Ο Γλαύκος Αλιθέρσης και η συμβολή του στα νεοελληνικά γράμματα

28 Νοεμβρίου, 2012 — vatopaidifriend4

Ο Γλαύκος Αλιθέρσης είναι ένας από τους γενάρχες της νεότερης κυπριακής ποίησης.
Το πραγματικό του όνομα είναι Μιχάλης Χατζηδημητρίου, και εκτός από το Γλαύκος
Αλιθέρσης, χρησιμοποίησε και το φιλολογικό ψευδώνυμο Αγρότης Πολλύς. Γεννήθηκε
στη Λεμεσό το 1897 και πέθανε στη γενέτειρά του το 1965. Η καταγωγή του ήταν από
το κατεχόμενο Πραστειό Αμμοχώστου. 
Έφηβος, σε ηλικία 16 χρόνων, εγκατέλειψε
τα μαθηματικά θρανία και κατετάγη εθελοντής στον ελληνικό στρατό, παίρνοντας
μέρος στον ελληνοβουλγαρικό πόλεμο. Επέστρεψε στην Κύπρο και συνέχισε τις
γυμνασιακές του σπουδές, τελειώνοντας το Παγκύπριο Γυμνάσιο το 1915. Η αθλητική
και λεβέντικη αμφάνισή του έκαναν πάντα εντύπωση. Σε ηλικία 19 χρόνων ήταν
παγκυπριονίκης. Μετά την αποφοίτησή του, προσπάθησε να μπει στη Σχολή Ευελπίδων
στην Αθήνα για να ακολουθήσει τη στρατιωτική σταδιοδρομία, όμως απέτυχε κι
ενεγράφη στη Νομική Σχολή, ενώ ταυτόχρονα φοιτούσε και στη Γυμναστική Ακαδημία.
Το 1917 διέκοψε τις σπουδές του  και γυρίζοντας στην Κύπρο πηγαίνει να
τελειοποιήσει τα αγγλικά του στην Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας, ώστε να μπορεί
να διδάξει αγγλική λογοτεχνία και ιδιαίτερα ποίηση, στο προτότυπο. Μεταφράζει
στη συνέχεια άγγλους ποιητές που εκδίδονται στους τόμους: «Άπαντα του Ρ.
Μπρουκ», Κύπρος, 1925, «Αγγλική Ανθολογία», Κύπρος, 1925. Από τη Λάρνακα στέλνει
ποίηση του στην εφημερίδα της Λεμεσού «Αλήθεια», το 1918. Η ποίηση του της
περιόδου αυτής θα κυκλοφορήσει στη συλλογή Γαλανά Δακτυλιδάκια (1919).
Από τα πρώτα του κιόλας βήματα ο Αλιθέρσης γράφει σε παλαμικά μοτίβα κι η
παρουσία του Κωστή Παλαμά στο έργο του θα κρατήσει για πολύ, ενώ ο
αντικαβαφισμός του θα παραμείνει έντονος, παρά τα 44 χρόνια που έζησε στην
Αλεξάνδρεια.
Φυσικά ο Αλιθέρσης δεν παρέμεινε μονολιθικά παλαμικός. Το έργο
του έχει δική του αυθεντικότητα και μια πληθώρα ποιητικών φωνών. Τα Κρινάκια
του Γιαλού (Κύπρος, 1921), είναι η δεύτερη συλλογή του.
Στα 1919 φεύγει
για την Αλεξάνδρεια και εργάζεται για πολλά χρόνια σαν καθηγητής της γυμναστικής
στο εκεί Αβερώφειο Γυμνάσιο. Η Αίγυπτος γίνεται η δεύτερή του πατρίδα και ζει
εκεί μέχρι το 1963. Όμως όλα τα χρόνια της απουσίας του στην Αίγυπτο, παραμένει
αξεδίψαστος νοσταλγός της πατρικής γης. Δεν παύει να συνεργάζεται με λογοτέχνες
στην Κύπρο, να αλληλογραφεί και να δημοσιεύει σε κυπριακά λογοτεχνικά έντυπα.
Στο δεύτερο πνευματικό κέντρο του Ελληνισμού, που ήταν τότε η
Αλεξάνδρεια, ο Αλιθέρσης θα αφήσει έντονη την πνευματική του παρουσία. Απετέλεσε
ξεχωριστό μέλος της πνευματικής και λογοτεχνικής οικογένειας των Αλεξανδρεινών
λογοτεχνών και καλλιτεχνών. Στην Αλεξανδρεια είχε, ωστόσο, παράλληλα προς της
χαρά της ποιητικής δημιουργίας, και σκληρές ώρες. Με το θάνατο της κόρης του
Γλαύκης το 1936, ο Αλιθέρσης πληγώνεται και πενθεί μέσα σε μεγάλη οδύνη. Η
απόλυσή του από το σχολείο για λόγους κομματικούς από τους κοινοτικούς άρχοντες,
στα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου πολέμου αν και ο ίδιος ήταν ακομμάτιστος, τον
πληγώνει επίσης. Σύντομα αποκαταστάθηκε στα πατριαρχικά σχολεία, γιατί η αγάπη
των μαθητών του προς τον «δάσκαλο» (έτσι τον αποκαλούσαν), ήταν θερμή και δυνατή.
Ο κυπριακός αγώνας του 1955-57 συγκίνησε τραγικά τον ποιητή. Ήθελε,
όπως έγραψε, να σκοτωθεί στην Κύπρο και λυπόταν που δεν είχε ποια τη νεότητα για
να πολεμήσει. Η συλλογή του Προσμαρτυρία (Αλεξάνδρεια, 1958) δείχνει τη
λατρεία και την αγωνία του για την αγαπημένη Κύπρο. Εξάλλου η Ελλάδα, η Κύπρος,
η γενέθλια γη, η μόνη νοσταλγία του ξενιτεμένου, διαποτίζουν το ποιητικό έργο
του Γλαύκου Αλιθέρση. Το έργο του είναι όμως και πολυδιάστατο και πολύπλευρο.
Κρύβει μια μεγάλη κλίμακα αναζήτησης και προβληματισμού. Εκτός από ποίηση έφραφε
πεζογραφήματα, θέατρο, δοκίμια και μελέτες. Η ποιητική του συλλογή Οι
οραματισμοί του Εωσφόρου (Κύπρος, 1923), επαναστατική και νιτσεϊκή στο
περιεχόμενο, δείχνει ένα ανήσυχο και ασυμβίβαστο πνεύμα. Αγωνίζεται για ένα νέο,
πιο αληθινό κόσμο. Στην Απλή Προσφορά (Κύπρος, 1929), γίνεται λυρικός, αγαπά και
εξομολογείται. Η γυναίκα του Εύα είναι παρούσα στη συλλογή αυτή. Στο έργο του
Θερισμοί και Οργώματα (Αλεξάνδρεια, 1939), μελαγχολεί και σκέφτεται φιλολογικά
και μεταφυσικά. Ο θάνατος της Γλαύκης είναι επώδυνα έντονος στη ψυχή του. Στις
τελευταίες του ποιητικές συλλογές αγωνίζεται να φύγει από τα παλαιά ποιητικά
σχήματα και μορφές. Αν και άσκησε αρχικά δριμεία κριτική στη μοντέρνα γραφή
ποίησης, στο τέλος υπέκυψε στη γοητεία της. Είναι ωστόσο κουρασμένος πια. Το
ποτό, αντίδοτο της φλίψης, τον κατέβαλε.
Η προσφορά του Αλιθέρση στον νεότερο
κυπριακό λόγο πρέπει να θεωρηθεί τεράστια. Από την αναλυτική παράθεση των έργων
του διαφαίνεται το μέγεθος της αξίας και συμβολής του στα νεοελληνικά
γράμματα.

ΕΡΓΑ

Α΄. ΠΟΙΗΣΗ
1. Γαλανά Δακτυλιδάκια, Κύπρος,
1919.
2. Κρινάκια του Γιαλού, Κύπρος, 1921, Β’ έκδ. 1924.
3. Οι
Οραματισμοί του Εωσφόρου και άλλα ποιήματα, Κύπρος, 1923.
4. Απλή Προσφορά,
Κύπρος, 1929.
5. Θερισμοί και Οργώματα, Αλεξάνδρεια, 1939.
6. Μυστικός
Δείπνος, Αλεξάνδρεια, 1944, Β’ έκδ. Κύπρος, 1956.
7. Μαθηματικά Τετράδεια,
Αλεξάνδρεια, 1957.
8. Αρμογή Αιώνων και Στιγμών, Λεμεσός, 1965.

Β ΄.
ΔΙΗΓΗΜΑΤΑ
1. Ο Γυμνός Άνθρωπος, Κύπρος, 1924.
2. Αράχνες, Αλεξάνδεια,
1936.

Γ΄. ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ
1. Ο Πύργος της Βαβέλ, Κύπρος,
1924.
2.  Αροδαφνούσα, Αλεξάνδεια, 1936.

Δ΄. ΜΕΛΕΤΕΣ-ΚΡΙΤΙΚΕΣ
1. Δ.
Θ. Λιπέρτης, Αλεξάνδρεια, 1934.
2. Το πρόβλημα του Καβάφη, Αλεξάνδρεια,
1934.
3. Ιστορία της Νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας, Αλεξάνδρεια, 1938.
4.
Βασίλης Μιχαηλίδης, Αλεξάνδρεια, 1957.
5. Νίκος Νικολαΐδης, Αλεξάνδρεια,
1958.
6. Σωτήρης Σκίπης, Αλεξάνδρεια, 1960.
7. Μιλτιάδης Μαλακάσης,
Αλεξάνδρεια, 1961.
8. Νίκος Σαντορινιός, 1965.

Ε΄. ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΙΣ
1.
Ρ. Μπρουκ, Άπαντα. Κύπρος, 1925.
2. Αγγική Ανθολογία, Κύπρος, 1925.
3.
Μεταφράσεις, Λευκωσία, 1946.

Πηγή: Μεγάλη Κυπριακή
Εγκυκλοπαίδεια
Μεταφέρθηκε στο διαδίκτυο από NOCTOC

Ύμνος της Ανωτέρας Σχολής Λευκονοίκου

Του Πάνου Λεβέντη
Φιλολόγου

Με το βιβλίο πιστό κι αχώριστό μας φίλο

τη μόρφωση εμείς για όπλο μας κρατούμε

χαρά, κρυφό καμάρι έχουμε κι ελπίδα

πως στυλοβάτες της Πατρίδας θα γενούμε.

ΕΠΩΔΟΣ

Τ’ αγνού πολιτισμού και της Ιδέας

είμαστ’ εμείς οι σπουδαστές,

τ’ αληθινού, καλού και του ωραίου

είμαστ’ οι συνεχιστές.

Ατσάλι το κορμί και την ψυχή μας

σφυρηλατούμε στη Σχολή.

Ατράνταχτα θεμέλια στη Θρησκεία,

νιάτα για δόξα στη Φυλή.

Σημ:α. Το ποίημα μελοποιήθηκε από τον μ. Δευκαλίωνα Ιακωβίδη. Δυστυχώς, η μουσική εκείνη χάθηκε.

β. Πρωτοτραγουδήθηκε από τη χορωδία του σχολείου στην τελική γιορτή, τον Ιούλιο του 1953.

γ. Φέτος, με την ευκαιρία των εορτασμών για τα 70 χρονα του Γυμνασίου Λευκονοίκου, η χορωδία μας το τραγούδησε σε μουσική της μαέστρου μας κ. Μάρως Εξηντάρη Μήτσα.

ΣΟΥΡΗΣ o διαχρονικός!!!

Απόστασε το χέρι μου από το να μουντζώνω
και σάλιο δεν μου έμεινε από το φτύσε φτύσε,
αλλ' έως τώρα τίποτε μ' αυτά δεν κατορθώνω,
και σύ, Ευρώπη, μας γελάς και πάντα ίδια είσαι.


Και απορώ, μα το σταυρό, πώς ως αυτή την ώρα
και άλλα δεν μας έστειλες εδώ Θωρακοφόρα.
Προθύμως σας εκάμαμεν εκείνο που ζητείτε
και αν δεν μας πιστεύετε, κοπιάσετε να δήτε


ποία ειρήνη κατ' αυτάς στο κράτος βασιλεύει
και πώς καθένας ήσυχα γλεντά και χουζουρεύει.
Ήλθε το άντε στάτους κβο με τόσας αναπαύσεις
και άρχισαν να γίνονται διορισμοί και παύσεις.


Λοιπόν, τί άλλο από μας, Ευρώπη, απαιτείς
κι ακόμη από το λαιμό πιασμένους μας κρατείς;
Θέλεις λοιπόν να ζήσωμε χωρίς πολιτικήν
και ως στρατόν να έχωμε την χωροφυλακήν


κι ουδέ ο ρήτωρ Κωνσταντής ν' ακούγεται παρλάρων
διά το πραξικόπημα εκείνο των Βουλγάρων;
Εσύ, βρε καγκελλάριε των σαχλο-Γερμανών
σύ εναντίον μας κινείς και γην και ουρανόν


εσύ, διαόλου αλεπού, που ψόφος δεν σε πιάνει
εσύ κρατάς κατάκλειστο το κάθε μας λιμάνι,
και όλα τα καράβια σου εις τα νερά μας στέλλεις,
διότι έτσι αγαπάς, διότι έτσι θέλεις.



Εσύ, βρε καγκελλάριε, εσύ, βρε Μαμελούκε,
εσύ, πανευγενέστατε της Δύσεως Τραμπούκε,
παίζεις και πάλι πρόστυχο και βρώμικο παιχνίδι
και του κυρίου Γλάδστωνος του πάει ριπιπίδι (τα κάνει πάνω του)


κι αισθάνεται το βάρος σου ο σβέρκος κάθε ράχης.
αλλ' έστι δίκης οφθαλμός, που κακό ψόφο νάχεις.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΟΥΡΗΣ [1886]

Μαμά θέλω να σου πω…

26 Νοεμβρίου, 2012 — vatopaidifriend4

• 
• Μη διστάζεις να είσαι σταθερή μαζί μου. Το προτιμώ. Με κάνεις να νιώθω περισσότερη σιγουριά.
• Μη με παραχαϊδεύεις. Ξέρω πολύ καλά πως δεν γίνεται να έχω πάντα ό,τι ζητήσω. Σε δοκιμάζω μονάχα για να δω.
• Μη με κάνεις να νιώθω μικρότερος απ’ ό,τι είμαι. Αυτό με σπρώχνει να παριστάνω καμιά φορά τον σπουδαίο.
• Μη με προστατεύεις πάντα από τις συνέπειες. Χρειάζεται καμιά φορά να πάθω για να μάθω.
• Μη μου κάνεις παρατηρήσεις μπροστά στον κόσμο, αν μπορείς. Θα προσέξω περισσότερο αυτά που θα μου πεις, αν μου μιλήσεις ήρεμα μια στιγμή που θα είμαστε οι δυο μας.
• Μη μου δημιουργείς το αίσθημα πως τα λάθη μου είναι αμαρτήματα. Μπερδεύονται έτσι μέσα μου όλες οι αξίες που έχω μάθει ν’ αναγνωρίζω
• Μη δίνεις μεγάλη σημασία στις μικρο-αδιαθεσίες μου. Καμιά φορά δημιουργούνται ίσα – ίσα για να κερδίσω την προσοχή σου.
• Μη μου κάνεις συνεχώς παρατηρήσεις. Γιατί τότε θα χρειαστεί να προστατέψω τον εαυτό μου κάνοντας τον κουφό.
• Μη μου δίνεις επιπόλαιες υποσχέσεις. Νιώθω πολύ περιφρονημένος όταν δεν τις κρατάς.
• Μην πέφτεις σε αντιφάσεις. Με μπερδεύεις έτσι αφάνταστα και με κάνεις να χάνω την πίστη μου σ’ εσένα.
• Μη με αγνοείς όταν σου κάνω ερωτήσεις. Αν κάνεις κάτι τέτοιο, θα ανακαλύψεις πως θ’ αρχίσω να παίρνω τις πληροφορίες μου από άλλες πηγές.
• Μην προσπαθείς να με κάνεις να πιστέψω πως είσαι τέλεια ή αλάνθαστη. Είναι σοκ για μένα όταν ανακαλύπτω πως δεν είσαι ούτε το ένα ούτε το άλλο.
• Μην αναστατώνεσαι τόσο όταν σου λέω «δε σ΄αγαπώ». Δεν απευθύνομαι σε σένα, αλλά στη δύναμη που έχεις να μου εναντιώνεσαι
• Μη διανοηθείς ποτέ πως θα πέσει η υπόληψή σου αν μου ζητήσεις συγγνώμη. Μια τίμια αναγνώριση ενός λάθους σου, μου δημιουργεί πολύ θερμά αισθήματα απέναντί σου.
• Μην ξεχνάς πόσο γρήγορα μεγαλώνω. Θα πρέπει να σου είναι δύσκολο να κρατήσεις το ίδιο βήμα με μένα, αλλά προσπάθησε σε παρακαλώ.

• Μην ξεχνάς πως δεν θα μπορέσω ν’ αναπτυχθώ χωρίς πολλή κατανόηση και αγάπη. Αυτό όμως δε χρειάζεται να στο πω, έτσι δεν είναι;

Του παιδοψυχολόγου και παιδαγωγού Rudolf Dreikurs (1897-1972)
Αναδημοσίευση: http://paidikavivlia.blogspot.gr/

Πηγή: alliotikathriskeytika.blogspot.gr

Share this:

Η γλώσσα και ο πολιτισμός ως αντίδοτο στην κρίση

27 Νοεμβρίου, 2012 — vatopaidifriend4

Κωνσταντίνος Χολέβας-Πολιτικός Επιστήμων

Η είδηση μεταδόθηκε από τη δημόσια τηλεόραση και προκάλεσε εντύπωση. Το Βρετανικό Υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι από του χρόνου οι μαθητές των Δημοτικών θα διδάσκονται τα Αρχαία Ελληνικά ως μία από τις επτά γλώσσες επιλογής. Μέχρι τώρα ξέραμε ότι στη Γερμανία, Ιταλία κ.α. υπήρχαν κλασικά Λύκεια που δίδασκαν τα Αρχαία Κείμενα από το πρωτότυπο. Τώρα βλέπουμε να αξιοποιείται η αρχαιότερη μορφή της γλώσσας μας για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τη διαπαιδαγώγηση των μικρότερων παιδιών. 
Δεν υιοθετώ ορισμένες υπερβολές για την αξία της Αρχαίας Ελληνικής που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο, αλλά καταθέτω συγκεκριμένες επιστημονικές απόψεις: Το Ανοικτό Ψυχοθεραπευτικό Κέντρο Αθηνών με πολυετή πειραματική μέθοδο έχει αποδείξει ότι η διδασκαλία των Αρχαίων και του πολυτονικού στα παιδιά του Δημοτικού αναπτύσσει περισσότερο τις διανοητικές ικανότητες και προλαμβάνει την εμφάνιση δυσλεξιών και μαθησιακών προβλημάτων. Επίσης στην Αυστραλία τα Αρχαία Ελληνικά διδάσκονται σε παιδιά Δημοτικού ως μέθοδος θεραπείας των δυσλεξιών. Εξ άλλου η γνώση της Αρχαίας Ελληνικής φέρνει το παιδί σε επαφή με την κλασική Γραμματεία, την Αγία Γραφή και τους Πατέρες της Εκκλησίας. Κείμενα οικουμενικής εμβέλειας με διαχρονικά, πάντα επίκαιρα διδάγματα.
Στο βιβλίο «Αγαπάμε τα Αρχαία Ελληνικά» που επιμελήθηκε η αείμνηστη Γαλλίδα Ελληνίστρια Ζακλίν ντε Ρομιγύ περιλαμβάνονται ενδιαφέροντα κείμενα Γάλλων επιστημόνων και δικαστών, οι οποίοι παραδέχονται ότι η επαφή τους με τα Αρχαία κείμενα από το πρωτότυπο τούς μετέδωσε μηνύματα εντιμότητας και αγωνιστικότητας. Η στενότερη επαφή των ελληνοπαίδων σήμερα με τα αρχαιοελληνικά και τα χριστιανικά κείμενα είναι ένα αντίδοτο στην κρίση. Άλλωστε στη ρίζα κάθε οικονομικής κρίσης βρίσκεται μία κρίση αξιών. Αναζητούμε πρότυπα με ήθος, αναζητούμε μία νέα Μεγάλη Ιδέα.
Η βαθύτερη μελέτη της γλώσσας μας, της Ιστορίας μας και του Πολιτισμού μας, στη διαχρονική διάστασή τους, και η επίγνωση της ελληνορθόδοξης ταυτότητάς μας είμαι βέβαιος ότι θα συντελέσουν στη διάπλαση μιας γενιάς καλύτερης από τη δική μας. Με λιγότερα λάθη και πιο στέρεες αξίες. Ο Διονύσιος Σολωμός δεν ζητούσε τίποτε άλλο «πάρεξ Ελευθερία και γλώσσα».
Όταν τα Βρετανικά σχολεία ανακαλύπτουν τα Αρχαία Ελληνικά και στην Ανατολική Ευρώπη επιστρέφουν τα Ορθόδοξα Θρησκευτικά, εμείς ας μην αποκόψουμε τα παιδιά μας από τις ρίζες τους.

Πηγή: synodoiporia.blogspot.gr

Share this:

Ο Ζωγράφος Θεόφιλος

24 Νοεμβρίου, 2012 — vatopaidifriend5

Μέγα Αρτοποιείον Γεωργίου Παναγιώτου Κοντουφούρναρη.

Εκ Θεσσαλίας της Πρωτευούσης Λαρίσσης» (1933)

Γ. Σεφέρη, Ένας Έλληνας – ο Μακρυγιάννης

Δοκιμές

Μια φορά κι έναν καιρό ήταν ένας φτωχός φουστανελάς που είχε τη μανία να ζωγραφίζει. Τον έλεγαν Θεόφιλο. Τα πινέλα του τα κουβαλούσε στο σελάχι του, εκεί που οι πρόγονοί του βάζαν τις πιστόλες και τα μαχαίρια τους. Τριγύριζε στα χωριά της Μυτιλήνης, τριγύριζε στα χωριά του Πηλίου και ζωγράφιζε. Ζωγράφιζε ό,τι του παράγγελναν, για να βγάλει το ψωμί του. Υπάρχουν στον Άνω Βόλο κάμαρες ολόκληρες ζωγραφισμένες από το χέρι του Θεόφιλου, καφενέδες στη Λέσβο, μπακάλικα και μαγαζιά σε διάφορα μέρη που δείχνουν το πέρασμά του -αν σώζουνται ακόμη. Ο κόσμος τον περιγελούσε. Του έκαναν μάλιστα και αστεία τόσο χοντρά, που κάποτε τον έριξαν κάτω από μιαν ανεμόσκαλα και τού ‘σπασαν ένα δυο κόκαλα. Ο Θεόφιλος, ωστόσο, δεν έπαυε να ζωγραφίζει σε ό,τι έβρισκε. Είδα πίνακές του φτιαγμένους πάνω σε κάμποτο, πάνω σε πρόστυχο χαρτόνι.

Τους θαύμαζαν κάτι νέοι που τους έλεγαν ανισόρροπους oι ακαδημαϊκοί. Έτσι κυλούσε η ζωή του και πέθανε ο Θεόφιλος, δεν είναι πολλά χρόνια, και μια μέρα ήρθε ένας ταξιδιώτης από τα Παρίσια. Είδε αυτή τη ζωγραφική, μάζεψε καμιά πενηνταριά κομμάτια, τα τύλιξε και πήγε να τα δείξει στους φωτισμένους κριτικούς που κάθονται κοντά στο Σηκουάνα. Και οι φωτισμένοι κριτικοί βγήκαν κι έγραψαν πως ο Θεόφιλος ήταν σπουδαίος ζωγράφος. Και μείναμε με ανοιχτό το στόμα στην Αθήνα. Το επιμύθιο αυτής της ιστορίας είναι ότι λαϊκή παιδεία δε σημαίνει μόνο να διδάξουμε το λαό αλλά και να διδαχτούμε από το λαό.

Οδ.Ελύτη, Ο Ζωγράφος Θεόφιλος.

Επιστρέφοντας από την Αμερική, τον Ιούνιο του 1961, σταμάτησα για λίγες μέρες στο Παρίσι. Και καθώς βγήκα να χαζέψω στους δρόμους, το πρώτο πράγμα που είδα ήτανε, σε μια βιτρίνα βιβλιοπωλείου όπου συνήθιζα να πηγαίνω άλλοτε, η μεγάλη “αφίσα” της έκθεσης Θεόφιλου που είχε ανοίξει, ακριβώς εκείνη την εβδομάδα, στις αίθουσες του Λούβρου. Ε λοιπόν ναι, υπήρχε δικαιοσύνη σ’ αυτό τον κόσμο. (…) Στις μεγάλες αίθουσες του Λούβρου, καθώς τριγύριζα τώρα και ξανακοίταζα τα έργα αυτά, ένιωθα κοντά στο αίσθημα της υπερηφάνειας, τ’ ομολογώ, κι ένα άλλο αίσθημα ξεριζωμού, κάτι σαν αυτό που είχα νιώσει στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου με τα μάρμαρα του Παρθενώνα. Μοιραία, συλλογιζόμουνα τα περισσότερα απ’ αυτά θα σκόρπιζαν μια μέρα στις συλλογές της Ευρώπης ή της Αμερικής. Και το άλλο βράδυ, καθώς έτρωγα με τον Teriade, του το εξομολογήθηκα. Πήρε ένα ύφος παράξενο, με κοίταξε στα μάτια κι αντί να μου αποκριθεί, με ρώτησε αν είχα σκοπό, τώρα που επέστρεφα στην Ελλάδα, να πάω στη Μυτιλήνη. Θα είχε, λέει, μια θερμή παράκληση να μου κάνει: να πληροφορηθώ και να του γράψω αν, ανάμεσα στη Χώρα και στη Βαρειά, βρισκότανε κανένα οικόπεδο κατάλληλο για Μουσείο.

“Μουσείο;” ρώτησα ξαφνιασμένος.

“Ναι, για το Μουσείο Θεόφιλου” μου αποκρίθηκε ήρεμα.

 Πηγή: euroklydon.blogspot.gr

Share this:

Τάμα στον Άγιο Λουκά τον Ιατρό-Μέρος 7ο

Ξενάγηση στο Κίεβο

Ξεκινήσαμε την ξενάγηση της πόλης με τον οδηγό που είχαμε από το ξενοδοχείο. Αρχικά, μας ενημέρωσε ότι τη μέρα αυτή που εμείς γιορτάζουμε την Αγία  Κυριακή, αυτοί έχουν την εορτή της Αγίας Ioannas Koupala, που σημαίνει αυτή που κολυμπά, και είναι μεγάλη γιορτή. 

Πρώτος σταθμός μας η εκκλησία του Αγίου Βλαδιμήρου, όπου προσκυνάμε το λείψανό του μέσα στη λάρνακα, ενώ στην άλλη πλευρά του ναού υπήρχε και το λείψανο ενός άλλου Αγίου. Κόσμος πολύς στην εκκλησία.

Μας κάνει και πάλι εντύπωση η μεγάλη ευλάβειά τους.

Στη συνέχεια, βλέπουμε τον έφιππο κοζάκο, 

τη γέφυρα “Golden Gate», 1540 χρόνων, 

και φτάνουμε στην Αγία Σοφία, την παλαιότερη εκκλησία της ρωσικής Ορθοδοξίας,  που μας εντυπωσιάζει με τους χρυσούς θόλους της. 

Είναι ένα κτηριακό συγκρότημα, ένα ιστορικό και θρησκευτικό μνημείο, περιτριγυρισμένο από τοίχους, όπου κόβουμε εισιτήριο για να την επισκεφτούμε. 

Έξω, στην πλατεία μπροστά από την εκκλησία, είναι το έφιππο άγαλμα του εθνικού τους ήρωα Μπογκντάν Χμελνίτσκι, επαναστάτη, αρχηγού των Κοζάκων. 

Έξω από την εκκλησία

Γυρίζουν ταινία στην πλατεία

Μπαίνουμε μέσα στον περιτριγυρισμένο χώρο. Θαυμάζουμε απέξω την εκκλησία, και ακούμε και έναν κύριο που παίζει ένα παραδοσιακό ουκρανικό όργανο και τραγουδά. Μας είπε ότι λέγεται bandura.

Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας νεαροί και νεαρές, φοιτητές Σχολής Καλών Τεχνών ζωγραφίζουν.

Η εκκλησία, που από το 1990 περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Ουνέσκο, διαθέτει αρχαία μωσαϊκά και φρέσκο του 11^ου αιώνα. Οι εργασίες συντήρησης του Καθεδρικού Ναού άρχισαν το 1934. Επίσης, υπάρχουν τοιχογραφίες του 17^ου και 18^ου αιώνα που έχουν καλλιτεχνική αξία και διατηρούνται πολύ καλά, γιατί στον ναό υπάρχουν άριστες κλιματολογικές συνθήκες. Όλες αυτές οι πληροφορίες είναι γραμμένες σε πινακίδες μέσα στον ναό.

Δίπλα στην Αγία Σοφία διεξήχθη αρχαιολογική έρευνα. Σήμερα, εδώ λειτουργεί ένα σπουδαίο επιστημονικό κέντρο, «The Preserve», με συνέδρια, εκδόσεις βιβλίων, δημοσιεύσεις άρθρων, καταλόγων κ.α. Την Αγία Σοφία επισκέφθηκε και ο Υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας που υπέγραψε το βιβλίο επισκεπτών.

Αξιόλογη, εξάλλου, είναι και η πόρτα του Καθεδρικού Ναού της Αγίας Σοφίας από χαλκό, που ανήκει στο ουκρανικό μπαρόκ, τέλη 17^ου-αρχές 18^ου αιώνα, επί εποχής του Μητροπολίτη Varlaam Yasinsky (1690-1707). Η πόρτα έχει έξι εικόνες αγγέλων(τρεις από τη μια πλευρά και τρεις από την άλλη), με διάφορα σχέδια.

 Στον ναό υπάρχει, επίσης, και η μαρμάρινη Σαρκοφάγος του Πρίγκιπα Yaroslav The Wise, του Σοφού, με δύο σταυρούς και άλλα χαραγμένα σχέδια. Κόσμος πάρα πολύς, με τις ξεναγούς να συνωστίζονται με τις ομάδες τους σε κάθε γωνιά του ναού.

Εκτός από τον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Σοφίας, το συγκρότημα αποτελείται και από τον Πύργο της Καμπάνας(Bell Tower), τον φούρνο, την κατοικία του Μητροπολίτη, τις Ιερές Πόρτες(Holy Doors) που καταστράφηκαν το 1930, και το παρεκκλήσι του Ιβάν Μαζέπα (1687-1708).

Αφήνουμε την εκκλησία της Αγίας Σοφίας, εντυπωσιασμένοι από όσα είδαμε, και από το αυτοκίνητο βλέπουμε την εκκλησία του Αγίου(Αποστόλου) Αντρέα η οποία κτίστηκε από τον αρχιτέκτονα των ανακτόρων της Αγίας Πετρούπολης Ραστρέλι(1749-1754), με εντολή της αυτοκράτειρας Ελισάβετ, της κόρης του Μεγάλου Πέτρου. Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτήρια σε ρυθμό μπαρόκ στην Ουκρανία.

Συνεχίζουμε στο πάρκο Gallery, όπου οι νεόνυμφοι βγάζουν φωτογραφίες, 

στο Ιστορικό Μουσείο, βλέπουμε το άγαλμα της Πριγκίπισσας Όλγας, περνάμε από την Ακαδημία και το Υπουργείο Εξωτερικών, από την εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ 

και καταλήγουμε στην πλατεία Ανεξαρτησίας, της Φιλαρμονικής, στην αρχή της κύριας οδού του Κιέβου, της Kreshchatic.

 Απέναντι, η ματιά μας πέφτει στο ξενοδοχείο Ουκράνια, της σοβιετικής εποχής.

Συνεχίζουμε την περιήγησή μας, περνώντας μπροστά από την Προεδρική Κατοικία. 

Πρόεδρος είναι ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς  που τον θεωρούν αυταρχικό. Είπαμε στον οδηγό μας ότι το προηγούμενο απόγευμα στη βόλτα μας στην κεντρική λεωφόρο, είδαμε στην άκρη του δρόμου ένα μεγάλο περίπτερο της ηγέτιδας της  αντιπολίτευσης της κ.Τζούλιας Τιμοσένκο, όπου έγραφε ότι νοσηλεύεται φρουρούμενη στο νοσοκομείο, και από εκεί έδωσε συνέντευξη σε άγγλο ανταποκριτή μιας εφημερίδας στην οποία καταγγέλλει τον Πρόεδρο ως δικτάτορα. Ο άνθρωπος συμφώνησε αμέσως. Η Τιμοσένκο καταδικάστηκε τον Οκτώβριο του 2011 σε επταετή κάθειρξη για κατάχρηση εξουσίας.

Πολύ κοντά στην Προεδρική Κατοικία βρίσκεται ένα εντυπωσιακό κτήριο του 1934 που στεγάζει την Εθνική Τράπεζα της Ουκρανίας. 

Προχωρώντας, 

βλέπουμε τις αγελάδες που γυρίζουν την Ευρώπη, το κτήριο της Βουλής, φωτογραφία της κ. Τιμοσένκο, της αρχηγού της πορτοκαλί επανάστασης, και καταβαίνουμε από το αυτοκίνητο στο Marienski Palace που βρίσκεται στο ομώνυμο μεγάλο πάρκο.

Δυστυχώς, το φωτογραφίζουμε μόνο απ’ έξω, γιατί το επιδιορθώνουν.

Το Παλάτι Μαριήνσκι κτίστηκε από την Αυτοκράτειρα Ελισάβετ, την κόρη του Μεγάλου Πέτρου, σε τόπο που επέλεξε η ίδια και πάλι από τον αρχιτέκτονα Ραστρέλι, σε στυλ μπαρόκ στα 1750-1755, μέσα στο πάρκο που είχε γίνει πιο πριν στα 1743.

Παλάτι Μαριήνσκι

 Συνήθως χρησιμοποιείται ως κρατική κατοικία, όπου πραγματοποιούνται συναντήσεις με επίσημες αντιπροσωπείες ξένων χωρών καθώς και σύνοδοι κορυφής.

Πάρκο Μαριήνσκι

Θα ήθελα να αναφέρω κάποια στοιχεία γι’ αυτή την Αυτοκράτειρα της Ρωσίας. Λεγόταν Ελισάβετ Πέτροβνα(1709-1761) και ήταν κόρη του Μ. Πέτρου και της Αικατερίνης Α΄. Η περίοδος της βασιλείας της, χαρακτηρίζεται, στον εξωτερικό τομέα, από την αντίδραση κατά των Γερμανών και από την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Γαλλία. Ίδρυσε ακόμη στη Μόσχα Θεολογική Ακαδημία, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία Καλών Τεχνών, καθώς επίσης και το Ρωσικό Εθνικό θέατρο. Ήταν έξυπνη και καλλιεργημένη, είχε ανθρωπιστικά αισθήματα και γι' αυτό ονομάστηκε Ευσπλαχνική.

Ξαναμπαίνουμε στο αυτοκίνητο και σχολιάζουμε τις πολύχρωμες κορδέλες που βάζουν στα αυτοκίνητά τους στους γάμους. Συνεχίζουμε τη βόλτα μας και βλέπουμε το μνημείο για τον στρατιώτη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ένα άλλο για τους στρατιώτες του Αφγανιστάν. Εκείνο, όμως, που αληθινά άξιζε τον κόπο ήταν η Περτσέρσκαγια Λαύρα του Κιέβου,

 το μοναστηριακό συγκρότημα, ένα καταπληκτικό έργο παλιάς Ρωσικής αρχιτεκτονικής, χτισμένο στον 11^ο αιώνα, με τις Κατακόμβες.

 Από μακριά λάμπουν στον ήλιο οι χρυσοί θόλοι των εκκλησιών. Είναι κτισμένη στους λόφους Pechersk  και είναι από τα πιο όμορφα και αρχαία μέρη του Κιέβου. 

Η θέα από δω είναι πανοραμική και ασύλληπτη. Κάτω απλώνεται νωχελικά και κυλά τα νερά του ο Δνείπερος ποταμός.

Κοντά στη Λαύρα βρίσκεται και το Εθνικό Μουσείο, ένα Μνημείο για τα θύματα των λιμών στην Ουκρανία, που εγκαινιάστηκε στις 8 Ιουλίου του 2009. 

Στην είσοδο του Εθνικού Μουσείου υπάρχουν δυο αγάλματα «Οι Άγγελοι της Θλίψης», οι συμβολικοί φρουροί των ψυχών των θυμάτων των λιμών. Το κτήριο είναι σε σχήμα κεριού και λέγεται «Το κερί της Μνήμης»(The Candle of Memory).

Στη μικρή πλαταιούλα, «The Millstones of Destiny» υπάρχει το άγαλμα ενός κοριτσιού αποστεωμένου με το όνομα «Θλιβερή θύμηση της παιδικής ηλικίας»(Sad memory of childhood). Στα χέρια του, αυτό το κοριτσάκι που λιμοκτονεί κρατά πέντε στάχυα. Είναι το σύμβολο αυτού που λέγεται «Νόμος των πέντε σταχυών».(Law of five ears).

Κατεβαίνουμε στο υπόγειο «Hall of Memory» όπου μέσα από φωτογραφίες, διάφορα ενθυμήματα, και κυρίως μέσα από τις αφηγήσεις όσων επέζησαν που προβάλλονται σε ένα βίντεο, νιώθεις να διαπερνά ένα ρίγος το κορμί σου και διερωτάσαι πώς κατάφεραν να επιζήσουν οι άνθρωποι από αυτόν τον εφιάλτη που συνέβη κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα αρκετές φορές. 

Στον νου μας έρχονται και οι σκηνές από την πείνα την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα.

Ο Ουκρανικός λαός πέρασε τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ μπολσεβίκων και υποστηρικτών του Τσάρου, τη βίαιη κολεκτιβοποίηση. Και δεν έφταναν μόνο αυτά, μετά το πέρας του εμφυλίου, επειδή οι ουκρανοί ήταν με το μέρος των αντεπαναστατών, τους στέρησαν την τροφή, και ήλθε ο λιμός του 1921-1922 και αργότερα του 1932-1933.

Τα βάσανά των Ουκρανών, όμως, συνεχίστηκαν και την τριετία 1936-1939 από τη σταλινική εξουσία, την περίοδο που έμεινε γνωστή ως η περίοδος του «Μεγάλου Τρόμου». Ήλθε ύστερα η ναζιστική κατοχή που προκάλεσε την πείνα του 1946-47, και πολλή καταπίεση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου ξέρουμε ότι η οργή του αιμοσταγούς και παρανοϊκού δικτάτορα της τότε υπερδύναμης ΕΣΣΔ ξέσπασε κατά των Ουκρανών.

Ανάβουμε το κερί μας στη μνήμη των θυμάτων των λιμών και θυμόμαστε συνειρμικά και τα δικά μας θύματα των πολέμων. Είμαστε λαός που πόνεσε πολύ, γι’ αυτό ξέρουμε να σεβόμαστε και να τιμούμε τις θυσίες των συνανθρώπων μας. Ειλικρινά, λυπηθήκαμε πάρα πολύ αυτόν τον λαό που πέρασε τα πάνδεινα, αλλά και θαυμάσαμε το υπέροχο ήθος του.      

Εδώ στο «Hall of Memory», μπορούν οι Ουκρανοί να βρουν τους συγγενείς τους στο Εθνικό Βιβλίο Μνήμης των θυμάτων του Λιμού του 1932-33(holodomor).

Φεύγοντας από το Εθνικό Μουσείο, φιλοσοφούμε πάνω στη μοίρα των ανθρώπινων όντων. Πόσοι και πόσοι απάνθρωποι δικτατορίσκοι θεωρούν τους ανθρώπους κτήμα τους; Για πόσους η ανθρώπινη ζωή είναι αμελητέα; Πότε οι άνθρωποι θα πάψουν να πονούν και να υποφέρουν; Πότε οι άνθρωποι δεν θα πιάσουν τον παλιό δόλο των θεών, σύμφωνα με τον Σεφέρη; 

Μαζί μου έχω τα λόγια που αφιέρωσαν οι Ουκρανοί σε έναν διάσημο πολιτικό της Νορβηγίας, τον Fridt Sof Nansen που πήρε Βραβείο Νόμπελ το 1922, γιατί βοήθησε τους πεινασμένους Ουκρανούς: «For long-term efforts in lending a hand to defenseless».

Λίγο η θλίψη που μας κατέκλυσε μετά την επίσκεψη σε έναν τέτοιον τόπο μαρτυρίου, λίγο η ζέστη με την υγρασία που ήταν ανυπόφορες,  μας έκαναν να μην αναζητήσουμε φαγητό, αν και πήγε τρεις και μισή η ώρα. Έτσι, καθίσαμε σε ένα καφεζαχαροπλαστείο στην οδό του ξενοδοχείου μας, στην Prorizna, όπου είχε εξαίσιο παγωτό, αλλά η πωλήτρια ήταν εξαιρετικά φειδωλή στο να βάζει μέσα στη φόρμα παγωτό.

Αργά το απόγευμα, μετά τις βόλτες μας, καταλήξαμε σε ένα παραδοσιακό εστιατόριο, στη γειτονιά μας και πάλι, το KORCHMA, TARAS  BULBA, και στη μέση ένα κεφάλι ξυρισμένου Κοζάκου, με ένα τσουλούφι στην κορυφή του κεφαλιού, και έναν «αρειμάνιο μύστακα». Την ίδια εμφάνιση είχε και ένας κύριος που υποδεχόταν τον κόσμο στο μαγαζί και φωτογραφιζόταν με τους πελάτες. Όλα δε τα γκαρσόνια, αγόρια και κορίτσια ήταν ντυμένα με τις παραδοσιακές στολές τους, πολύχρωμες και πολύ χαρούμενες. Μας άρεσε το φαγητό του, στέικ και σνίτσελ, αλλά την παράσταση έκλεψε η παραδοσιακή σαλάτα Olivye with chicken, που τελικά αποδείχτηκε ότι είναι σαν τη ρωσική σαλάτα που ξέρουμε.

Όσον αφορά δε το όνομα του εστιατορίου, όλοι θυμόμαστε την ταινία με τον Τόνυ Κέρτις (1962), που ήταν βασισμένη πάνω στη ρομαντική ιστορική νουβέλα του Νικολάι Γκόγκολ «Taras Bulba»(1835). Αφηγείται την ιστορία ενός Κοζάκου, του Taras Bulba, και των δύο γιων του, του Αντρέι και του Ostap. Οι γιοι του σπούδασαν στην Ακαδημία του Κιέβου και όταν επέστρεψαν στην πατρίδα τους αποφάσισαν με τον πατέρα τους να κάνουν ένα ταξίδι στη Νότια Ουκρανία. Εκεί με άλλους Κοζάκους θα συμμετάσχουν σε έναν πόλεμο κατά της Πολωνίας.

Άφησα για το τέλος μια έκπληξη που είχαμε στο Κίεβο.

Το ξενοδοχείο μας ήταν δίπλα ακριβώς από ένα ιατρικό κέντρο που είχε την ονομασία «Αρχιεπίσκοπος Λουκάς». Τέτοια σύμπτωση;

Αποχαιρετήσαμε το Κίεβο την Κυριακή το πρωί, μετά από μια σύντομη στάση σε ένα Mall, ενθουσιασμένοι, γιατί γνωρίσαμε έστω και για λίγο μια μεγάλη χώρα που προσπαθεί μετά τις τραγικές ιστορικές περιπέτειες του παρελθόντος να μπει σε τροχιά ανάπτυξης, αλλά η διαφθορά των αξιωματούχων και όχι μόνο, η έλλειψη πραγματικής δημοκρατίας, μαζί με τις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες, δεν την αφήνουν. Από τον κομμουνισμό έπεσαν σε έναν ακραίο καπιταλισμό. Κι όπως πολύ προσφυώς είπε ο οδηγός μας: «Παλιά είχαμε έστω λίγα λεφτά, αλλά δεν είχε πράγματα στα ράφια των καταστημάτων για να αγοράσουμε. Σήμερα που τα καταστήματα έχουν γεμίσει, δεν έχουμε λεφτά για να αγοράσουμε».

Εκείνο που αποκομίσαμε ως εντύπωση, ζώντας για λίγο στο κέντρο του Κιέβου, είναι ότι, ενώ ο περισσότερος κόσμος ζει στην ένδεια, υπάρχει μια ελίτ, οι πρώην κομμουνιστές μαζί με πολλούς τυχοδιώκτες, ατσίδες, αεριτζήδες και καταφερτζήδες, που είναι πολυεκατομμυριούχοι, και νέμονται τον πλούτο που ανήκει σε όλους.  Αυτοί ζουν σε απίστευτη χλιδή και πολυτέλεια.

Δεν θα μπορούσα, όμως, να μην αναφέρω και τον θαυμασμό μας για την ομορφιά που αντίκρισαν τα μάτια  μας σ’ αυτή τη χώρα. Πανύψηλες καλλονές, μοντέρνες, ντυμένες προκλητικότατα, παρήλαυναν σαν σε πασαρέλα μπροστά μας στο κέντρο της πόλης. Άλλα ήθη. Η «Αιδώς», η «ευπρέπεια» και η «κοσμιότητα» μου φαίνεται ότι είναι άγνωστες σ’ αυτές τις γυναίκες. Μα και τα αγόρια δεν πάνε πίσω σε ομορφιά!

Kαταληκτικά, το Κίεβο είναι η πόλη που έζησε τα παιδικά, εφηβικά και φοιτητικά του χρόνια ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς. Μικρός όταν ήταν του άρεσε να επισκέπτεται τα άγια λείψανα στη Λαύρα του Κιέβου. Εμείς, όλες τις μέρες που ζήσαμε εδώ, συνεχώς τον είχαμε στην καρδιά και το μυαλό μας, στις προσευχές μας. Ας ευχηθούμε η μεγάλη καρδιά του, που τόσο έπασχε για τους συνανθρώπους του, να λυπηθεί τον λαό του και να τον βοηθήσει να βρει τον δρόμο του.
Εμείς είμαστε σίγουροι ότι ξέρει πότε θα είναι η ώρα!