ΣΠΕ Λευκονοίκου: Η Πρώτη Συνεργατική της Κύπρου, το 1909.

Το Συνεργατικό Κίνημα στην Κύπρο γεννήθηκε στο Λευκόνοικο. Το Λευκόνοικο είναι συνυφασμένο με την αρχοντιά, το ήθος και την ποιότητα των ανθρώπων του, μα κυρίως είναι γνωστό για την πολιτιστική του στάθμη και τη συμβολή του στην πολιτική, κοινωνική και οικονομική πρόοδο του νησιού μας.

Οι κάτοικοι του Λευκονοίκου είμαστε πολύ περήφανοι, γιατί φωτισμένοι και προοδευτικοί άνθρωποι της κωμόπολής μας, ο δάσκαλος Μάρκος Χαραλάμπους και ο τραπεζίτης Ιωάννης Οικονομίδης συνέλαβαν και υλοποίησαν πρώτοι στη γενέτειρά μας την ιδέα του Συνεργατισμού.

Αυτούς τους πρωτεργάτες του Συνεργατισμού έχουμε ιερό χρέος να τους τιμούμε οι απόγονοι, γιατί σε μια εποχή μιζέριας, εκμετάλλευσης και έσχατης εξαθλίωσης των γεωργών, ύψωσαν το ανάστημά τους και έσωσαν τον αγροτικό κόσμο από τη γάγγραινα της τοκογλυφίας. Ανακούφισαν χιλιάδες οικογένειες από τον βραχνά του ξεκληρίσματος των περιουσιών τους για τον άρτο τον επιούσιο.

Το 1911 ήλθε στο Λευκόνοικο ο δημοσιογράφος Βλάσης Γαβριηλίδης, της Ακρόπολης Αθηνών. Είναι πολύ ενδιαφέροντα όσα γράφει:"Προχτές μετέβην επί τούτω στο Λευκόνοικον δια να μελετήσω εκ του πλησίον μίαν χωρικήν σας Τράπεζαν. Διευθυντής αυτής είναι ο δημοδιδάσκαλος του χωρίου. Ένας δυνατός, ογκολιθικός, χονδρός με την υπέροχην κυπριακήν διανοητικότητα ζωγραφισμένην εις το πρόσωπόν του και την κυπριακή φωτιά σπινθηροβολούσαν μέσα από τα μάτια του. Ενόμιζα πως εσυμβόλιζε τον Ηρακλή και ότι είχε σκοτωμένον τον λέοντα της Νεμέας του χωριού του, τον τοκογλύφο. Όταν με οδήγησε εις το Αναγνωστήριον του χωριού του εις μίαν γωνίαν του οποίου-έτσι κι ο Χριστός γεννήθηκε σ' ένα σταύλο-ήτο εγκαθιδρυμένη η πρώτη Χωρική Τράπεζα της Κύπρου".

Όλοι οι Λευκονοικιάτες και οι Λευκονοικιάτισσες μεγαλώσαμε ακούοντας για τον δάσκαλο τον Μάρκο, τον εμπνευσμένο εκπαιδευτικό που άνοιξε νέους ορίζοντες στην πνευματική ζωή της κοινότητάς μας.Ο άλλος μεγάλος άνδρας του Λευκονοίκου, ο Ιωάννης Οικονομίδης, δικηγόρος, βουλευτής που ίδρυσε την Τράπεζα Κύπρου, από τα ταξίδια του στην Ευρώπη γνώρισε τον Συνεργατισμό, ενώ ο δάσκαλος Μάρκος Χαραλάμπους σίγουρα είχε ενημερωθεί για το ζήτημα αυτό από τα φυλλάδια που κυκλοφορούσε ο Άγγλος Διευθυντής του Γραφείου Γεωργίας και διαφήμιζε το μεγάλο θαύμα του Συνεργατισμού.

Έτσι, οι δυο άνδρες του Λευκονοίκου συνεργάζονται για να πετύχουν τον μεγάλο σκοπό, να συμβάλουν στην κοινωνική αναμόρφωση όλου του νησιού μας. Σε γενική συνέλευση στο Λευκόνοικο, στις 21 Νοεμβρίου 1909,τα πρώτα 23 μέλη υπογράφουν το καταστατικό που ετοίμασε ο Ιωάννης Οικονομίδης, με βάση το γερμανικό σύστημα"Raiffeisen", που εδραζόταν πάνω στη συνεργασία, την αλληλεγγύη, τη φιλαλληλία και την απεριόριστη ευθύνη των μελών. Μέχρι να στεριώσει ο θεσμός όλοι δούλευαν αμισθί.

Η επίσημη εγγραφή της "Χωρικής Τραπέζης Λευκονοίκου" γίνεται στις 11 Ιανουαρίου
1917, οπότε και μετονομάζεται σε "Συνεργατική Πιστωτική Εταιρεία Λευκονοίκου". Η φήμη της Συνεργατικής του Λευκονοίκου απλώθηκε σε όλη την Κύπρο, γι' αυτό η κυβέρνηση επέλεξε τον Μάρκο Χαραλάμπους για να προετοιμάσει κατάλληλα υποψηφίους γραμματείς απ' όλη την Κύπρο. Η Τράπεζα του Λευκονοίκου έγινε φυτώριο Συνεργατιστών που διακρίθηκαν αργότερα σε ανώτερες θέσεις, όπως ο Σάββας Ιωαννίδης, ο Χριστοφής Οικονομίδης κ.α.

Τη μεγαλύτερη τιμή, όμως, γνώρισε το Λευκόνοικο και η Τράπεζά μας στις 11 Ιουνίου του 1931, όταν σε μια συγκινητική τελετή ο Μάρκος Χαραλάμπους παραλαμβάνει από τον Άγγλο Κυβερνήτη το Κύπελλο για την καλύτερη Συνεργατική Τράπεζα της Κύπρου.

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΤΣΗΣ

ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΜΑΤΣΗΣ
Ο αγωνιστής της λευτεριάς

«Τίποτε δεν κερδίζεται χωρίς θυσίας
και η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ χωρίς αίμα».

Σκέψεις από το ημερολόγιο του ήρωα.

19 Νοεμβρίου 1958. Όταν ασυνείδητο και γνωστό προδοτικό χέρι τόλμησε να στραφεί πάνω από το κρησφύγετό του στο Δίκωμο, αποκαλύπτοντας στον εχθρό την εκεί παρουσία του, διέταξε τους συντρόφους του να παραδοθούν. Κι όταν μια τραχιά φωνή τον κάλεσε να βγει έξω, αντήχησε η βροντερή φωνή του Μιλτιάδη της Ε.Ο.Κ.Α.:

«Αν θα βγω, θα βγω πυροβολώντας! Δε θα με βγάλετε ζωντανό από δω μέσα. Ελάτε, αν τολμάτε, να με βγάλετε!».

Κι οι γενναίοι, του πέταξαν χειροβομβίδες...

Ο Μάτσης δε ζούσε πια. Σφράγισε τους αγώνες του με τη θυσία του. Το όνειρό του ήταν να πέσει για την Ελλάδα. Κι έπεσε.

«Η γη δεν τον χωρούσε πια,
μικρό ήταν και το σπίτι.
Φεγγοβολήσαν οι ουρανοί
απ΄ την αντρειά του».

Όσοι πλησίασαν το μπαρουτοκαπνισμένο κρησφύγετο, είδαν τον ήρωα γερμένο στο πλάι, με το ένα του πόδι κομμένο. Πλησιάζοντας, είδαν να διαγράφεται στο γαλήνιο πρόσωπό του μια έκφραση βαθιάς ικανοποίησης. Στις αγκάλες του κρατούσε σφικτά τα δυο του αυτόματα.

Οι ηττημένοι Άγγλοι τον έθαψαν χωρίς καμιά τιμή στα Φυλακισμένα Μνήματα.

Απ΄τις πιο φωτεινές μορφές του αγώνα της Ε.Ο.Κ.Α., ήταν άνθρωπος με ιδανικά και σπάνιες αρετές, Γεννήθηκε στο Παλαιχώρι και τελείωσε το Γυμνάσιο στην Αμμόχωστο. Στη συνέχεια, σπούδασε στη Γεωπονική Σχολή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Ως φοιτητής διοργάνωνε τακτικές διαλέξεις εθνικής διαφώτισης στη Μακεδονία και επισκεπτόταν στρατιωτικά φυλάκια στα σύνορα, όπου μιλούσε για την Κύπρο.

Στρατολογήθηκε απ΄τους πρώτους στην Ε.Ο.Κ.Α. Συνελήφθη στο ανθρωπομάζωμα του Χάρντιγκ και οδηγήθηκε στην Ομορφίτα. Για πέντε μέρες τον κρατούσαν άγρυπνο, νηστικό και τον κτυπούσαν. Η ολοκληρωμένη προσωπικότητά του, η ευστροφία του πνεύματός του, η πηγαία ανθρωπιά και η ειλικρίνειά του άφησαν κατάπληκτους τους Άγγλους κατακτητές.

Ο ίδιος ο Κυβερνήτης Χάρντιγκ πήγε στις φυλακές και προσπάθησε να τον δελεάσει, προσφέροντάς του μισό εκατομμύριο κυπριακές λίρες, για να αποκαλύψει το κρησφύγετο του Διγενή.

Και ο Μάτσης άστραψε και βρόντησε:

«Εξοχότατε, ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής».

Από το Νοέμβριο του 1956 που απέδρασε, ως Τομεάρχης Κερύνειας ανέπτυξε πολυσχιδές έργο και πύρωνε καρδιές.
Γιατί ο Κυριάκος Μάτσης ήταν άνθρωπος ιδεολόγος, φιλοσοφημένος, επιβλητικός αλλά και ανθρωπιστής συνάμα.

Παραμονές της Πρωτοχρονιάς του 1958, έγραφε στους γονείς του:
«Πιστεύουμε ότι κάθε θυσία μας δεν πηγαίνει άδικα κι εσείς πρέπει να είστε περήφανοι για μας. Αν ο καλός Θεός μάς επιφυλάσσει την λαμπράν τύχην να δώσωμεν την ζωήν μας για την πατρίδα, τότε η χαρά μας πρέπει να είναι απέραντη. Δεν ξέρω, αν μπορεί να ονειρευθεί ένας άνθρωπος καλύτερη τύχη από αυτή. Και δεν μπορώ να σκεφθώ γονείς, που να είναι πιο περήφανοι για τα παιδιά τους, παρά αυτών που έπεσαν για την πατρίδα».

Με διορατικότητα σπάνια για τα δεδομένα της εποχής εκείνης, διείδε με μια ματιά παγκοσμιότητας, πως ο απελευθερωτικός μας αγώνας δεν ήταν αυτοσκοπός, πως θα έπρεπε έγκαιρα να διαπραγματευθούμε, γιατί οι Άγγλοι θα έφευγαν μεν, αλλά ότι φεύγοντας θα μας ενέπλεκαν σε όλεθρο και συμφορά.

Φωτισμένη προσωπικότητα ο Κυριάκος Μάτσης έγραψε μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Έκλεξε όσον ημπορείς τον τρόπον του θανάτου σου. Ένας ωραίος θάνατος είναι η ευγενεστέρα πράξη της ζωής».
«Ο θάνατος πρέπει να είναι συνειδητός. Όχι περιττούς και τυχαίους θανάτους».
«Η ζωή είναι πολύτιμη».

Έχει μεγάλη σημασία τούτο, γιατί ενώ τη θεωρούσε τόσο πολύτιμη, ήταν νέος, εν τούτοις δε δίστασε να τη χαρίσει στην πατρίδα. Αυτό ήταν το μεγαλείο του ήρωα.

Σήμερα, 48 χρόνια μετά τη θυσία του, με τη μισή μας πατρίδα αλυσοδεμένη, κάτω από την μπότα του Αττίλα, ας θυμηθούμε τα λόγια του αγωνιστή του ΄21 Κανέλλου Δεληγιάννη, που είναι πολύ επίκαιρα και πρέπει να μας προβληματίσουν:
«Τι μας ωφελεί τόση ευδαιμονία, όταν στενάζει το έθνος μας»

Λαμπρό παράδειγμα ο Κυριάκος Μάτσης, που ήταν ένας αγωνιστής της ελευθερίας και της αξιοπρέπειας, ένας αγωνιστής με πανανθρώπινα οράματα.

Ζήνα Λυσάνδρου Παναγίδη

Όσο περισσότερη τηλεόραση παρακολουθούν τα μικρά παιδιά, τόσο πιο επιθετικά γίνονται

4 Νοεμβρίου, 2009 — VatopaidiFriend

03/11/2009
Όσο περισσότερη τηλεόραση παρακολουθούν τα παιδιά των τριών ετών, τόσο περισσότερες πιθανότητες έχουν να συμπεριφέρονται επιθετικά, σύμφωνα με μελέτη αμερικανών επιστημόνων.
Ακόμα και αν ένα νήπιο δεν παρακολουθεί τηλεόραση, αλλά αυτή παρεμένει ανοικτή, μπορεί να έχει ανάλογα αποτελέσματα, τονίζουν οι ερευνητές.
“Οι γονείς πρέπει να είναι προσεκτικοί με τη χρήση της τηλεόρασης”, επισημαίνει η Τζένιφερ Μανγκανέλο από το Πανεπιστήμιο του Όλμπανι.
“Πρέπει να περιορίζουν το χρόνο που το παιδί τους παρακολουθεί τηλεόραση, να προσέχουν το περιεχόμενο των εκπομπών και να εξετάζουν γενικά το πώς χρησιμοποιείται η τηλεόραση στο χώρο του σπιτιού".
Στην έρευνα συμμετείχαν 3,128 γυναίκες από είκοσι πόλεις των ΗΠΑ που τα παιδιά τους είχαν αυτή την ηλικία την περίοδο 1998-2000. Ανάμεσα στις γυναίκες αυτές υπήρχαν διαφορές στο μορφωτικό τους επίπεδο και το ένα τρίτο από αυτές δεν είχε απολυτήριο λυκείου.
Τα δύο τρίτα των μαμάδων δήλωσαν ότι τα παιδιά τους, όταν ήταν τριών χρόνων, παρακολουθούσαν τηλεόραση για περισσότερες από δύο ώρες την ημέρα και πως ο μέσος όρος ήταν περίπου τρεις ώρες.
Επιπλέον, η τηλεόραση έμενε ανοικτή στο σπίτι κατά μέσο όρο ακόμα πέντε ώρες.
Εκτιμώντας τους παράγοντες που συνδέονται με την επιθετική συμπεριφορά, όπως η διαμονή σε βίαιη γειτονιά ή η μητέρα να υποφέρει από κατάθλιψη, η τηλεόραση έχει άμεση σχέση με την επιθετική συμπεριφορά των νηπίων, που εκφράζεται με διάφορους τρόπους: χτυπώντας τους άλλους, παρουσιάζοντας ξαφνικούς θυμούς, δείχνοντας ανυπακοή ή ξεσπώντας σε φωνές.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά τα παιδιά μικρότερα των δύο ετών να μην βλέπουν καθόλου τηλεόραση και για τα μεγαλύτερα το πολύ δύο ώρες την ημέρα.
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι που η υπερβολική παρακολούθηση τηλεοπτικών προγραμμάτων μπορεί να αυξήσει την επιθετική συμπεριφορά ενός παιδιού, τονίζουν οι ερευνητές στη μελέτη τους που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine.
Τα παιδιά μπορεί να βλέπουν σκηνές βίας και ο χρόνος που αφιερώνουν στην TV να περιορίζει τις ώρες πιο δημιουργικών ασχολιών, όπως το παιχνίδι και το διάβασμα.
Οι γονείς θα πρέπει να εξετάσουν συνολικά “το τηλεοπτικό περιβάλλον” του σπιτιού τους και το πόσες ώρες τελικά βλέπει το παιδί τους τηλεόραση, καταλήγουν οι ερευνητές.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ – Ρόιτερ

...Αλλά εγώ θέλω έναν πατέρα με καρδιά

«Ένα αληθινό σπιτικό, φτιάχνεται μέρα με τη μέρα. Δεν αγοράζεται».JOYCE MAYNARD(Προτάσεις προς τους γονείς) Από το ιστολόγιο "Απόψεις για τη Μονή Βατοπαιδίου (και όχι μόνο).


• Ας προσπαθήσουμε να παραδεχόμαστε με λεβεντιά και ειλικρίνεια τα λάθη μας. Ας σταθούμε κι ας σκεφτούμε πόσες άραγε φορές έχουμε ζητήσει συγγνώμη από τον σύντροφό μας και από το παιδί μας που πικράναμε με μία άδικη ή ακραία συμπεριφορά μας.

• Ας προσπαθήσουμε να καθιερώσουμε, από νωρίς στη ζωή των παιδιών, μια απαραβίαστη οικογενειακή βραδιά, χωρίς τηλεόραση, και χωρίς την παρουσία ξένων, για να κάνουμε μαζί με τα παιδιά κάτι που τα ευχαριστεί. Κάτι στο οποίο θα δραστηριοποιηθούν ευχάριστα ή και θα έχουν την πρωτοβουλία της προετοιμασίας του.

• Ας προσπαθήσουμε να καθόμαστε όλοι μαζί στο τραπέζι. Είναι η ευκαιρία να κοιτάξουμε ο ένας τον άλλον στα μάτια και να δείξουμε στα παιδιά πως ευχαριστούμε τη Θεία Πρόνοια για όσα μας χαρίζει.

• Ας τους δίνουμε από νωρίς πρωτοβουλίες και υπευθυνότητες απέναντι στον εαυτό τους αλλά και απέναντι στην οικογένεια. Είναι χαρά να νιώσουν ότι προσφέρουν κάτι στους δικούς τους και βιώνουν έτσι την έννοια της αμοιβαιότητας, αποκτώντας ταυτόχρονα αυτοπεποίθηση και εμπιστοσύνη στον εαυτό τους.

• Ας βάλουμε, από νωρίς και από κοινού, ορισμένους κανόνες στη ζωή του σπιτιού και στη συμπεριφορά μεταξύ μας, κανόνες που θα πρέπει να τηρήσουμε πρώτοι εμείς οι μεγάλοι, δείχνοντας έτσι ότι η αγάπη προς τους άλλους αλλά και προς τον εαυτό μας υπαγορεύει την πειθαρχία.

• Ας μην ξεχνάμε πως ο έπαινος, όπως και η παρατήρηση χρειάζονται, αλλά πρέπει να χρησιμοποιούνται από τους γονείς με μέτρο, σαν «αντιβιοτικά» και δικαιολογημένα. Σχετικά δε με την παρατήρηση, πρέπει να γίνεται με τον γονιό να κάθεται δίπλα στο παιδί του και να του κρατάει το χέρι. Στο σημείο αυτό, νομίζω πως αξίζει να επισημάνω ότι, αυτό μου το έδωσε να το καταλάβω, ο οκτάχρονος και μικροκαμωμένος Παύλος. Όταν κάποτε προσπάθησα να τον παρηγορήσω που ένιωθε κοντός, του είπα ότι, σε λίγα χρόνια, θα έχει ψηλώσει, γιατί θα μοιάσει στον πατέρα του. «Δεν είναι ψηλός ο πατέρας σου;» τον ρώτησα. «Ψηλός λέει; Πολύ ψηλός. Και πού να τον δείτε, κυρία, όταν με μαλώνει… Γίνεται γίγαντας!» μου απάντησε.

• Ας σταματήσουμε να επιβραβεύουμε μόνο τις επιδόσεις στα μαθήματα κι ας δώσουμε την αντίστοιχη αξία σε πράξεις που εκδηλώνουν καλωσύνη, ανθρωπιά, αλληλεγγύη, ευσυνειδησία και ήθος.

• Ας υποβαθμίσουμε, με πράξεις όχι με λόγια, την αξία των υλικών αγαθών και ας καλλιεργήσουμε τη χαρά που φέρνουν στη ζωή μας κάποιες άλλες αξίες. Μια επίσκεψη σ’ ένα Ορφανοτροφείο ή σ’ ένα Νοσοκομείο Παίδων μπορεί να προκαλέσει υπέροχα συναισθήματα και θαυμάσιες ευκαιρίες για εκτίμηση της χαράς που φέρνει η χειρονομία μιας προσφοράς στον συνάνθρωπο. Επίσης, συνειδητοποιείται έτσι η ευγνωμοσύνη για τα δώρα της υγείας και της ασφάλειας, της οικογενειακής θαλπωρής. Μπορεί, επίσης, να θεραπεύσει την πλήξη, την ανία και την καταναλωτική βουλιμία που μας βασανίζει.

• Ας προσπαθήσουμε, με όποιες προσωπικές θυσίες, να βρούμε τρόπους και δρόμους καρδιάς για να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά μας. Σε ώρες που υπάρχει ένταση και ο διάλογος γίνεται αδύνατος ή παρεκτρέπεται, ίσως, όπως έχει αναφερθεί και σε προηγούμενο κεφάλαιο, το να γράψουμε δύο ζεστά λόγια από την καρδιά σ’ ένα γράμμα που θα το βρει το παιδί μας κάτω από το μαξιλάρι του και θα το διαβάσει μόνο του μέσα στην ησυχία της νύχτας, να είναι η καταλυτική κίνηση που θα αποκαταστήσει τη «γέφυρα». Ίσως, στη συνέχεια, να μιμηθεί αυτή την κίνηση και το παιδί και να ανοίξει κι αυτό, με τη σειρά του, την καρδιά του σ’ ένα αντίστοιχο γράμμα προς τον πατέρα ή τη μάνα. Έχω ένα παράδειγμα ενός τέτοιου γράμματος που, μετά από προτροπή της μητέρας, έγραψε το δεκατετράχρονο αγόρι διαζευγμένων γονιών προς τον αδιάφορο πατέρα του, και πιστεύω ότι αξίζει να μεταφέρω εδώ κάποιες φράσεις του:

«Ειλικρινά, πατέρα, με απασχολούν οι σχέσεις μου μαζί σου. Οι συναντήσεις μας γίνονται συχνά αφορμή να δημιουργούνται καυγάδες μεταξύ μας και δεν το μπορώ. Γιατί, πατέρα;
Έχω προβλήματα και θέλω να το ξέρεις, πατέρα. Και αισθάνομαι σαν δειλός, άσχημος και φοβισμένος. Αλλά πώς να ζητήσω βοήθεια από σένα; Εσύ, πατέρα, εκτός από το φαγητό μου, τα ρούχα μου και τα μαθήματα μου, για τί άλλο ενδιαφέρεσαι; Θέλω να στο πω δυνατά ότι δεν είμαι μόνο στομάχι και σχολική τσάντα. Και, σε παρακαλώ, μη στέκεις τόσο μακριά μου. Μη με κάνεις να σε αποφεύγω, γιατί εγώ σ’ αγαπώ. Μου το είπες πολλές φορές, μου το λέει και η μάνα, και εγώ το καταλαβαίνω ότι κουράζεσαι για μένα, ότι σκοτώνεσαι στη δουλειά για μας. Το ξέρω και σ’ ευχαριστώ. Αλλά εγώ θέλω κι έναν πατέρα εδώ, με καρδιά, έναν πατέρα που να θέλει να με ακούσει χωρίς να μου κάνει μόνο και πάντα παρατηρήσεις και μαλώματα. Θέλω να μη σε φοβάμαι, αλλά να μπορώ να σου πω τα λάθη μου και να ξέρω ότι θα με βοηθήσεις να σηκωθώ, όταν θα έχω πέσει».
***

Τέλος, τις ώρες της μεγάλης αγωνίας, όταν όλα φαίνονται σκοτεινά και χαμένα, ας μην ξεχνάμε εμείς οι γονείς, ότι τα παιδιά μας είναι και παιδιά του επουράνιου Πατέρα. Ας προσευχόμαστε σ’ Αυτόν γι’ αυτά τα νιάτα που παραδέρνουν σε δύσκολους καιρούς. Ας προσευχόμαστε με πίστη και αισιοδοξία βαθιά στην καρδιά μας, αλλά ας προσευχόμαστε και μαζί τους, κρατώντας σφιχτά το χέρι τους μέσα στο δικό μας.
(Μερόπης Ν. Σπυροπούλου, Οικογένεια ώρα μηδέν; Εκδ. Αρχονταρίκι, Αθήνα 2007 σ.88-92)