Τάμα στον Άγιο Λουκά τον Ιατρό-Μέρος 7ο

Ξενάγηση στο Κίεβο

Ξεκινήσαμε την ξενάγηση της πόλης με τον οδηγό που είχαμε από το ξενοδοχείο. Αρχικά, μας ενημέρωσε ότι τη μέρα αυτή που εμείς γιορτάζουμε την Αγία  Κυριακή, αυτοί έχουν την εορτή της Αγίας Ioannas Koupala, που σημαίνει αυτή που κολυμπά, και είναι μεγάλη γιορτή. 

Πρώτος σταθμός μας η εκκλησία του Αγίου Βλαδιμήρου, όπου προσκυνάμε το λείψανό του μέσα στη λάρνακα, ενώ στην άλλη πλευρά του ναού υπήρχε και το λείψανο ενός άλλου Αγίου. Κόσμος πολύς στην εκκλησία.

Μας κάνει και πάλι εντύπωση η μεγάλη ευλάβειά τους.

Στη συνέχεια, βλέπουμε τον έφιππο κοζάκο, 

τη γέφυρα “Golden Gate», 1540 χρόνων, 

και φτάνουμε στην Αγία Σοφία, την παλαιότερη εκκλησία της ρωσικής Ορθοδοξίας,  που μας εντυπωσιάζει με τους χρυσούς θόλους της. 

Είναι ένα κτηριακό συγκρότημα, ένα ιστορικό και θρησκευτικό μνημείο, περιτριγυρισμένο από τοίχους, όπου κόβουμε εισιτήριο για να την επισκεφτούμε. 

Έξω, στην πλατεία μπροστά από την εκκλησία, είναι το έφιππο άγαλμα του εθνικού τους ήρωα Μπογκντάν Χμελνίτσκι, επαναστάτη, αρχηγού των Κοζάκων. 

Έξω από την εκκλησία

Γυρίζουν ταινία στην πλατεία

Μπαίνουμε μέσα στον περιτριγυρισμένο χώρο. Θαυμάζουμε απέξω την εκκλησία, και ακούμε και έναν κύριο που παίζει ένα παραδοσιακό ουκρανικό όργανο και τραγουδά. Μας είπε ότι λέγεται bandura.

Στον προαύλιο χώρο της εκκλησίας νεαροί και νεαρές, φοιτητές Σχολής Καλών Τεχνών ζωγραφίζουν.

Η εκκλησία, που από το 1990 περιλαμβάνεται στον κατάλογο της Ουνέσκο, διαθέτει αρχαία μωσαϊκά και φρέσκο του 11^ου αιώνα. Οι εργασίες συντήρησης του Καθεδρικού Ναού άρχισαν το 1934. Επίσης, υπάρχουν τοιχογραφίες του 17^ου και 18^ου αιώνα που έχουν καλλιτεχνική αξία και διατηρούνται πολύ καλά, γιατί στον ναό υπάρχουν άριστες κλιματολογικές συνθήκες. Όλες αυτές οι πληροφορίες είναι γραμμένες σε πινακίδες μέσα στον ναό.

Δίπλα στην Αγία Σοφία διεξήχθη αρχαιολογική έρευνα. Σήμερα, εδώ λειτουργεί ένα σπουδαίο επιστημονικό κέντρο, «The Preserve», με συνέδρια, εκδόσεις βιβλίων, δημοσιεύσεις άρθρων, καταλόγων κ.α. Την Αγία Σοφία επισκέφθηκε και ο Υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας που υπέγραψε το βιβλίο επισκεπτών.

Αξιόλογη, εξάλλου, είναι και η πόρτα του Καθεδρικού Ναού της Αγίας Σοφίας από χαλκό, που ανήκει στο ουκρανικό μπαρόκ, τέλη 17^ου-αρχές 18^ου αιώνα, επί εποχής του Μητροπολίτη Varlaam Yasinsky (1690-1707). Η πόρτα έχει έξι εικόνες αγγέλων(τρεις από τη μια πλευρά και τρεις από την άλλη), με διάφορα σχέδια.

 Στον ναό υπάρχει, επίσης, και η μαρμάρινη Σαρκοφάγος του Πρίγκιπα Yaroslav The Wise, του Σοφού, με δύο σταυρούς και άλλα χαραγμένα σχέδια. Κόσμος πάρα πολύς, με τις ξεναγούς να συνωστίζονται με τις ομάδες τους σε κάθε γωνιά του ναού.

Εκτός από τον Καθεδρικό Ναό της Αγίας Σοφίας, το συγκρότημα αποτελείται και από τον Πύργο της Καμπάνας(Bell Tower), τον φούρνο, την κατοικία του Μητροπολίτη, τις Ιερές Πόρτες(Holy Doors) που καταστράφηκαν το 1930, και το παρεκκλήσι του Ιβάν Μαζέπα (1687-1708).

Αφήνουμε την εκκλησία της Αγίας Σοφίας, εντυπωσιασμένοι από όσα είδαμε, και από το αυτοκίνητο βλέπουμε την εκκλησία του Αγίου(Αποστόλου) Αντρέα η οποία κτίστηκε από τον αρχιτέκτονα των ανακτόρων της Αγίας Πετρούπολης Ραστρέλι(1749-1754), με εντολή της αυτοκράτειρας Ελισάβετ, της κόρης του Μεγάλου Πέτρου. Είναι ένα από τα πιο εντυπωσιακά κτήρια σε ρυθμό μπαρόκ στην Ουκρανία.

Συνεχίζουμε στο πάρκο Gallery, όπου οι νεόνυμφοι βγάζουν φωτογραφίες, 

στο Ιστορικό Μουσείο, βλέπουμε το άγαλμα της Πριγκίπισσας Όλγας, περνάμε από την Ακαδημία και το Υπουργείο Εξωτερικών, από την εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ 

και καταλήγουμε στην πλατεία Ανεξαρτησίας, της Φιλαρμονικής, στην αρχή της κύριας οδού του Κιέβου, της Kreshchatic.

 Απέναντι, η ματιά μας πέφτει στο ξενοδοχείο Ουκράνια, της σοβιετικής εποχής.

Συνεχίζουμε την περιήγησή μας, περνώντας μπροστά από την Προεδρική Κατοικία. 

Πρόεδρος είναι ο Βίκτορ Γιανουκόβιτς  που τον θεωρούν αυταρχικό. Είπαμε στον οδηγό μας ότι το προηγούμενο απόγευμα στη βόλτα μας στην κεντρική λεωφόρο, είδαμε στην άκρη του δρόμου ένα μεγάλο περίπτερο της ηγέτιδας της  αντιπολίτευσης της κ.Τζούλιας Τιμοσένκο, όπου έγραφε ότι νοσηλεύεται φρουρούμενη στο νοσοκομείο, και από εκεί έδωσε συνέντευξη σε άγγλο ανταποκριτή μιας εφημερίδας στην οποία καταγγέλλει τον Πρόεδρο ως δικτάτορα. Ο άνθρωπος συμφώνησε αμέσως. Η Τιμοσένκο καταδικάστηκε τον Οκτώβριο του 2011 σε επταετή κάθειρξη για κατάχρηση εξουσίας.

Πολύ κοντά στην Προεδρική Κατοικία βρίσκεται ένα εντυπωσιακό κτήριο του 1934 που στεγάζει την Εθνική Τράπεζα της Ουκρανίας. 

Προχωρώντας, 

βλέπουμε τις αγελάδες που γυρίζουν την Ευρώπη, το κτήριο της Βουλής, φωτογραφία της κ. Τιμοσένκο, της αρχηγού της πορτοκαλί επανάστασης, και καταβαίνουμε από το αυτοκίνητο στο Marienski Palace που βρίσκεται στο ομώνυμο μεγάλο πάρκο.

Δυστυχώς, το φωτογραφίζουμε μόνο απ’ έξω, γιατί το επιδιορθώνουν.

Το Παλάτι Μαριήνσκι κτίστηκε από την Αυτοκράτειρα Ελισάβετ, την κόρη του Μεγάλου Πέτρου, σε τόπο που επέλεξε η ίδια και πάλι από τον αρχιτέκτονα Ραστρέλι, σε στυλ μπαρόκ στα 1750-1755, μέσα στο πάρκο που είχε γίνει πιο πριν στα 1743.

Παλάτι Μαριήνσκι

 Συνήθως χρησιμοποιείται ως κρατική κατοικία, όπου πραγματοποιούνται συναντήσεις με επίσημες αντιπροσωπείες ξένων χωρών καθώς και σύνοδοι κορυφής.

Πάρκο Μαριήνσκι

Θα ήθελα να αναφέρω κάποια στοιχεία γι’ αυτή την Αυτοκράτειρα της Ρωσίας. Λεγόταν Ελισάβετ Πέτροβνα(1709-1761) και ήταν κόρη του Μ. Πέτρου και της Αικατερίνης Α΄. Η περίοδος της βασιλείας της, χαρακτηρίζεται, στον εξωτερικό τομέα, από την αντίδραση κατά των Γερμανών και από την αποκατάσταση των σχέσεων με τη Γαλλία. Ίδρυσε ακόμη στη Μόσχα Θεολογική Ακαδημία, Πανεπιστήμιο, Ακαδημία Καλών Τεχνών, καθώς επίσης και το Ρωσικό Εθνικό θέατρο. Ήταν έξυπνη και καλλιεργημένη, είχε ανθρωπιστικά αισθήματα και γι' αυτό ονομάστηκε Ευσπλαχνική.

Ξαναμπαίνουμε στο αυτοκίνητο και σχολιάζουμε τις πολύχρωμες κορδέλες που βάζουν στα αυτοκίνητά τους στους γάμους. Συνεχίζουμε τη βόλτα μας και βλέπουμε το μνημείο για τον στρατιώτη του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και ένα άλλο για τους στρατιώτες του Αφγανιστάν. Εκείνο, όμως, που αληθινά άξιζε τον κόπο ήταν η Περτσέρσκαγια Λαύρα του Κιέβου,

 το μοναστηριακό συγκρότημα, ένα καταπληκτικό έργο παλιάς Ρωσικής αρχιτεκτονικής, χτισμένο στον 11^ο αιώνα, με τις Κατακόμβες.

 Από μακριά λάμπουν στον ήλιο οι χρυσοί θόλοι των εκκλησιών. Είναι κτισμένη στους λόφους Pechersk  και είναι από τα πιο όμορφα και αρχαία μέρη του Κιέβου. 

Η θέα από δω είναι πανοραμική και ασύλληπτη. Κάτω απλώνεται νωχελικά και κυλά τα νερά του ο Δνείπερος ποταμός.

Κοντά στη Λαύρα βρίσκεται και το Εθνικό Μουσείο, ένα Μνημείο για τα θύματα των λιμών στην Ουκρανία, που εγκαινιάστηκε στις 8 Ιουλίου του 2009. 

Στην είσοδο του Εθνικού Μουσείου υπάρχουν δυο αγάλματα «Οι Άγγελοι της Θλίψης», οι συμβολικοί φρουροί των ψυχών των θυμάτων των λιμών. Το κτήριο είναι σε σχήμα κεριού και λέγεται «Το κερί της Μνήμης»(The Candle of Memory).

Στη μικρή πλαταιούλα, «The Millstones of Destiny» υπάρχει το άγαλμα ενός κοριτσιού αποστεωμένου με το όνομα «Θλιβερή θύμηση της παιδικής ηλικίας»(Sad memory of childhood). Στα χέρια του, αυτό το κοριτσάκι που λιμοκτονεί κρατά πέντε στάχυα. Είναι το σύμβολο αυτού που λέγεται «Νόμος των πέντε σταχυών».(Law of five ears).

Κατεβαίνουμε στο υπόγειο «Hall of Memory» όπου μέσα από φωτογραφίες, διάφορα ενθυμήματα, και κυρίως μέσα από τις αφηγήσεις όσων επέζησαν που προβάλλονται σε ένα βίντεο, νιώθεις να διαπερνά ένα ρίγος το κορμί σου και διερωτάσαι πώς κατάφεραν να επιζήσουν οι άνθρωποι από αυτόν τον εφιάλτη που συνέβη κατά τη διάρκεια του 20^ου αιώνα αρκετές φορές. 

Στον νου μας έρχονται και οι σκηνές από την πείνα την περίοδο της γερμανικής κατοχής στην Ελλάδα.

Ο Ουκρανικός λαός πέρασε τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο, τον εμφύλιο πόλεμο μεταξύ μπολσεβίκων και υποστηρικτών του Τσάρου, τη βίαιη κολεκτιβοποίηση. Και δεν έφταναν μόνο αυτά, μετά το πέρας του εμφυλίου, επειδή οι ουκρανοί ήταν με το μέρος των αντεπαναστατών, τους στέρησαν την τροφή, και ήλθε ο λιμός του 1921-1922 και αργότερα του 1932-1933.

Τα βάσανά των Ουκρανών, όμως, συνεχίστηκαν και την τριετία 1936-1939 από τη σταλινική εξουσία, την περίοδο που έμεινε γνωστή ως η περίοδος του «Μεγάλου Τρόμου». Ήλθε ύστερα η ναζιστική κατοχή που προκάλεσε την πείνα του 1946-47, και πολλή καταπίεση μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όπου ξέρουμε ότι η οργή του αιμοσταγούς και παρανοϊκού δικτάτορα της τότε υπερδύναμης ΕΣΣΔ ξέσπασε κατά των Ουκρανών.

Ανάβουμε το κερί μας στη μνήμη των θυμάτων των λιμών και θυμόμαστε συνειρμικά και τα δικά μας θύματα των πολέμων. Είμαστε λαός που πόνεσε πολύ, γι’ αυτό ξέρουμε να σεβόμαστε και να τιμούμε τις θυσίες των συνανθρώπων μας. Ειλικρινά, λυπηθήκαμε πάρα πολύ αυτόν τον λαό που πέρασε τα πάνδεινα, αλλά και θαυμάσαμε το υπέροχο ήθος του.      

Εδώ στο «Hall of Memory», μπορούν οι Ουκρανοί να βρουν τους συγγενείς τους στο Εθνικό Βιβλίο Μνήμης των θυμάτων του Λιμού του 1932-33(holodomor).

Φεύγοντας από το Εθνικό Μουσείο, φιλοσοφούμε πάνω στη μοίρα των ανθρώπινων όντων. Πόσοι και πόσοι απάνθρωποι δικτατορίσκοι θεωρούν τους ανθρώπους κτήμα τους; Για πόσους η ανθρώπινη ζωή είναι αμελητέα; Πότε οι άνθρωποι θα πάψουν να πονούν και να υποφέρουν; Πότε οι άνθρωποι δεν θα πιάσουν τον παλιό δόλο των θεών, σύμφωνα με τον Σεφέρη; 

Μαζί μου έχω τα λόγια που αφιέρωσαν οι Ουκρανοί σε έναν διάσημο πολιτικό της Νορβηγίας, τον Fridt Sof Nansen που πήρε Βραβείο Νόμπελ το 1922, γιατί βοήθησε τους πεινασμένους Ουκρανούς: «For long-term efforts in lending a hand to defenseless».

Λίγο η θλίψη που μας κατέκλυσε μετά την επίσκεψη σε έναν τέτοιον τόπο μαρτυρίου, λίγο η ζέστη με την υγρασία που ήταν ανυπόφορες,  μας έκαναν να μην αναζητήσουμε φαγητό, αν και πήγε τρεις και μισή η ώρα. Έτσι, καθίσαμε σε ένα καφεζαχαροπλαστείο στην οδό του ξενοδοχείου μας, στην Prorizna, όπου είχε εξαίσιο παγωτό, αλλά η πωλήτρια ήταν εξαιρετικά φειδωλή στο να βάζει μέσα στη φόρμα παγωτό.

Αργά το απόγευμα, μετά τις βόλτες μας, καταλήξαμε σε ένα παραδοσιακό εστιατόριο, στη γειτονιά μας και πάλι, το KORCHMA, TARAS  BULBA, και στη μέση ένα κεφάλι ξυρισμένου Κοζάκου, με ένα τσουλούφι στην κορυφή του κεφαλιού, και έναν «αρειμάνιο μύστακα». Την ίδια εμφάνιση είχε και ένας κύριος που υποδεχόταν τον κόσμο στο μαγαζί και φωτογραφιζόταν με τους πελάτες. Όλα δε τα γκαρσόνια, αγόρια και κορίτσια ήταν ντυμένα με τις παραδοσιακές στολές τους, πολύχρωμες και πολύ χαρούμενες. Μας άρεσε το φαγητό του, στέικ και σνίτσελ, αλλά την παράσταση έκλεψε η παραδοσιακή σαλάτα Olivye with chicken, που τελικά αποδείχτηκε ότι είναι σαν τη ρωσική σαλάτα που ξέρουμε.

Όσον αφορά δε το όνομα του εστιατορίου, όλοι θυμόμαστε την ταινία με τον Τόνυ Κέρτις (1962), που ήταν βασισμένη πάνω στη ρομαντική ιστορική νουβέλα του Νικολάι Γκόγκολ «Taras Bulba»(1835). Αφηγείται την ιστορία ενός Κοζάκου, του Taras Bulba, και των δύο γιων του, του Αντρέι και του Ostap. Οι γιοι του σπούδασαν στην Ακαδημία του Κιέβου και όταν επέστρεψαν στην πατρίδα τους αποφάσισαν με τον πατέρα τους να κάνουν ένα ταξίδι στη Νότια Ουκρανία. Εκεί με άλλους Κοζάκους θα συμμετάσχουν σε έναν πόλεμο κατά της Πολωνίας.

Άφησα για το τέλος μια έκπληξη που είχαμε στο Κίεβο.

Το ξενοδοχείο μας ήταν δίπλα ακριβώς από ένα ιατρικό κέντρο που είχε την ονομασία «Αρχιεπίσκοπος Λουκάς». Τέτοια σύμπτωση;

Αποχαιρετήσαμε το Κίεβο την Κυριακή το πρωί, μετά από μια σύντομη στάση σε ένα Mall, ενθουσιασμένοι, γιατί γνωρίσαμε έστω και για λίγο μια μεγάλη χώρα που προσπαθεί μετά τις τραγικές ιστορικές περιπέτειες του παρελθόντος να μπει σε τροχιά ανάπτυξης, αλλά η διαφθορά των αξιωματούχων και όχι μόνο, η έλλειψη πραγματικής δημοκρατίας, μαζί με τις τεράστιες κοινωνικές ανισότητες, δεν την αφήνουν. Από τον κομμουνισμό έπεσαν σε έναν ακραίο καπιταλισμό. Κι όπως πολύ προσφυώς είπε ο οδηγός μας: «Παλιά είχαμε έστω λίγα λεφτά, αλλά δεν είχε πράγματα στα ράφια των καταστημάτων για να αγοράσουμε. Σήμερα που τα καταστήματα έχουν γεμίσει, δεν έχουμε λεφτά για να αγοράσουμε».

Εκείνο που αποκομίσαμε ως εντύπωση, ζώντας για λίγο στο κέντρο του Κιέβου, είναι ότι, ενώ ο περισσότερος κόσμος ζει στην ένδεια, υπάρχει μια ελίτ, οι πρώην κομμουνιστές μαζί με πολλούς τυχοδιώκτες, ατσίδες, αεριτζήδες και καταφερτζήδες, που είναι πολυεκατομμυριούχοι, και νέμονται τον πλούτο που ανήκει σε όλους.  Αυτοί ζουν σε απίστευτη χλιδή και πολυτέλεια.

Δεν θα μπορούσα, όμως, να μην αναφέρω και τον θαυμασμό μας για την ομορφιά που αντίκρισαν τα μάτια  μας σ’ αυτή τη χώρα. Πανύψηλες καλλονές, μοντέρνες, ντυμένες προκλητικότατα, παρήλαυναν σαν σε πασαρέλα μπροστά μας στο κέντρο της πόλης. Άλλα ήθη. Η «Αιδώς», η «ευπρέπεια» και η «κοσμιότητα» μου φαίνεται ότι είναι άγνωστες σ’ αυτές τις γυναίκες. Μα και τα αγόρια δεν πάνε πίσω σε ομορφιά!

Kαταληκτικά, το Κίεβο είναι η πόλη που έζησε τα παιδικά, εφηβικά και φοιτητικά του χρόνια ο Αρχιεπίσκοπος Λουκάς. Μικρός όταν ήταν του άρεσε να επισκέπτεται τα άγια λείψανα στη Λαύρα του Κιέβου. Εμείς, όλες τις μέρες που ζήσαμε εδώ, συνεχώς τον είχαμε στην καρδιά και το μυαλό μας, στις προσευχές μας. Ας ευχηθούμε η μεγάλη καρδιά του, που τόσο έπασχε για τους συνανθρώπους του, να λυπηθεί τον λαό του και να τον βοηθήσει να βρει τον δρόμο του.
Εμείς είμαστε σίγουροι ότι ξέρει πότε θα είναι η ώρα!