέρα σου αργοπεθαίνει ώρα την ώρα, αφού για πάμπολλα χρόνια έψαχνε να βρει το στερνοπαίδι της, το παιδί της με το ανεξάντλητο χιούμορ, το γάργαρο γέλιο, το χαρούμενο πρόσωπο που σαν ήλιος φώτιζε τη ζωή της.

Ήμασταν μαζί από το νηπιαγωγείο, το θυμάσαι, Πετρή μου; Ήσουν ένα αγοράκι ζωηρό, κεφάτο, καλοσυνάτο, πολύ έξυπνο. Ένα παιδάκι πολύ φυσιολογικό που του άρεσαν οι ζαβολιές κι έβγαζαν σπινθήρες τα μάτια του κάθε φορά που έκανε κάτι.

Σε μια φωτογραφία της έκτης τάξης του Δημοτικού Σχολείου που κάποιος μου έφερε από το Λευκόνοικό μας, ατενίζεις τον φακό σοβαρός, συνοφρυωμένος θα’λεγα, με βλέμμα βαθυστόχαστο, με πολύ ευπρεπή εμφάνιση, με μαλλιά κομμένα σύριζα. Άραγε, προαισθανόσουν το κακό που θα’ ρχόταν ύστερα;

 Σε θυμάμαι και στο Γυμνάσιο Λευκονοίκου καλύτερα, κυρίως στις μεγάλες τάξεις, στην αίθουσα που είχαμε πάνω από την αίθουσα Δακτυλογραφίας, με τις σκάλες, να κάθεσαι με τον Λούκα και να πειράζετε ο ένας τον άλλο, αλλά να σας πειράζει πολύ και ο μακαριστός μας Λυκούργος Κάππας, αλλά και ο πατήρ Κυριάκος Ρήγας.

Κι εσύ να γελάς, να μη σου κακοφαίνεται, ένα αθώο, αγνό παιδί, ολόγιομο από καλοσύνη, ευγένεια και αρχοντιά ψυχής, ένα παιδί με ήθος ζυμωμένο στα χώματα της Μεσαορίας μας!

Έχουμε κι άλλες πολλές φωτογραφίες της Έκτης Γυμνασίου στις παρελάσεις που είσαι στην μπάντα με την τρομπέτα σου έξω από τον Αρχάγγελό μας ή στο γήπεδο του Γυμνασίου μας, ή μια, μετά το τέλος της παρέλασης, όπου τρώτε παγωτό με τον Άντρο Μακρίδη και τον Γιαννάκη Καραγιάννη, στα σκαλιά της εισόδου, με φόντο τα γιασεμιά. Ντυμένος στα άσπρα, με την μπλε γραβάτα και το σήμα του Γυμνασίου μας, ήσουν πολύ μαγκόπαιδο. Νέος, όμορφος, φέρελπις νέος, όλη η ζωή ήταν μπροστά σου για να τη χαρείς.

Κι εγώ τώρα που φτάσαμε πια στην ηλικία της αφυπηρέτησης, τι να σου πω! Σας βλέπω, εσάς τους συμμαθητές μου, εσάς που δεν προλάβατε να γευτείτε τη ζωή, σαν μαθητές μου. Πίστεψέ το. Και πολλές φορές μίλησα στους μαθητές μου για σας! Μίλησα για το πόσες φορές με έκανες και γελούσα. Μίλησα, όμως, και στο γιο μου για σένα και για τα γέλια που κάναμε με τις εύστοχες ατάκες σου!

Σε σκέφτομαι, Πέτρο μου, ένα παιδί άβγαλτο, με όλη την ανεμελιά της νιότης, με όνειρα αμέτρητα για το μέλλον σου, πώς μέσα σε ένα χρόνο κατάφερε ο στρατός, το αμούστακο παλληκαράκι, να το μεταμορφώσει σε έναν μαχητή που αντιμετώπισε τους βαρβάρους που κίνησαν για το νησί μας νύκταν «νύκταν Παρασσιεφκόνυκταν, τζιαιρόν Δευτερογιούνην»

Τώρα πια είμαι σίγουρη ότι πίσω από το εφηβικό σου πρόσωπο κρυβόταν μεγαλείο ψυχής, πείσμα, ευψυχία, αυταπάρνηση και ανδρεία απαράμιλλη. Πιστεύω ότι όλη η ενέργεια και το πάθος σου, εκείνες τις στιγμές της δαντικής κόλασης του πολέμου, θα’ γιναν «φωτιά στην άνομη φωτιά», θα’ γιναν ορμητικό ποτάμι και θα παρέσυρε στο διάβα του αυτούς που τόλμησαν να διαφεντέψουν την τιμή και τη γη μας!

Έτσι, σε φαντάζομαι, Πέτρο μου, ήρωα της τάξης μας. Γιατί ήρωες, όπως χαρακτηριστικά μας έλεγε η φιλόλογός μας η κ. Παρασκευά είναι «οι τρελοί της ιδέας».

Κάποιες στιγμές ως άνθρωπος είναι φυσικό να σκέφτηκες τη ζωή και τις χαρές που χάνεις. Γιατί οι ήρωες δεν είναι υπεράνθρωποι. Είναι συνηθισμένοι άνθρωποι, που την κατάλληλη στιγμή, κάνουν τη μελέτη του θανάτου κι αποφασίζουν αγωνιστούν και να δώσουν και τη ζωή τους για χάρη της πατρίδας. Για χάρη των ιδανικών! Γι’ αυτό και οι ήρωες μένουν πάντα νέοι. Κι εσύ, Πέτρο μας, δεν πρόλαβες να μεγαλώσεις.

Κι εδώ σου ταιριάζουν οι στίχοι του Ελύτη:

«Όμως, το γέλιο κάηκε, όμως η γη κουφάθηκε.

Όμως, κανείς δεν άκουσε την πιο στερνή κραυγή.

Όλος ο κόσμος άδειασε με τη στερνή κραυγή».

Μετά από σαράντα χρόνια επιτέλους σε βρήκαμε. Τώρα θα αναπαυτούν τα κόκαλά σου που για τέσσερις δεκαετίες κείτονταν σε μια βουνοπλαγιά στον Πενταδάκτυλό μας, χωρίς να σου γίνει η νεκρώσιμη ακολουθία.

Ο Θεός να παρηγορήσει τα αδέλφια σου, τον Χαράκη και την Άννα,  που όλα αυτά τα χρόνια μαζί με τους γονείς σου  ανέβαιναν τον γολγοθά τους. Γιατί, το ήξερες ότι ήσουν το χαϊδεμένο τους. Ήσουν το τρίτο παιδί του Ανδρέα και της    Βελούση, μιας οικογένειας ευκατάστατης και αγαπημένης από την κωμόπολή μας που σε μεγάλωσαν με άνεση και αξιοπρέπεια.

Στο καλό, πολυαγαπημένε μας Πέτρο. Σε αποχαιρετώ εκ μέρους όλης της τάξης μας, και ιδιαιτέρως εκ μέρους του συμμαθητή μας Γέροντα Εφραίμ του Βατοπαιδινού. Αποχαιρετούμε τον ήρωα συμμαθητή μας με το γλυκό χαμόγελο, το κέφι, τη ζωντάνια, την ορμή, τον δυναμισμό. Θα θυμόμαστε πάντα τα αστεία σου και την καλή σου την καρδιά.

Αιωνία ας είναι η μνήμη σου και αγήρατος η δόξα σου.

«Ήσουν ωραίο παιδί!

Ήσουν γερό παιδί!

Ήσουν γενναίο παιδί!».

Γι’ αυτό,

«Για τους γενναίους, τους μεγάλους και τους δυνατούς,

αξίζουν τα γενναία, τα μεγάλα και τα δυνατά!».

Ενωτικό Δημοψήφισμα

Επιστήμες / Ιστορία
MSc Ζήνα Λυσάνδρου-Παναγίδη, Φιλόλογος

Ένωση και μόνον Ένωση με τη Μάνα Ελλάδα

15 Ιανουαρίου 2015

Επέτειος-σταθμός στις προσπάθειες των Ελλήνων της Κύπρου για εθνική αποκατάσταση: Ενωτικό Δημοψήφισμα 15ης Ιανουαρίου του 1950.

«Μεγάλη και ξεχωριστή η θέση της 15^ηςΙανουαρίου 1950 στην κυπριακή ιστορία» αναφέρει ο μακαριστός Παπασταύρος  Παπαγαθαγγέλου, ο φλογερός αυτός ρασοφόρος και στρατολόγος της ΕΟΚΑ. «Τούτη τη μέρα η Νήσος των Αγίων ολόκληρη έπλεε στο γαλανόλευκο. Οι δρόμοι των πιο πολλών χωριών προς την εκκλησία, μα και οι αυλές των Εκκλησιών στρώθηκαν με μυρσίνια. Άνδρες και γυναίκες πρωί-πρωί με πηγαίο ενθουσιασμό, φλογερή πίστη και σωφροσύνη χαρακτηριστική έσπευδαν στην εκκλησία, για να εκτελέσουν το άγιο καθήκον. Πρώτα-πρώτα να παρακολουθήσουν τη Θεία Λειτουργία κι ύστερα να εκφράσουν με την υπογραφή τους σ’ ένα φύλλο χαρτιού τη θέλησή τους για το πολιτικό μέλλον τους. Για ένωση και μόνον Ένωση με τη Μάνα Ελλάδα».

Όπως ήταν επόμενο, η κυβέρνηση απείλησε τους υπαλλήλους της ότι «οποιοσδήποτε θα τολμούσε να υπογράψει το σχετικό έγγραφο, θα ετιμωρείτο αυστηρά, και με απόλυση ακόμη ». Πολλοί, όμως, απ’ αυτούς, δημόσιοι υπάλληλοι, δάσκαλοι, μουκτάρηδες(κοινοτάρχες) όχι μόνο υπέγραψαν, αλλά και πρωτοστάτησαν στην κινητοποίηση του κόσμου.

Αξίζει να τονιστεί ότι η ατμόσφαιρα ήταν πολύ φορτισμένη συγκινησιακά. Παντού επικρατούσε ενθουσιασμός. Οι νέοι και οι νέες τραγουδούσαν πατριωτικά και χριστιανικά τραγούδια.

Στον Καθεδρικό ναό του Αγίου Ιωάννου στη Λευκωσία πρώτος υπέγραψε το ιστορικό έγγραφο του Δημοψηφίσματος ο σεπτός Εθνάρχης Μακάριος ο Β΄, ο από Κυρηνείας.

«Ο ακάματος και αγέραστος αγωνιστής , αφού έκαμε το σημείο του Σταυρού με βαθιά ευλάβεια», αναφέρει ο μ. Παπασταύρος, «σήκωσε το χέρι κατασυγκινημένος, και ψιθύρισε:

«Η δύναμίς σου Κύριε, και να είναι η  ώρα η καλή!»

Μετά, με σταθερό χέρι έβαλε την υπογραφή του, κι αφού στράφηκε προς τους παρευρισκομένους, που με καταφανή συγκίνηση παρακολουθούσαν την κατανυκτική ιεροτελεστία, έδωκε το σύνθημα κι έψαλαν όλοι μαζί τον Εθνικό Ύμνο. Μετά τον Μακαριώτατο, υπέγραψε ο Θεοφιλέστατος Χωρεπίσκοπος Σαλαμίνος κ. Γεννάδιος, Ο Πανοσιολογιώτατος Έξαρχος της Αρχιεπισκοπής κ. Ιερώνυμος κι ύστερα ολόκληρον το εκκλησίασμα».

Οι Έλληνες Κύπριοι υπέγραφαν σε ειδικά φύλλα χαρτιού που έγραφαν στο πάνω μέρος με μεγάλα κεφαλαία γράμματα: ΑΞΙΟΥΜΕΝ ΤΗΝ ΕΝΩΣΙΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ ΜΕ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ. Ο εθναρχικός σύμβουλος Σάββας Λοϊζίδης σημειώνει:

«Πραγματική ιεροτελεστία συνετελείτο εις τους ναούς των πόλεων και των χωρίων όπου οι Κύπριοι προσήρχοντο δακρύοντες. Και αφού προσεκύνουν τας ιεράς εικόνας, υπέγραφον την προς Ένωσιν αξίωσιν».

Εκατοντάδες ξένοι δημοσιογράφοι και αντιπρόσωποι πρακτορείων ειδήσεων, έμειναν κατάπληκτοι μπρο -στά σε ένα τέτοιο θεαματικό αποτέλεσμα.

Η διεξαγωγή και το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος είχε συγκλονίσει το Πανελλήνιο. Τόσο στην Ελλάδα, όσο και στις ελληνικές κοινότητες του εξωτερικού πανηγυρίστηκε με ακράτητο ενθουσιασμό. Παντού θεωρήθηκε σαν προμήνυμα Ένωσης και λευτεριάς.

Οι κατάλογοι-τόμοι του Δημοψηφίσματος, υπογράφηκαν εις τετραπλούν, ώστε να προκύψουν 4 σειρές. Η μία σειρά παρέμεινε στην Αρχιεπισκοπή Κύπρου, η δεύτερη θα απεστέλλετο στη Βουλή των Ελλήνων, η τρίτη στην αγγλική Κυβέρνηση και η τέταρτη στον Ο.Η.Ε.

 

Στο δημοψήφισμα πήραν μέρος και οι Κύπριοι των Αθηνών που ψήφισαν στον ιερό ναό του Αγίου Ελευθερίου, δίπλα στη Μητρόπολη, όπως και οι Κύπριοι στη Νέα Υόρκη που ψήφισαν στην εκεί ελληνική εκκλησία.

Στην Αθήνα, μετά τη Θεία Λειτουργία στον Μητροπολιτικό Ναό, την Κυριακή, 22 Ιανουαρίου, αναπέμφθηκε δέηση από τον Παπασταύρο, που βρισκόταν από τις αρχές Νοεμβρίου του 1949 στην Αθήνα ως υπότροφος της Σχολής Ιεροκηρύκων, Εξιμολόγων, Κατηχητών της Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος.

Μέχρι το απόγευμα της βροχερής εκείνης μέρας υπέγραψαν 935 άτομα, σχεδόν όλοι οι Κύπριοι των Αθηνών.

Πώς αντέδρασαν οι κυβερνώντες με το αποτέλεσμα του Δημοψηφίσματος; Εξόρισαν από το νησί μας δυο εθνικούς αγωνιστές, τον Παντελή Μπίστη, διευθυντή της εφημερίδας «Έθνος» και του περιοδικού «Αγωνιστής», και τον Γενικό Γραμματέα της Παναγροτικής Ενώσεως Κύπρου(ΠΕΚ) Σωκράτη Λοϊζίδη. Επίσης, προσπάθησαν να παρουσιάσουν την κυπριακή υπόθεση ως «ταραχοποιόν κίνημα αναρχοκομμουνιστικών στοιχείων», για να προδιαθέσει τις χώρες της Δύσης δυσμενώς προς την εθνική μας υπόθεση.

Η ΣΕΚΑ, όμως, η Συντονιστική Επιτροπή Κυπριακού Αγώνα, έδωσε απάντηση στην κυβέρνηση, τονίζοντας ότι δεν έχουν καμίαν σχέση με τον κομμουνισμόν, αλλά «Ως Έλληνες ηρχίσαμεν τον Αγώνα, ως Έλληνες θα τον συμπληρώσωμεν, ως Έλληνες θα πραγματοποιήσωμεν την εθνικήν μας αξίωσιν και ως Έλληνες θα αποθάνωμεν».

Μετά τη μεγάλη επιτυχία του Δημοψηφίσματος, η Εθναρχία αποφάσισε τον καταρτισμό Πρεσβείας η οποία θα πήγαινε στο εξωτερικό για να επιδώσει τους τόμους του Δημοψηφίσματος στις Κυβερνήσεις Ελλάδας και Μ. Βρετανίας, όπως και στον ΟΗΕ, και να διαφωτίσει τη διεθνή κοινή γνώμη για τη δικαίωση του ιερού Εθνικού Αγώνα του λαού μας.

Την Πρεσβεία αποτελούσαν ο Μητροπολίτης Κυρηνείας κ. Κυπριανός ως Πρόεδρος και οι κ.κ. Ν. Κλ. Λανίτης και Σάββας Λοϊζίδης, που διέμεναν στην Αθήνα ως μέλη, και ο δικηγόρος κ. Γεώργιος Ρωσσίδης, ως Γραμματέας.

Έτσι, στις 20 Μαΐου 1950 το πρωί το ατμόπλοιο «Ιωνία» κατέπλευσε στον Πειραιά, μεταφέροντας τα μέλη της Εθνικής Πρεσβείας στα οποία ο ελληνικός λαός επιφύλαξε μεγαλειώδη υποδοχή.Όταν έφτασαν στην Αθήνα σύσσωμος ο λαός της πρωτεύουσας με έντονο πατριωτικό ενθουσιασμό συνόδευσε την πρεσβεία από την πλατεία Ομονοίας μέχρι το Μητροπολιτικό Ναό. Εκεί εψάλη Δοξολογία παρουσία πολλών αρχιερέων με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σπυρίδωνα Βλάχο.

Η Κυπριακή Πρεσβεία παρέδωσε στον Πρόεδρο της Βουλής των Ελλήνων Γόντικα τους τόμους του Δημοψηφίσματος οι οποίοι βρίσκονται μέχρι σήμερα σε ειδική βιβλιοθήκη της Βουλής. Ταυτόχρονα, σε όλη την Ελλάδα συνεχίζονταν οι εκδηλώσεις υπέρ της Ενώσεως και σχηματίζονταν Επιτροπές Κυπριακού Αγώνος, με επικεφαλής τους κατά τόπους ιεράρχες. Κορωνίδα όλων των εκδηλώσεων ήταν τα πάνδημα συλλαλητήρια σε όλη την Ελλάδα, και ιδιαιτέρως το Εθνικό Συλλαλητήριο Αθηνών, στις 21 Ιουλίου 1950.

Στις 29 Ιουλίου η Κυπριακή Πρεσβεία αναχώρησε για το Λονδίνο για να επιδώσει την τρίτη σειρά των τόμων. Δυστυχώς, ούτε ο Πρωθυπουργός, ούτε ο υπουργός Αποικιών δέχτηκαν να παραλάβουν τους τόμους του Δημοψηφίσματος. Αλλά ούτε και σε ακρόαση δέχτηκαν τα μέλη της Πρεσβείας. Έτσι, οι τόμοι φυλάχτηκαν στον ιερό Ναό της Αγίας Σοφίας του Λονδίνου.

Τον Σεπτέμβριο του 1950 η πρεσβεία έφτασε στη Ν. Υόρκη για να επιδώσει την τελευταία σειρά των τόμων του Δημοψηφίσματος. Εκεί της επιφυλάχτηκε θερμή υποδοχή από τους ομογενείς.

Τελικά, παρά τις αντιδράσεις των Άγγλων, το Κυπριακό μεταφέρεται για συζήτηση στα Ηνωμένα Έθνη.

Αυτή η οκτάμηνη παραμονή στο εξωτερικό, έκανε τα μέλη της Πρεσβείας να συνειδητοποιήσουν ότι

δεν είχαν καμιά ελπίδα. Όλες οι πόρτες των Υπουργείων σε όλες τις χώρες ήταν ερμητικά κλειστές, επιβεβαιώνοντας τα λόγια του εθνικού μας ποιητή: «Δεν είναι εύκολες οι θύρες, όταν η χρεία τις κουρταλεί».

Παρ’ όλο τον αγώνα που έγινε με το Ενωτικό Δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου 1950, οι Άγγλοι δεν συγκινούνται. Δεν έχουν σκοπό να φύγουν από το νησί. Τις διαθέσεις της αγγλικής πολιτικής εξέφρασε με ιταμότητα ο υφυπουργός Αποικιών Χόπκινσον τον Ιούλιο του 1954 στη Βουλή των Κοινοτήτων με την εξής δήλωσή του:

«Η Κύπρος ως στρατηγική περιοχή ουδέποτε (never) θα μπορούσε να τύχη αυτοδιαθέσεως».

Οι Κύπριοι πλέον καταλαβαίνουν πολύ καλά ότι με τη διπλωματία είναι αδύνατο να πετύχουν την ελευθερία τους. Η λύση που απομένει είναι μία· η ένοπλη εξέγερση. Ως Έλληνες γνωρίζουν ότι η λευτεριά δε χαρίζεται, αλλά κερδίζεται με αγώνες και θυσίες.

Πολύ εκφραστικοί είναι οι στίχοι του ποιητή Γιάννη Παπαδόπουλου:

Το Γράμμα και η Οδός
«Όταν πια είδαμε κι αποείδαμε :
με τα τηλεγραφήματα και τες πρεσβείες,
κλείσαμε τη μικρή μας ζωή σ’ ένα φάκελλο μικρό
που να χωράει στη φούχτα μιας μαθητριούλας,
στον προβολέα ενός ποδηλάτου,
στη ράχη ενός βιβλίου
και γράψαμε με κόκκινο μελάνι τη διεύθυνση:
Αξιότιμον Ελληνικόν Κυπριακόν λαόν,
Οδόν Ελευθερίας η θανάτου
Χωριά και πόλεις,
Κύπρον».

«Έτσι αρχίζει ένας νέος αγώνας. Ο ηρωικότερος, ο ευγενέστερος, ο αγνότερος και συγκινητικότερος αγώνας που έχει να παρουσιάσει η κυπριακή ιστορία, ίσως και η πανελλήνια και παγκόσμια ιστορία· Ο αγώνας της ΕΟΚΑ, που άρχισε την 1η Απριλίου 1955».

Ταξίδι στην Ολλανδία-Μέρος Στ΄-Νυχτερινή κρουαζιέρα στα κανάλια του Άμστερνταμ

Μόλις τελειώσαμε την ξενάγησή μας στην πόλη, απολαύσαμε το δείπνο μας σε ένα πολύ όμορφο εστιατόριο, και κατευθυνθήκαμε προς την προκυμαία για να πάρουμε το καραβάκι για την απαραίτητη κρουαζιέρα στα κανάλια. 

Ήταν εφτά και μισή το απόγευμα, η γλυκιά ώρα του δειλινού, και ξεκινήσαμε για να δούμε την πόλη ξανά, αυτή τη φορά από το πλοίο. Όλες οι γέφυρες αποκτούν ξεχωριστή γοητεία τα βράδια, καθώς φωτίζονται, και η βόλτα στους υδάτινους δρόμους των καναλιών της πόλης αποτελεί μια μοναδική εμπειρία.

Ξεκινώντας, από τα ανατολικά, πρώτα είδαμε το μεγαλύτερο κινέζικο εστιατόριο στο Άμστερνταμ,

 και στη συνέχεια, τη Δημόσια Βιβλιοθήκη και το ΝΕΜΟ, The National Center for Science and Technology, το οποίο είναι το μεγαλύτερο επιστημονικό Μουσείο στην Ολλανδία.

 Το εξωτερικό του κτηρίου θυμίζει ένα τεράστιο πράσινο πλοίο που έχει προσαράξει, καθώς αρχικά το κτήριο είχε το χρώμα του μπρούντζου, αλλά με τον καιρό έχει γίνει πράσινο. .

Το εσωτερικό του μπορεί να κόψει την ανάσα κάποιου, με τους φεγγίτες και τις εντυπωσιακές σκάλες, τα πολλαπλά επίπεδα και τα πολλά χρώματα του εσωτερικού του κτιρίου. Η κατασκευή έχει μια έξυπνα σχεδιασμένη οροφή πάνω στη κεκλιμένη στέγη φτιαγμένη για να απολαύσει κάποιος την υπέροχη θέα.

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, η οροφή μεταμορφώνεται σε «παραλία» και τότε υπάρχει μια χρέωση. Τα προσωρινά εκθέματα περιλαμβάνουν κατηγορίες όπως το ανθρώπινο DNA, ο ηλεκτρισμός, τα στοιχεία της φύσης, ο καιρός κτλ.

Αντίγραφο του πλοίου Άμστερνταμ

Ακολουθεί το αντίγραφο του παλιού πλοίου με το όνομα Άμστερνταμ που βυθίστηκε στα μέσα του 18^ου αιώνα, πλάι στο Ναυτικό Μουσείο της πόλης. Σήμερα είναι γνωστό ως VOC ship. Το πλοίο Άμστερνταμ ανήκε στην Dutch East India Company και στο παρθενικό του ταξίδι βυθίστηκε λόγω μιας καταιγίδας στο Αγγλικό Κανάλι τον χειμώνα του 1749. Ανακαλύφθηκε στις αγγλικές ακτές το 1969 και το αντίγραφο ολοκληρώθηκε το 1990.

Περνάμε από τα τέσσερα κανάλια:Gentlements canal, Emporas Canals, Princess Canal και Canal di Nel..                                                           

Κάποια στιγμή, βλέπουμε μια εκκλησία που πάνω από το καμπαναριό της υπάρχει το στέμμα του Αυστριακού Αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού. Είναι η μεγαλύτερη εκκλησία στο Άμστερνταμ που κτίστηκε μεταξύ των ετών 1619-1631, η Westerkerk, η πιο σημαντική Προτεσταντική εκκλησία στην πόλη, ενώ ο πύργος της καμπάνας της είναι  μέχρι σήμερα η περηφάνια του Άμστερνταμ, και θεωρείται ως το σύμβολο της πόλης. Εδώ είναι θαμμένος ο μεγάλος Ρέμπραντ, όπως και ο γιος του Τίτος που πέθανε ένα χρόνο νωρίτερα. Όταν πέθανε ο Ρέμπραντ το 1669 ήταν τόσο φτωχός, ώστε τον έθαψαν σε έναν τάφο της εκκλησίας με κάποιους άλλους, στον οποίο είκοσι χρόνια αργότερα έβαλαν άλλους φτωχούς ανθρώπους. Γι’ αυτό και δεν είναι γνωστό πού είναι ο τάφος του.

Η μαγεία όμως της κρουαζιέρας είναι να περνάς  κάτω από τις γέφυρες και να θαυμάζεις τα εξαίσια πλοία-σπίτια που σε θαμπώνουν με την πανδαισία των χρωμάτων τους. Αυτή η λουλουδιασμένη ατμόσφαιρα με συνεπαίρνει. Δεν χορταίνω να απαθανατίζω τις βεράντες τους που θυμίζουν κρεμαστούς κήπους της Βαβυλώνας. Το καλλιτεχνικό αισθητήριο των ιδιοκτητών προκαλεί τον θαυμασμό όλων μας. Είναι μια απίθανη, συναρπαστική εμπειρία,  που παρόλο που την ξανάζησα, με μαγεύει!