Παρουσίαση Βιβλίου
Γιώτα Παρασκευά Χατζηκώστα

«Ένα νέο αστέρι στον ουρανό»

Ο Άγιος Επίσκοπος και Γιατρός

ΛΟΥΚΑΣ ΒΟΙΝΟ-ΓΙΑΣΕΝΕΤΣΚΙ

Εκδόσεις Εν πλω

Αθήνα, 2010

Εικονογράφηση: Χαράλαμπος Επαμεινώνδα


Η Γιώτα Παρασκευά-Χατζηκώστα, φιλόλογος, με καταγωγή από το Λευκόνοικο της κατεχόμενης Αμμοχώστου, από τη συλλογή διηγημάτων της «Η γιαγιά η γοργόνα»(Λεμεσός 2004), φάνηκε ότι ξέρει την τέχνη να μαγεύει τον αναγνώστη, μα και να τον συγκινεί βαθύτατα. Είναι μια μάστορας του λόγου που σε παρασύρει γλυκά και απολαμβάνεις το ταξίδι μέχρι τέλους.

Το ίδιο συνέβη και με το νέο της βιβλίο «Ένα νέο αστέρι στον ουρανό». για τον Άγιο Λουκά τον Ιατρό, τον Λουκά Βοϊνο-Γιασενέτσκι,(1877-1961)καθηγητή Πανεπιστημίου και Επίσκοπο Συμφερουπόλεως και Κριμαίας, ο οποίος, όπως αναφέρει στον Πρόλογό του ο Πανιερότατος Μητροπολίτης Λεμεσού κ.κ. Αθανάσιος,

«προσφάτως έχει καταταγεί εις το αγιολόγιον της Ορθοδόξου Εκκλησίας μας και έχει ορισθεί να εορτάζεται η μνήμη του στις 11 Ιουνίου».

Βεβαίως, οφείλω να καταθέσω ότι πριν από λίγα χρόνια διάβασα για πρώτη φορά για τον Άγιο Λουκά, όταν μου σύστησαν το βιβλίο του Αρχιμανδρίτη Νεκταρίου Αντωνοπούλου, ηγουμένου της Ιεράς Μονής Σαγματά. Από τότε αγάπησα αυτόν τον Άγιο για το μαρτύριό του και την πολυτάραχη ζωή του. Μια ζωή γεμάτη φυλακίσεις, εξορίες, διωγμούς, προπηλακισμούς και ευτελισμό της ανθρώπινης υπόστασής του μα και του επιστημονικού του κύρους.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Άγιος Λουκάς υπέμεινε όλα τα φοβερά μαρτύρια για την αγάπη του Χριστού, του «στύλου της οικουμένης», και ομολογούσε συνεχώς την πίστη του με παρρησία ενώπιον των άθεων κρατικών αξιωματούχων. Αυτοί, στις πλείστες των περιπτώσεων ήταν άβουλα, ψοφοδεή και εγωπαθή ανθρωπάκια, με εσωτερική κενότητα, θρασύδειλοι τυχοδιώκτες, αριβίστες, φερέφωνα και πιόνια των ανωτέρων τους που έπνεαν μένεα εναντίον του, γιατί ο κόσμος, όπου και να τον εξόριζαν, τον αγαπούσε και έτρεχε κοντά του για να τον γιατρέψει.

Είναι γεγονός ότι πέρα από τα θαύματα που επιτελούσε με το νυστέρι του αυτός ο εγκρατής της Ιατρικής διδάσκαλος, κατάφερνε να πείθει πολλούς άθεους, στην ουσία ψυχικά ανάπηρους, να έρχονται προς τον Θεό με τη ζεστασιά της αληθινής, της ανυπόκριτης και ανυστερόβουλης αγάπης του. Ταυτόχρονα, γινόταν θυσία για τον πάσχοντα άνθρωπο, μη φειδόμενος τις δυνάμεις του νυχθημερόν, σε βάρος της υγείας του. Μάλιστα, πάντοτε μέσα στο χειρουργείο του είχε την εικόνα της Παναγίας και πριν από κάθε εγχείρηση προσευχόταν θερμά. Γι’ αυτό και οι πολέμιοί του, του αφαιρούσαν συνεχώς τις εικόνες, αλλά δεν μπορούσε να χειρουργήσει χωρίς να υπάρχει η εικόνα της Παναγίας μας στο χειρουργείο του.

Δεν γίνεται να μη θαυμάσουμε την ποιότητα και την ακεραιότητα της ζωής του, την προσευχητική μαρτυρία, την αγόγγυστη υπομονή στον πόνο, το πλούσιο απόθεμα πνευματικών δυνάμεων-υπομονής, ελπίδας, αυταπάρνησης, καλοσύνης, ταπείνωσης, φιλανθρωπίας, καρτερικότητας- και την ευρυχωρία της αγάπης του. Ήταν ένας αληθινός «Servus servorum dei», ένας δούλος των δούλων του Θεού, με λιτότητα και ασκητική εγκράτεια στην προσωπική του ζωή. Διαβάζοντάς τη βιογραφία του, μου έρχονταν στο μυαλό οι «Ελεύθεροι Πολιορκημένοι» του Δ. Σολωμού, γιατί κι αυτός κατάφερνε μέσα στις κακουχίες να κρατά ελεύθερη την ψυχή και το πνεύμα του.

« Ει το σώμα δούλον, ο δ’ ο νους ελεύθερος» κατά τον Σοφοκλή.

Στην περίπτωσή του, εξάλλου, ταιριάζει και το γνωστό: «Τοις αγαπώσι τον Θεόν πάντα συνεργεί εις αγαθόν». Με την έντονη και χαρισματική προσωπικότητά του, με τον νηφάλιο τρόπο ζωής του, με την αντίστασή του σε ό,τι ανίερο, αναληθές και άδικο, μα κυρίως με την προσευχή, αυτός ο γίγαντας της υπομονής κατάφερε να επιβιώσει, με ραγισμένη την καρδιά του, από τα τσουκτερά κρύα της Σιβηρίας που τον είχαν στείλει για αρκετά χρόνια. Συνεχώς, ένιωθε την παρουσία του Θεού δίπλα του, κι αυτό τον παραμυθούσε. Ας μην ξεχνάμε ότι και ο πατήρ Παΐσιος έλεγε ότι «για τον Θεό δεν υπάρχει αδιέξοδο».

Η συγγραφέας Γιώτα Παρασκευά-Χατζηκώστα είναι αξιοθαύμαστη για την επιστημονική έρευνά της, καρπό πολυετούς εργασίας και προσπάθειας. Χαλκέντερη και εμβριθής ερευνήτρια, είναι συνάμα και ένας άνθρωπος πλήρης ένθεου ζήλου και ιδιαίτερης αγάπης προς τον Άγιο Λουκά, τον διάσημο γιατρό, που προπορεύτηκε της εποχής του. Τα έσοδα από την πώληση του βιβλίου θα διατεθούν για την ανέγερση ιερού ναού του Αγίου Λουκά Κριμαίας στην περιοχή Λαϊκής Λευκοθέας στη Λεμεσό.

Το βιβλίο «Ένα νέο αστέρι στον ουρανό» που είναι κατάλληλο για νέους και όχι μόνο, διαβάζεται απνευστί. Δεν μπορείς να το αφήσεις, αν δεν το τελειώσεις. Είναι πραγματικά ένα από τα ευλογημένα εκείνα βιβλία που σε συναρπάζουν με το λεπτοδουλεμένο και γλαφυρό ύφος τους, τη λογοτεχνική αφήγηση, το άρωμα του Θεού και την οσμή της πίστης. Δεν θα ήταν, νομίζω, υπερβολή να λέγαμε ότι η συγγραφέας παίρνει διάφορα νήματα και πλέκει έναν καμβά με μηνύματα, αισθήματα, αρετές, πλήθος καλολογικών στοιχείων, θεσπέσια γλώσσα με έντονο λυρισμό και ρομαντική χροιά. Τα μαρτύριά του μας προξενούν δέος, η αυταπάρνησή του θαυμασμό, η μεγαλοσύνη της μορφής του μας σαγηνεύει, όπως τονίζει και η ίδια η συγγραφέας στην εισαγωγή της.

Επιπρόσθετα, θα ήθελα να αναφέρω ότι στην παρουσίαση του βιβλίου στη Λευκωσία γνωρίσαμε και τον πρωτοπρεσβύτερο, καθηγητή ιατρικής, πατέρα Σέργιο Φιλημόνοβ, ο οποίος σύμφωνα με τη συγγραφέα «υπήρξε σοφός ξεναγός στον μυστικό χώρο της ρωσικής ορθοδοξίας».

Η Γιώτα Παρασκευά-Χατζηκώστα, «λογοτεχνική αδεία», στηριγμένη σε ιστορικά γεγονότα και σε αποσπάσματα από λόγους και κηρύγματά του, παραθέτει ημερολόγιο του Αγίου, απ’ όπου αντλούμε κάποιες ωραίες σκέψεις του, όπως:

«Αγάπησα το μαρτύριο, το οποίο τόσο παράξενα καθαρίζει την ψυχή».

«Η χειρουργική ήταν για μένα το τραγούδι, το κελάηδημα και δεν μπορούσα να μην κελαηδώ».

Ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς Βόινο-Γιασενέτσκι γεννήθηκε στο Κερτς της Κριμαίας το1877. Η οικογένειά του είχε προγόνους που κάποτε ήταν άρχοντες, μα ύστερα ξέπεσαν. Έτσι, ο πατέρας για να ζήσει τη γυναίκα και τα πέντε παιδιά του, αποφάσισε να εγκατασταθούν στο Κίεβο, την πρωτεύουσα της Ουκρανίας.

«Έτσι, σε ηλικία οκτώ χρονών ο Βαλεντίν βρέθηκε να κατοικεί σε μια πανέμορφη πόλη, πνιγμένη στο πράσινο, κτισμένη στις όχθες του ποταμού Δνείπερου. Οι μεγάλες γέφυρές της σε ταξίδευαν πάνω απ’ το ποτάμι, που ήταν πλατύ κι ατέλειωτο και διαστιζόταν από κατάφυτα νησάκια. Οι ναοί με τους χρυσούς, κρεμμυδόσχημους τρούλους και τα θεόρατα δέντρα καθρεφτίζονταν μέσα στα νερά κι όταν το αγέρι ρυτίδωνε την επιφάνειά τους, όλα έμοιαζαν να ταξιδεύουν μαγικά. Τα καλοκαίρια, με τη λιακάδα, κρατώντας το χέρι του πατέρα του περπατούσε σιγοτραγουδώντας, ενώ μυριάδες πουλιά κελαηδούσαν στα παραποτάμια δέντρα. Ο μικρός δεν χόρταινε να κοιτάζει και να ρουφάει διψασμένα όλες τις εντυπώσεις που του χάριζε η ζωή. Νόμιζε ότι με κάθε του ανάσα έμπαινε στο στήθος του όλος εκείνος ο γιορτινός κόσμος των χρωμάτων, των ήχων και των ευωδιών, που ανοιγόταν ολοκαίνουργιος μπροστά του».

Άριστος φοιτητής, πήρε το πτυχίο της Ιατρικής το 1903. Κατά τη διάρκεια του Ρωσο-Ιαπωνικού πολέμου, γνώρισε την Άννα Βασιλίγιεβνα Λάνσκαγια, που όλοι τη φώναζαν «αγία νοσοκόμα» για την ασυνήθιστη πραότητα και αγάπη της προς τους ασθενείς. «Αυτή η γυναίκα με τη θελκτική ομορφιά που πήγαζε από την ψυχή της έμελλε να γίνει η γυναίκα του».

Μετά από περιπλάνηση σε διάφορες επαρχιακές πόλεις, καταλήγει στην Τασκένδη, είχε διοριστεί χειρουργός και διευθυντής σε ένα από τα μεγαλύτερα νοσοκομεία της πόλης και παράλληλα είχε εκλεγεί καθηγητής στο Πανεπιστήμιο. Η γυναίκα του στο μεταξύ είχε προσβληθεί από φυματίωση και έλπιζαν ότι το καλό κλίμα της περιοχής θα βοηθούσε στη βελτίωση της υγείας της.

Τελικά, η Άννα πεθαίνει στα 38 της χρόνια, αφήνοντας τέσσερα παιδιά ορφανά. Ευτυχώς, σαν από θεία φώτιση ήρθε στη σκέψη του «μια πιστή νοσοκόμα, ευαίσθητη και με πολλή καλοσύνη, η Σοφία Σεργκέγιεβνα. Είχε πρόσφατα χάσει τον άντρα της και δεν είχε δικά της παιδιά». Τελικά, αυτή η γυναίκα θα αναλάβει την ανατροφή των παιδιών του τα οποία σιγά-σιγά την ένιωθαν σαν δεύτερη μάνα.

Ως Καθηγητής Ανατομίας και Χειρουργικής είχε γίνει θρύλος, κυρίως για τη δεξιοτεχνία του. Πραγματοποιούσε και τις πιο λεπτές χειρουργικές τομές με εκπληκτική ακρίβεια. Όταν με κίνδυνο της ζωής του υπερασπίστηκε στο δικαστήριο τον Αρχιεπίσκοπο Τασκένδης Ιννοκέντιο, αυτός του πρότεινε να γίνει ιερέας. Οι προσβολές και οι ειρωνείες από άθεους γιατρούς και φοιτητές τον άφηναν αδιάφορο. Σε λίγο καιρό, επειδή ο Αρχιεπίσκοπος Ιννοκέντιος έφυγε από την Τασκένδη, γιατί κινδύνευε η ζωή του, όλων τα μάτια στράφηκαν σ’ αυτόν. Ήξερε πως ξεκινούσε γι’ αυτόν μια πορεία μαρτυρίου. Πολλά χρόνια του τα πέρασε στην παγωμένη Σιβηρία, στον βόρειο πολικό κύκλο. Έφτασε μέχρι εκεί που δεν ανατέλλει ο ήλιος. Η καρδιά του ράγιζε με τα μαρτύρια του λαού του. Συνεχώς, όμως, προσευχόταν.

Το φθινόπωρο του 1934 κυκλοφορεί η περίφημη επιστημονική του εργασία «Δοκίμια για τη χειρουργική των πυογόνων λοιμώξεων», έργο για το οποίο εργαζόταν δέκα χρόνια και που αποτέλεσε σταθμό για την ιστορία της ρωσικής ιατρικής. Πολλοί παραδέχονταν ότι αν δεν ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς, η χειρουργική τους θα ήταν πενήντα χρόνια πίσω.

Στα 59 του χρόνια χαίρεται πια ζεστές οικογενειακές στιγμές που τόσο του έλειψαν όλα τα χρόνια των εξοριών και των περιπλανήσεων. Τα παιδιά του, διπλά ορφανά, τα κατάφεραν καλά. Ακολουθούσαν ακαδημαϊκή καριέρα, αξιοποιώντας την κληρονομιά του διάσημου πατέρα τους. Τα είχε εμπιστευτεί στον Θεό, κι εκείνος τα φρόντισε τόσο καλά που κι ο ίδιος δεν θα μπορούσε ποτέ να τα φροντίσει έτσι.

Όμως, η πολιτική κατάσταση στη Ρωσία χειροτέρευε. «Το 1937, σύμφωνα με υπολογισμούς, εννέα εκατομμύρια άνθρωποι βρίσκονταν σε φυλακές, στρατόπεδα σωφρονισμού ή σε ψυχιατρικά άσυλα, ένα εκατομμύριο είχαν εκτελεστεί κι άλλα δυο είχαν πεθάνει από τις κακουχίες».

Ο αρχιεπίσκοπος Λουκάς δεν γλύτωσε τη σύλληψη, παρόλο που, βλέποντας την ηλικία του να περνά, ήθελε να εφεύρει λύσεις στην ιατρική για να απαλύνει τον ανθρώπινο πόνο. Στα 60 χρόνια του και με επισφαλή υγεία ξεκίνησε και πάλι το δρόμο του μαρτυρίου. Ήταν η τρίτη του εξορία στη Σιβηρία.

Όταν άρχισε η γερμανική επίθεση, ζήτησε να του δοθεί άδεια να πάει στο νοσοκομείο για περίθαλψη των τραυματιών. Το 1945 δέχεται την πρώτη του βράβευση για τη σημαντικότατη ιατρική του δράση. Του απονεμήθηκε παράσημο «για την ηρωική εργασία του στον Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο». Όλοι ήξεραν ότι ο χειρουργός επίσκοπος «έσωσε τη ζωή και χάρισε την υγεία σε εκατοντάδες, μπορεί και χιλιάδες στρατιώτες».

Ο ίδιος, ζητώντας τον λόγο μετά την παρασημοφόρησή του, είπε με τόλμη, αφήνοντας άφωνους όλους στην κατάμεστη αίθουσα:

«…Θα μπορούσα να βοηθήσω και άλλους πολλούς, αν εσείς δεν με είχατε συλλάβει χωρίς λόγο και δεν με τραβούσατε για έντεκα ολόκληρα χρόνια στις εξορίες και στα μπουντρούμια. Να πόσος καιρός έχει χαθεί άδικα και πόσοι άνθρωποι έχουν χάσει τη ζωή τους. Αλλά εγώ δεν φέρω καμία ευθύνη!...».

Και όλα αυτά στη σταλινική Σοβιετική Ένωση!

Η μεγαλύτερη, όμως, τιμητική διάκριση του απονεμήθηκε το 1946. Τότε βραβεύτηκε με το βραβείο Στάλιν, που ήταν το σπουδαιότερο κρατικό βραβείο, για τις επιστημονικές μελέτες του, οι οποίες απέσπασαν τα καλύτερα σχόλια στη Σοβιετική Ένωση και το εξωτερικό. Τα 200,000 χιλιάδες ρούβλια του βραβείου ζήτησε να δοθούν για να βοηθηθούν ορφανά, θύματα του πολέμου.

Η φήμη του ξεπέρασε τα σύνορα της χώρας του και μέχρι την Αμερική εφημερίδες και περιοδικά έγραφαν άρθρα τιμητικά γι’ αυτόν και δημοσίευαν φωτογραφίες του.

Τον Μάιο του 1946 στον επίσκοπο Λουκά προσφέρθηκε η θέση του Αρχιεπισκόπου Συμφερουπόλεως και Κριμαίας, στον γενέθλιο τόπο του.

«Παρά τα εβδομήντα του χρόνια ήταν αποφασισμένος να εργαστεί για το ποίμνιό του το οποίο βρισκόταν σε δεινή θέση. Παντού ερείπια και πληγές που είχε αφήσει ο πόλεμος, πόλεις και χωριά κατεστραμμένα, πείνα και δυστυχία, εκκλησίες κλειστές και λίγοι ιερείς που δεν ανταποκρίνονταν στην αποστολή τους».

Στη Συμφερούπολη η ιατρική δραστηριότητά του μειώνεται, καθώς τον απορροφούν τα ποιμαντικά του καθήκοντα, αλλά και γιατί η όρασή του συνεχώς εξασθενεί. Ωστόσο, συνέχιζε τις ομιλίες σε χειρουργικά συνέδρια, οι οποίες προκαλούσαν μεγάλο ενδιαφέρον στον ιατρικό κόσμο. Ώσπου, σταμάτησαν να τον καλούν και σ’ αυτά, γιατί επέμενε να εμφανίζεται με το ράσο. Όμως, αμέτρητοι ασθενείς κατέφθαναν από όλη την Κριμαία και πολλοί μιλούσαν για θαυματουργικές ιάσεις που επιτελούσε με τη χάρη του Θεού.

Στις αρχές του 1955 δεν έβλεπε πια καθόλου και από τα δυο του μάτια. Το καλοκαίρι του 1959, ξεσπά ένα νέο κύμα διωγμών κατά της εκκλησίας, παρά την «αποσταλινοποίηση» που διακήρυξε ο διάδοχος του Στάλιν, Νικίτα Χρουστσόφ.

«Ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς ήταν υπό συνεχή παρακολούθηση… Η παλιά «σκιά», που ήταν σίγουρος πως δεν τον είχε εγκαταλείψει ποτέ, έκανε και πάλι πιο ευδιάκριτα την εμφάνισή της… Οι νέοι διωγμοί που είχαν ξεσπάσει, του δημιουργούσαν αφόρητο ψυχικό πόνο, επηρεάζοντας αρνητικά την ήδη κλονισμένη υγεία του».

Τα Χριστούγεννα του 1960 λειτούργησε για τελευταία φορά. Την Κυριακή, 11 Ιουνίου του 1961, ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς ανάσαινε κάπως βαριά. «Πήρε μερικές βαθιές ανάσες κι άλλες δυο πιο απαλά. Η ψυχή του φτερούγισε για τον ουρανό.»

Παρόλο που οι αρχές απαγόρευσαν να γίνει εκφορά με τα πόδια από την κεντρική λεωφόρο της πόλης, ο κόσμος αγανάκτησε και αυθόρμητα ξέσπασε «επανάσταση». Η πομπή τελικά, αφού οι αρχές φοβήθηκαν και υποχώρησαν, «κατευθύνθηκε στον κεντρικό δρόμο της Συμφερούπολης, στη λεωφόρο Κίροβ, και η πορεία κράτησε τρεισήμισι ώρες, ενώ οι Αρχές ήθελαν να κρατήσει μόνο τρία λεπτά…»

Κατά την ώρα της εκφοράς συνέβη ένα θαυμαστό γεγονός. Αμέτρητα περιστέρια εμφανίστηκαν στον ουρανό κι έκαναν κύκλους πάνω από το σκήνωμα του Αρχιεπισκόπου και μετά πετούσαν μέχρι το κοιμητήριο. Αυτό επαναλαμβανόταν, μέχρι που έφτασαν στο χώρο της ταφής, κι ύστερα χάθηκαν στον ορίζοντα.

Το 1995, τριανταπέντε χρόνια μετά την κοίμησή του, με απόφαση της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς ανακηρύχθηκε άγιος. Όταν έκαναν την ανακομιδή των οστών, παρατήρησαν ότι, ενώ όλο το σώμα είχε αποσυντεθεί, παραδόξως κάποια εσωτερικά όργανα, μεταξύ των οποίων και η καρδιά του, δεν είχαν λιώσει.

«Έτσι, ένας νέος Άγιος προστέθηκε στη χορεία των μεγάλων ιαματικών αναργύρων γιατρών και μεγάλων ομολογητών της Εκκλησίας».

Το 2005, σε ένα διαμέρισμα στη Μόσχα, δυο παιδιά ταξιδεύουν στον υπολογιστή τους και ξαφνικά διαβάζουν για ένα νέο αστέρι που ανακάλυψαν Ρώσοι επιστήμονες στον ουρανό. Τρελάθηκαν από τη χαρά τους, όταν διάβασαν ότι οι Ρώσοι αστροφυσικοί επέλεξαν το όνομα του Αρχιεπισκόπου Λουκά για να το δώσουν στο νέο αστέρι. Έτρεξαν στη μητέρα τους, φωνάζοντας με κομμένη αναπνοή:

«Ο παππούς έγινε αστέρι στον ουρανό»

Τελειώνοντας, θα ήθελα να μοιραστώ με όποιους διαβάσουν αυτή την παρουσίαση, ότι από τη στιγμή που άρχισα να την πληκτρολογώ στον υπολογιστή μου, ένιωθα μια άφατη χαρά και αγαλλίαση. Δεν ήθελα να διακόψω για να κάνω κάτι άλλο, γι’ αυτό με βαριά καρδιά σταματούσα. Ένιωθα κάτι σαν ευλογία, κάτι σαν να με τραβούσε να ασχολούμαι μόνο με τη ζωή του Αρχιεπισκόπου Λουκά.

Ας προσευχόμαστε ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς να φυλάει όλο τον κόσμο!

Οι φωνές των γονιών είναι ο εφιάλτης των παιδιών

(Πρακτικές συμβουλές που μπορούμε να εφαρμόσουμε για να μην τραυματίζουμε τις ψυχές των παιδιών μας)


14 Φεβρουαρίου, 2011 — VatopaidiFriend

Σε έρευνες που έχουν γίνει σε παιδιά από 3 έως 13 ετών έχει αποδειχτεί ότι το 80% των παιδιών που υπέστησαν χειροδικία από τους γονείς τους (στο επιτρεπτό όριο και όχι σε ακραίο σημείο) παρουσίασαν ανασφάλειες, φόβους και παραβατική συμπεριφορά σε μικρότερο βαθμό από εκείνα τα παιδιά που ήταν δέκτες φωνών, υστερικών συμπεριφορών και διαρκών επιπλήξεων. Όπως μας λέει η παιδοψυχολόγος Λίνα Μητσάκου PhD, «η παιδική ψυχή στιγματίζεται, τραυματίζεται και αντιδρά ανησυχητικά και επικίνδυνα μπροστά σε τέτοιες συμπεριφορές».

Αφορμή να ψάξουμε λίγο περισσότερο τις επιπτώσεις που προξενούν οι φωνές των γονιών στην ευαίσθητη παιδική ψυχή μάς έδωσε το άρθρο που δημοσιεύτηκε πριν από λίγες μέρες στους New York Times, με τον πολύ εύγλωττο τίτλο «Οι φωνές των γονιών είναι το νέο ξύλο», υπογεγραμμένο από την Ηilary Stout. Εκεί ,λοιπόν, διαβάζουμε ότι σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες, οι περισσότερες οικογένειες σήμερα μοιράζονται ένα «μυστικό».

Τις υστερικές φωνές και τα ουρλιαχτά, που έχουν αντικαταστήσει σε ένα σημαντικό ποσοστό το παραδοσιακό «ξύλο, που βγήκε από τον παράδεισο». Έτσι, από τους 991 γονείς που συμμετείχαν στην έρευνα, ένα 88% παραδέχτηκε ότι τουλάχιστον μία φορά τον προηγούμενο χρόνο είχε φωνάξει στα παιδιά του. Κι όμως, σύμφωνα με μαρτυρίες των ίδιων των γονιών, η πρόθεσή τους δεν είναι να γίνονται οι «φωνακλάδες» του σπιτιού. Κι ενώ προσπαθούν για το αντίθετο, υπάρχουν αρκετές φορές που απλώς «δεν τους βγαίνει». Διαφωτιστικό παράδειγμα πάνω στην αγωνία που βιώνουν σήμερα οι γονείς στην προσπάθειά τους να είναι όσο πιο σωστοί γίνεται, είναι η Τζάκι Κλάιν, μια αφοσιωμένη μητέρα δύο μικρών αγοριών. Η Τζάκι ξοδεύει πολλές ώρες για να πηγαινοφέρνει τα παιδιά σε διάφορες δραστηριότητες, ενώ διαβάζει αρκετά βιβλία για τη σωστή διαπαιδαγώγησή τους. Μπορεί να εξηγήσει με ήρεμη και αποφασιστική φωνή ότι το να μην πλένουμε τα δόντια μας «είναι λάθος». Όλα αυτά, όμως, στο 90% του χρόνου. Γιατί, στο υπόλοιπο 10% του χρόνου, παραδέχεται ότι «χάνω τον έλεγχο και βγαίνω εκτός εαυτού».

Και πάλι ενοχές

Κι ενώ η ειδικός Έιμι ΜακΚρίντι, η οποία έχει δουλέψει με εκατοντάδες γονείς, αποφαίνεται ότι «τα ουρλιαχτά είναι το νέο ξύλο», οι γονείς ταλαιπωρημένοι και με τα ενοχικά τους σύνδρομα, γιγαντωμένα μέσα τους, ψάχνουν να βρουν τον κατάλληλο τρόπο να επιβληθούν στα παιδιά τους. Η δρ ΜακΚρίντι διευκρινίζει ότι για τους περισσότερους γονείς σήμερα είναι αυτονόητο ότι το ξύλο ανήκει στο παρελθόν ως παιδαγωγική μέθοδος, παρ’ όλα αυτά δεν μπορούν να επιβληθούν στον εαυτό τους κάθε φορά που οι μικροί μπόμπιρες αδυνατούν να πειθαρχήσουν στις υποδείξεις τους. Και καταφεύγουν στις φωνές. Το αποτέλεσμα είναι οι ενοχές να γίνονται ένας φαύλος κύκλος που δεν σταματά ποτέ.


Η μέθοδος είναι αναποτελεσματική

Τι προτείνουν λοιπόν οι ειδικοί; Πρώτα απ’ όλα επισημαίνουν ότι η υψωμένη φωνή δεν βοηθά ουσιαστικά και άρα καλό είναι να αποφεύγεται. Το μόνο που πετυχαίνουν οι γονείς με την υψωμένη φωνή είναι να εθίζονται τα παιδιά σε τέτοιου τύπου αντιδράσεις και φυσικά να συνεχίζουν ανενόχλητα. Υπάρχει όμως και κάτι άλλο. Μπορεί το παιδί να πάψει να αισθάνεται χαρούμενο και ευτυχισμένο ή να χάσει την αυτοεκτίμησή του. Αν μάλιστα οι φωνές συνοδεύονται από οργή, προσβολές ή ακόμη και σαρκασμό, τότε υπάρχει περίπτωση να δημιουργήσουν στο παιδί αισθήματα απόρριψης. Κι επειδή οι φωνές και οι υστερίες στο σπίτι είναι ένας «παράγων κινδύνου για την οικογένεια», η κα Μητσάκου μας επισημαίνει τα εξής:

Όταν είστε σε κατάσταση «εκτός ορίων»:

1. Σκεφτείτε ότι όταν ξεφωνίζετε στο παιδί, εκείνη τη στιγμή μπροστά στα παιδικά μάτια δείχνετε σαν ένα «τέρας που βρυχάται».

2. Τώρα είστε σε θέση να τρομοκρατείτε μία ύπαρξη που αδυνατεί να σας αντιμετωπίσει, ενώ την ίδια στιγμή προετοιμάζετε το μελλοντικό «νευρικό και αγενή» γιο ή κόρη.

3. Κόβετε τις γέφυρες επικοινωνίας και η εμπιστοσύνη του παιδιού σας προς εσάς εξανεμίζεται σιγά-σιγά.

4. Το γεμίζετε φόβο και ανασφάλεια για το κατά πόσο μπορεί να μοιραστεί μαζί σας κάποιο πρόβλημά του, σκέψη ή πράξη.

5. Γαλουχείτε έναν ανήλικο κατά τέτοιο τρόπο που θα βασανίζεται στο μέλλον, αφού το σύνηθες είναι να σας αντιγράψει, όπως κάνει το 73% των παιδιών με γονείς που ξεφωνίζουν.

Σίγουρα, όμως, κανείς δεν προσδοκά τα προηγούμενα για το παιδί του.

Οπότε, αντί για φωνές

1. Εφαρμόστε την τέχνη της ηρεμίας – σκεφτείτε ότι αντί να φωνάζετε, μπορείτε να χαμηλώσετε τα ντεσιμπέλ και να του εξηγήσετε αυτό που θέλετε χαμηλόφωνα.

2. Πηγαίνετε σε έναν άλλο χώρο για 5 λεπτά. Συγκεντρωθείτε και αναλογιστείτε αν θα θέλατε να φωνάζουν σε εσάς έτσι. Σίγουρα θα γυρίσετε πιο πράοι.

3. Βάλτε ένα παιδικό τραγούδι – πάντα λειτουργεί καταλυτικά.

4. Ρίξτε νερό στο πρόσωπό σας και κάντε μια συνεχόμενη θετική σκέψη.

5. Κοιταχτείτε στον καθρέφτη. Θα διαπιστώσετε πόσο ασχημαίνουμε όταν ξεφωνίζουμε και προσπαθούμε να επιβληθούμε διά της… ηχορύπανσης στο μικρό πλασματάκι που κουρνιάζει τρομαγμένο σε μια γωνιά.

6. Σκεφτείτε πόσο γλιτώνετε την αύρα σας από αρνητική επιβάρυνση θυμών και φωνών.

7. Τέλος, κατανοήστε ότι η φωνή είναι ένα αντιπαιδαγωγικό και ηττοπαθές μέσο επιβολής στην ευρύτερη ανθρώπινη επικοινωνία.


Οι συμβουλές των ειδικών προς τους γονείς

Οι κανόνες: Δώστε ένα σύστημα κανόνων στα παιδιά, αλλά μην απαιτείτε να κάνουν πάντα τις σωστές επιλογές.

Οι διαπραγματεύσεις: Οι γονείς δεν είναι μηχανές σωστών αποφάσεων.

Ωστόσο, οι διαπραγματεύσεις για όλα τα θέματα δεν βοηθούν κανένα από τα δυο «στρατόπεδα».

Οι φωνές: Δεν εκπαιδεύουν και δεν είναι αποτελεσματικές. Όταν τα νεύρα σας φτάνουν στο «κόκκινο», μετράτε μέχρι το πέντε ή πηγαίνετε σε κάποιο άλλο δωμάτιο για να ηρεμήσετε.

Το χιούμορ: Αποδραματοποιήστε την κατάσταση χρησιμοποιώντας χιούμορ και εκδηλώστε τον θυμό σας χωρίς ουρλιαχτά.



Πηγή: http://www.pentapostagma.gr/2011/02/blog-post_9746.html

10 υπέροχα πράγματα για να πείτε στο παιδί σας!

Διάβασα σήμερα στην ιστοσελίδα των Φίλων της Μονής Βατοπαιδίου το παρακάτω κείμενο και θα ήθελα να το δημοσιεύσω στο δικό μου ιστολόγιο.


9 Φεβρουαρίου, 2011 — VatopaidiFriend

“Ήσουν πάντα ένα συν στη ζωή μου

Εξηγήστε στο παιδί σας πόσο σημαντική είναι η παρουσία του για σας καθημερινά. Είναι ό,τι πιο υπέροχο μπορεί ν’ ακούσει. Το να ξέρει ένα παιδί πως είναι ό,τι καλύτερο συνέβη στη ζωή σας, βάζει τα θεμέλια για να μεγαλώσει με όμορφα συναισθήματα για τον εαυτό του.



“Είναι καλό να μιλάς”


Όταν ένα παιδί παραπονιέται για κάτι, συνήθως δεν λέει …παραμύθια, αλλά ζητά να μάθει με ποιον τρόπο να χειριστεί μια δυσάρεστη κατάσταση. Αντί λοιπόν, να του πείτε «σταμάτα να λες παραμύθια», δοκιμάστε το «έλα να δούμε μαζί τι θα κάνουμε». Αυτό θα δείξει στο παιδί τις στρατηγικές με τις οποίες θα μπορεί στο μέλλον να αντιμετωπίσει αντίστοιχα προβλήματα, αλλά και θα του δώσει να καταλάβει ότι ενδιαφερόσαστε για το τι του συμβαίνει.


“Είμαι πολύ περήφανος/η για εσένα. Τα κατάφερες πολύ καλά”

Το να γνωρίζει ένα παιδί πόσο υπερήφανοι είναι οι γονείς του για κάτι που έκανε – απλό η περισσότερο σύνθετο – του δίνει κίνητρα για να δοκιμάσει περισσότερο τις δυνάμεις του. Έτσι, δεν χρειάζεται να φοβόσαστε να επαινείτε συχνά το παιδί σας, ακόμη και για τις πιο μικρές κατακτήσεις του.


“Είπα, όχι”

Τα παιδιά έχουν ανάγκη τα όρια και την καθοδήγηση. Είναι σημαντικό να συμπεριφέρεστε με σεβασμό στα παιδιά, όμως χρειάζονται και την ωριμότητά σας για να γνωρίσουν τα μονοπάτια τη υπεύθυνης συμπεριφοράς. Τα παιδιά που δεν γνωρίζουν περιορισμούς, αισθάνονται ανασφαλή.


“Δεν πειράζει να κλαις ή να νιώθεις στενοχωρημένος”

Η πιο κοινή απάντηση σ’ ένα παιδί που κλαίει, είναι: «Έλα, έλα τώρα μην κλαις». Αυτό όμως περνά στο παιδί το μήνυμα πως είναι αδυναμία το να κλαίει κανείς και πως είναι καλύτερο να κλειδώσει μέσα του τα συναισθήματά του. Αν το παιδί πονάει ή είναι στενοχωρημένο, δοκιμάστε να του πείτε: «Αν σε πονάει, κλάψε μέχρι να σου περάσει». Δίνοντάς του την άδεια να κλάψει, του δίνετε τη δυνατότητα να αναμετρηθεί το ίδιο με τα συναισθήματά του και όχι με το πώς νομίζετε εσείς πως θα πρέπει να νιώθει.


“Δεν είσαι υποχρεωμένος να κάνεις οτιδήποτε”

Τα παιδιά σήμερα έχουν πολύ φορτωμένο πρόγραμμα. Όλο και με κάτι ασχολούνται: μπαλέτο, μαθήματα μουσικής, αθλητισμό. Αρκεί να το πουν οι γονείς και τα παιδιά είναι έτοιμα να κάνουν τα πάντα. Ξεχνάμε, όμως, πως ακριβώς όπως και οι μεγάλοι, έτσι και τα παιδιά έχουν ανάγκη από χρόνο χωρίς να κάνουν τίποτε, να ξεκουραστούν και να ονειροπολήσουν. Ο υπερβολικός προγραμματισμός καταστρέφει τη δημιουργικότητα του παιδιού, αλλά και το Παιχνίδι που χρειάζεται.


“Δεν πειράζει να κάνεις λάθη”

Ίσως είναι πάνω από τις δυνάμεις σας το να μείνετε ήρεμοι, όταν το παιδί σας αδειάσει τις κόκκινες νερομπογιές του πάνω στο αγαπημένο σας λευκό τραπεζομάντιλο. Δεν είναι όμως τόσο δύσκολο το να το βοηθήσετε να μάθει πως όλοι κάνουν λάθη.

Όλα τα παιδιά έχουν ατυχήματα, καθώς μεγαλώνουν. Το να τα κρατάτε σε απόσταση ή το να φοβούνται μήπως κάνουν κάτι λάθος, σε καμιά περίπτωση δεν τα βοηθά να νιώσουν αυτοπεποίθηση, να μεγαλώσουν νιώθοντας ικανά να δοκιμάσουν τις δυνάμεις τους.


“Είσαι πολύ έξυπνος, που τα κατάφερες”

Δίνοντας στο παιδί την ευκαιρία να φτιάχνει μόνο του κάτι ή να λύνει δύσκολα παιχνίδια, το κάνει να νιώθει αυτοπεποίθηση.Αν πάλι αποτύχει, μπορείτε να πείτε: «Μπράβο σου, που προσπάθησες». Αν πάλι το κάνει με επιτυχία, έχετε μια πολύ καλή ευκαιρία να το επαινέσετε.


“Μου αρέσεις, γιατί είσαι εσύ”

Την άνευ όρων αγάπη την έχουμε ανάγκη όλοι. Ένα παιδί χρειάζεται πολύ περισσότερο να ξέρει και να αισθάνεται πως είναι πολύ καλά όπως είναι εκείνη τη στιγμή. Λέγοντάς του κάτι τέτοιο, του λέτε ταυτόχρονα πως δεν χρειάζεται να σας αποδείξει τίποτα: αρκεί που βρίσκεται εκεί για σας.


“Σ’ αγαπώ”

Είναι οι πιο όμορφες λέξεις που θα μπορούσε ν’ ακούσει ένα παιδί. Ως γονείς, οφείλουμε να τις χρησιμοποιούμε τουλάχιστον μια φορά τη μέρα.

Κύπρος: Απαιτήστε να μιλάτε Ελληνικά

9 Φεβρουαρίου, 2011 — VatopaidiFriend
Αυτό που συμβαίνει στην Κύπρο σήμερα είναι πέρα από κάθε λογική. Τα Αγγλικά έχουν εκτοπίσει από παντού σχεδόν την ελληνική γλώσσα. Κάντε μια βόλτα στα μαγαζιά, δείτε τον κατάλογο των εταιρειών, εστιατορίων, κομμωτηρίων κ.λπ. Όλα στη συντριπτική τους πλειοψηφία χρησιμοποιούν αγγλικά ονόματα και αγγλικές πινακίδες. Για έναν ξένο είναι δύσκολο να πιστέψει ότι είμαστε κράτος που η επίσημη γλώσσα μας είναι τα Ελληνικά. Και μη μου πείτε ότι είναι λόγω του τουρισμού. Τουρισμό έχουν και στην Ισπανία, Γερμανία, Γαλλία, όπου έχω ταξιδεύσει, αλλά ο κόσμος εκεί και οι εκάστοτε κυβερνήσεις τους σέβονται τη γλώσσα τους. Μάλιστα κάποιες χώρες έχουν νομοθεσία που υποχρεώνει τους πάντες όπως χρησιμοποιείται πρώτα η επίσημη γλώσσα και μετά οι υπόλοιπες. Δεν είναι ρατσιστικό και ούτε εθνικιστικό να απαιτεί κάποιος να μιλάει στη χώρα του τη γλώσσα του. Το αντίθετο όμως είναι, και είναι κάτι που με εξοργίζει.

Έχω καταντήσει να σκέπτομαι να πάω με τον άντρα μου έξω για ποτό ή φαγητό, γιατί απαιτώ να κάνω την παραγγελία μου στα Ελληνικά, κάτι που σχεδόν πάντα μου προκαλεί προβλήματα. Τι λέει γι’ αυτό ο ΚΟΤ; Αν κάποιος νομίζει ότι αυτά είναι λεπτομέρειες, σας διαβεβαιώνω ότι το πρόβλημα είναι βαθύτερο. Ξεκινά από την οικογένεια, το σχολείο, και την κοινωνία γενικότερα.

Δείτε μόνο τα αποτελέσματα των εισαγωγικών εξετάσεων στα Ελληνικά, δείτε πώς επικοινωνούν οι νέοι σήμερα, γράφοντας μηνύματα με αγγλικούς χαρακτήρες, γιατί δεν γνωρίζουν ορθογραφία. Επειδή το κράτος και οι βουλευτές μας υπνώττουν, καλώ τον κόσμο σε κοινωνική συμμαχία. Μην ενδώσετε σε οποιονδήποτε σας προσβάλλει, απαιτώντας από εσάς να μιλήσετε Αγγλικά, αφού αυτός δεν σας σέβεται ως πελάτη ή δεν σέβεται τη χώρα όπου εργάζεται. Μιλάτε Ελληνικά και όχι Αγγλικά (δεν είναι ντροπή) στην οικιακή σας βοηθό, στον υπάλληλό σας, στον σερβιτόρο, στην πωλήτρια και όπου αλλού βρίσκεστε. Απαιτήστε να μιλάτε Ελληνικά.



Πηγή: http://www.sigmalive.com/simerini/analiseis/other/352944

Γιώτας Παρασκευά Χατζηκώστα «Η γιαγιά η γοργόνα»

Τη Γιώτα Παρασκευά Χατζηκώστα τη γνωρίζω από τότε που γεννήθηκε. Ήταν ένα πανέμορφο κοριτσάκι με τις κατάξανθες μπούκλες του. Οι γονείς της, ο πατήρ Παρασκευάς και η κυρία Κούλα Παρασκευά, αγαπημένοι μου καθηγητές, οδοδείκτες στη ζωή μου, όπως και τόσων άλλων μαθητών και μαθητριών του Γυμνασίου Λευκονοίκου, συνεχίζουν μέχρι σήμερα να φωτίζουν και να δίνουν νόημα στη ζωή μου και να ψηλώνουν τον πήχη των προσδοκιών μου από τον εαυτό μου με το δικό τους παράδειγμα. Είναι πρότυπα ζωής, τους αγαπώ και τους θαυμάζω, όπως και κάποιους άλλους καθηγητές μου.


Την παρακολουθώ, λοιπόν τη Γιώτα, εξ απαλών ονύχων και την αγαπώ. Παράλληλα, όμως, και τη θαυμάζω, άνκαι πολύ νεότερή μου. Θαυμάζω το ήθος και την ομορφιά της ψυχής της, τη χαλκέντερη θέλησή της να αναδείξει τις γυναίκες πνευματικούς ανθρώπους, και κυρίως την Περσεφόνη Παπαδοπούλου, για την οποία αφιέρωσε τα πιο όμορφα χρόνια της ζωής της. Γενικώς, θαυμάζω την εργατικότητα, τη φιλοπονία της, την αγάπη της για το ωραίο, για την ποίηση, τη λογοτεχνία… Η πέννα της μ΄ όποιο είδος λόγου και να ασχοληθεί είναι πολύ δυνατή, ο λόγος ρωμαλέος, αγγίζει την ψυχή μου. Κι όλ΄ αυτά τα χαρίσματα, τις δωρεές του θεού, που τις καλλιεργεί με τη συνεχή μελέτη, καλύπτονται με πολλή ταπείνωση και σεμνότητα.


Επειδή κινδυνεύω να προσκρούσω στη μετριοφροσύνη της, ήδη πιστεύω ότι έχω υπερβεί τα εσκαμμένα, σπεύδω να δηλώσω ότι η κρίση μου, άνκαι μεροληπτική, είναι ταυτόχρονα και αντικειμενική, γιατί όποιος διαβάσει το βιβλίο της Γιώτας Παρασκευά Χατζηκώστα «Η γιαγιά η γοργόνα», θα νιώσει την ίδια συγκινησιακή φόρτιση που ένιωσα εγώ, όταν τιμητικά μου το έστειλε. Το ίδιο βράδυ ρούφηξα τις σελίδες του, έκλαψα πολύ, άνοιξε η καρδιά και η ψυχή μου από την αγιότητα, την καλοσύνη και τη μεγαλοσύνη των ηρωίδων της. Μια γλυκιά μέθη με συνεπήρε, μαγεύτηκαν οι αισθήσεις μου, και από το λόγο και από την εικόνα, τις ζωγραφιές τις βυζαντινότροπες που «με τη φιλάνθρωπη ματιά» του απέδωσε ο Γιώργος Κωνσταντίνου, η ζωντανή εικαστική παρουσία. Για πολλές μέρες οι ιστορίες αυτές κατακυρίευσαν το μυαλό μου•τόσο πολύ με συγκλόνισαν.


Το βιβλίο της η συγγραφέας το αφιερώνει στις γιαγιάδες της: τη γιαγιά Παναγιώτα και τη γιαγιά Ειρήνη.


Για να τιμήσω και τη συγγραφέα και το έργο της, αλλά πιο πολύ για δική μου αισθητική απόλαυση πήγα στη Λεμεσό, τότε που έγινε η παρουσίαση.Έφυγα σοφότερη. Εμπειρία μοναδική όχι μόνο από τις παρουσιάσεις από τους εξαίρετους ομιλητές, αλλά και από το πρόγραμμα προβολής διαφανειών, που η ίδια η συγγραφέας διαβάζει ένα διήγημα και ταυτόχρονα φαίνονται σκηνές από το Καστελόριζο, γιατί αναφέρεται στην Κυρά της Ρω.


Τόπος των διηγημάτων, εξάλλου, είναι το μαρτυρικό Αιγαίο στην Ανατολή. Ο χρόνος είναι ο χρόνος των συναξαρίων, των ψυχωφελών και παραδειγματικών αυτών αναγνωσμάτων, που ιστορικά σχετίζονται με την Κύπρο.


Η ιστορική πραγματικότητα, λοιπόν, μεταλαμπαδεύει πειστικά την πνευματικότητά της στη θρησκεία, μια και στις οριακές στιγμές οι ψυχές στρέφονται προς το θείο και από αυτό ζητούν την αρωγή και τη σκέπη του.


Γι’ αυτό υπάρχει έντονο το θρησκευτικό στοιχείο , η ιερατική δομή των κειμένων, που εξελίσσεται με συνειρμικό τρόπο, σε διαδοχικά στάδια, μυθοποιώντας τις απλοϊκές αυτές φιγούρες σε οικουμενικά και πανανθρώπινα σύμβολα, χάρη στα οποία και το πρόσφατο μαρτύριο της Κύπρου εξακτινώνεται ως δράμα πανανθρώπινο.


Έτσι, η λογοτεχνία της Γιώτας Παρασκευά Χατζηκώστα, ούσα πρωτίστως κυπροφυής, μεταμορφώνεται σε ελληνοκεντρική, εθνική, ιδεολογική, για να αποκτήσει ανθρωποκεντρικό κύρος και να επιστρέψει στο κυπριακό κέντρο της.


Τα κείμενα ,επίσης, αυτά ξεχειλίζουν από βουβή διαμαρτυρία, τη διαμαρτυρία του αδικουμένου, τον άφατο πόνο του καταπιεζομένου. Ευαγγελίζονται, όμως, και την ανανέωση και την αναγέννηση με τα νέα ινδάλματα που γεννιούνται στις κρίσιμες, αλλά για το λόγο αυτό και εύφορες, εθνικά στιγμές.