Η μοναστηριακή διατροφή

Τρόπος παρασκευής – μαγειρέματος των φαγητών.

Παλαιότερα

Φωτιά από ξύλα.
Όλα τα φαγητά παλαιότερα μαγειρεύονταν στη φωτιά από ξύλα. Οι φούρνοι που έψηναν το ψωμί ή οτιδήποτε άλλο, δούλευαν με ξύλα και όταν ήθελαν να ψήσουν ψάρια, τα έψηναν στα κάρβουν που ήταν από ξύλα.

Ψήσιμο στα κάρβουνα
Φούρνος με ξύλα.

Συντήρηση ή κατάψυξη μαγειρεμένου φαγητού. Αυτό είναι κάτι που οι παλαιότεροι όχι μόνο δεν μπορούσαν να το κάνουν, αλλά ούτε να το σκεφτούν.

Τι τρώνε οι μοναχοί του Αγίου Όρους.
Παλαιότερα.
Λαχανικά.
Οι μοναχοί έτρωγαν όλα τα λαχανικά, εκτός βεβαίως από τις ντομάτες και τις πατάτες κ.λπ. που μας ήρθαν αργότερα από τον Νέο Κόσμο. Υπάρχει αναφορά πως σε παλαιότερες εποχές, έτρωγαν περισσότερα άγρια χόρτα.

Το Ψωμί.
Το ψωμί ήταν από σιτάρι, αλλά συνήθως παρασκευάζονταν από κριθάρι ή σίκαλη, το οποίο έκαναν παξιμάδι.

Όσπρια.
Φασόλια, φακές, ρεβύθια, μπιζέλια, Φάβα και κουκιά.

Ψάρια.
Τα μοναστήρια που ήταν κοντά στη θάλασσα, είχαν τη δυνατότητα να φάνε φρέσκα ψάρια, ενώ τα υπόλοιπα που ήταν μακριά, κατανάλωναν παστά.

Λάδι και κρασί.
Ελάχιστο ρακί
Γαλακτοκομικά.
Ελάχιστα γαλακτοκομικά και αυγά.
Φρούτα.
Φρούτα έτρωγαν μόνο όσοι είχαν στην κατοχή τους, και όχι αυτά που ήταν εκτός εποχής.

Γλυκά.
Έφτιαχναν γλυκά συνήθως από μέλι και πετιμέζι. Επίσης, είχαν τις κομπόστες τον χειμώνα από αποξηραμένα φρούτα.

Σήμερα

Λαχανικά.
Οι μοναχοί στο Άγιον Όρος τρώνε όλα τα λαχανικά κατά κόρον, θα έλεγα, λόγω της νηστείας. Καθημερινά, πρωί και βράδυ οι μοναχοί τρώνε μία σαλάτα οπωσδήποτε. Παρατηρείται πως και στο Άγιον Όρος καταναλώνονται λαχανικά εκτός εποχής.

Το Ψωμί.
Σήμερα είναι μόνο από σιτάρι και μάλιστα στα περισσότερα μοναστήρια από αλεύρι ολικής άλεσης.

Όσπρια.
Τρώνε όλα τα όσπρια, όπως και οι παλαιότεροι μοναχοί, εκτός από ξερά κουκιά.

Ψάρια.
Τρώνε σε όλα τα μοναστήρια, συνήθως το σαββατοκύριακο και τις εορτές. Σπάνια τρώνε παστό βακαλάο. Τα περισσότερα ψάρια και χταπόδια που τρώγονται σήμερα, είναι κατεψυγμένα.

Λάδι και κρασί.
Ρακί ελάχιστο, μόνο τις ημέρες που έχει κατάλυση.
Γαλακτοκομικά.
Αρκετά γαλακτοκομικά και αυγά, τις ημέρες που έχει κατάλυση.
Φρούτα.
Όπως προαναφέραμε, οι μοναχοί καλλιεργούν όλα τα είδη των φρούτων στο Άγιον Όρος. Σε σχέση όμως με τις παλαιότερες εποχές, η συντήρηση σε ηλεκτρικό ψυγείο, μας δίνει την δυνατότητα, να τρώμε τα φρούτα, ετεροχρονισμένα.

Γλυκά.
Το εμπόριο και τα ηλεκτρικά ψυγεία, έχουν γεμίσει τα μοναστήρια με γλυκά. Νηστίσιμα γλυκά, σε περίοδο νηστείας και αρτύσιμα, δηλαδή με γάλα, βούτυρο και αυγά, τις ημέρες των εορτών. Μπορούμε να πούμε πως σήμερα οι μοναχοί στο Άγιον Όρος, τρώνε περισσότερα γλυκά από τους παλαιότερους. Τα γλυκά είναι κυρίως από ζάχαρη και πολύ λίγα από μέλι. Γλυκά με πετιμέζι σήμερα δεν υπάρχουν. Αντιθέτως, υπάρχει ο νηστίσιμος χαλβάς που παρασκευάζεται από σουσάμι και ζάχαρη.

ΘΝΗΣΙΜΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΗΜΕΡΑ ΣΤΟ ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ.

Ο Επίκουρος μας είπε «ουδέν προς ημάς, ο θάνατος», δηλαδή ο θάνατος δεν έχει καμία σχέση μαζί μας. Ο φόβος για τον θάνατο, σύμφωνα με τον Επίκουρο είναι πηγή δυστυχίας. Μικρά γεγονότα, όπως η απώλεια μίας εργασίας, ενός στόχου, ενός ονείρου, ένας χωρισμός, ένα ατύχημα, αλλά και μεγαλύτερα όπως η απώλεια ενός κοντινού προσώπου, είναι ικανά να ενεργοποιήσουν τις σκέψεις γύρω από τον θάνατο.

Ο άνθρωπος γνωρίζει πως ο θάνατος είναι σαν ένα χρέος που οφείλει στην φύση και είναι αναπόφευκτο γεγονός, όμως στην πραγματικότητα οι άνθρωποι προσπαθούν με κάθε τρόπο να απομακρύνουν τον θάνατο και αδυνατούν να φανταστούν τον θάνατο του ίδιού τους του εαυτού.

Ήλθε ο Χριστός μετά και μας είπε, «θαρσείτε, ο πιστεύων εις εμέ, ουκετί αποθνήσκει, αλλ’ έξει ζωήν αιώνιον». Ο Χριστός είναι ο νικητής του θανάτου. Ο Άγιος Επιφάνιος, Επίσκοπος Κύπρου, στην προσευχή του, απευθυνόμενος στον Χριστό λέγει «Δέσποτα ζωοποιέ, ο δούς τοις ανθρώποις την μακάριαν ελπίδα της αιωνίου ζωής».

Ζητώ συγνώμη για τις αναφορές αυτές γύρω από τον θάνατο, θέλω όμως να επισημάνω την αναφορά στην αρχή της παρουσίασής μου, πως ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή και σώμα.

Ταπεινά καταθέτω πως η πίστις στον Χριστό και η ελπίδα στην Παναγία μας, δεν είναι μια ιδέα. Δεν είναι κίνημα θρησκευτικό, είναι βίωμα.

Η ψυχή μας, των μοναχών εννοώ, τρέφεται από την προσευχή και τη συμμετοχή στη θεία μετάληψη, από τη μελέτη των γραφών και από την έμπρακτη αγάπη στον πλησίον μας. Το σώμα μας τρέφεται από τις τροφές που παρασκευάζουμε και τρώμε. Ασφαλώς, το θέμα μας είναι η διατροφή των μοναχών. Θέλω όμως να τονίσω πως η υγιής ψυχική κατάσταση των μοναχών, σε συνδυασμό με την διατροφή τους, μας δίνουν το ποθητό αποτέλεσμα που είναι η μακροβιότητα.

Σήμερα στο Άγιον Όρος ζούνε περίπου δύο χιλιάδες μοναχοί. Συνήθως, πεθαίνουν από φυσιολογικά αίτια, στα βαθιά γεράματα. Σημαντικότατο ρόλο στη σωματική υγεία των μοναχών, παίζει η επιβεβλημένη νηστεία. Η νηστεία, σαν κανόνας από τους Άγιους Πατέρες που προαναφέραμε, δεν είναι τιμωρία. Είναι σωτήριος υπόδειξη. Οι μοναχοί ακολουθούν τους κανόνες της νηστείας με ευχαρίστηση, γιατί βιώνουν τα ακόλουθα αποτελέσματα.

Α. Μακροζωία. Οι περισσότεροι μοναχοί πεθαίνουν μετά τα ογδόντα πέντε έως ενενήντα πέντε. Οι θάνατοι από τα εβδομήντα έως τα ογδόντα πέντε λίγοι. Υπάρχουν όμως και αρκετοί μοναχοί που πεθαίνουν μετά τα ενενήντα πέντε. Επίσης, έχουμε αρκετές περιπτώσεις μοναχών οι οποίοι ζουν περισσότερο και από εκατό χρόνια.

Β. Καλή φυσική κατάσταση

Γ. Ισορροπημένη ψυχοσωματική κατάσταση, ευεξία.

Δ. Ελαχιστοποίηση των ποσοστών θανάτου από καρκίνο. Καρκίνος στομάχου και πνευμόνων. Οι μοναχοί δεν καπνίζουν.

Ε. Ανύπαρκτη σχεδόν η περίπτωση του καρκίνου παχέως εντέρου. Τα τελευταία εικοσιπέντε χρόνια, έχουμε μόνο μια περίπτωση θανάτου από καρκίνο του παχέως εντέρου.

Στ. Είναι σπάνια η περίπτωση του καρκίνου του προστάτου.

Ζ. Χαμηλό ποσοστό καρδιολογικών περιστατικών, καθώς επίσης και όλων αυτών, που έχουν άμεση σχέση με την καρδιά, δηλαδή πίεση, αρτηριοσκλήρυνση, χοληστερίνη, τριγλυκερίδια κ.λπ.

πηγή: Αγιορείτικες Μνήμες