Πέμπτη 3 Ιουνίου 2010

Δημήτρη Λεβέντη "Η ζωή και ο θάνατος του Πετράκη Γιάλλουρου"

Ο καλός πατρικός φίλος κ. Δημήτρης Λεβέντης είχε την καλοσύνη να μας στείλει το νέο του βιβλίο για τον Πετράκη Γιάλλουρο, τον ξανθό γαλανομάτη ήρωα μαθητή του Γυμνασίου της Αμμοχώστου, ο οποίος ήταν συμμαθητής του.
Παιδιόθεν με συγκινούσε η ιστορία του Πετράκη Γιάλλουρου, του λεβέντη σημαιοφόρου από το Ριζοκάρπασο. Γι’ αυτό και ρούφηξα πραγματικά το βιβλίο, μόλις το πήρα στα χέρια μου. Ένιωσα ότι δεν μπορούσα να σταματήσω. Με τράβηξε μέχρι τέλους. Εξάλλου, είναι μόνο 156 σελίδες με όμορφο εξώφυλλο, όπου ο Πετράκης, αγέρωχος, ευθυτενής και ευσταλής, περήφανος Έλλην της αλύτρωτης Κύπρου, με τη στολή και το πηλήκιό του, παρελαύνει με την Ελληνική σημαία, ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία και αποφασιστικότητα.
Ο κ. Δημήτρης Λεβέντης έγραψε αυτό το βιβλίο, νιώθοντας, όπως λέει ο ίδιος, ότι εκτελεί «ένα καθήκον προς τον Πέτρο και τους γονείς του», αλλά τηρώντας και μια υπόσχεση προς την αδελφή του Πέτρου την κ. Μαρία. «Το βιβλίο», συνεχίζει ο κ. Λεβέντης, «είναι μια μικρή συμβολή στην Ιστορία του Αγώνα του 1955, ένα αφήγημα με την αντικειμενικότητα και την τεκμηρίωση μιας ιστορικής προσέγγισης, που θα μπορούσε να είναι παραμύθι για έναν μαθητή, γεμάτο όνειρα για τη ζωή, που αγωνίστηκε και σκοτώθηκε για το όραμα της Ένωσης της Κύπρου με τη μάνα Ελλάδα».
Για τη συγγραφή του βιβλίου κατέφυγε σε πολλές πηγές, αλλά και στην αλληλογραφία του Πέτρου με τους γονείς του, όπως και με μια μαθήτρια από την Αλεξάνδρεια, τη Σούλα Κονσολάκη, που γνώρισε κατά τη διάρκεια μιας εκδρομής στην Ελλάδα. Επιπλέον, παίρνει πληροφορίες από πρόσωπα που γνώρισαν τον Πέτρο κι έζησαν τα γεγονότα, από δημοσιεύματα από εφημερίδες της εποχής, ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές κ.α.
Εκείνο που κάνει το βιβλίο αυτό για τον Πετράκη Γιάλλουρο να ξεχωρίζει είναι ότι μαθαίνουμε πολλές αλήθειες για τη ζωή και τον θάνατό του. Όντως, ο Πετράκης ήταν ο σημαιοφόρος του Ελληνικού Γυμνασίου Αμμοχώστου, αλλά τη μέρα της θυσίας του δεν φορούσε το πηλίκιό του ούτε κρατούσε την ελληνική σημαία, όπως είναι η επικρατούσα άποψη. Φαίνεται ότι αυτός που τον πυροβόλησε τον ξεχώρισε από την αρχηγική του συμπεριφορά ή τον ήξερε από άλλες διαδηλώσεις.
Δίνονται, εξάλλου, πολλές λεπτομερείς περιγραφές του χώρου και των γεγονότων που διαδραματίστηκαν εκείνη τη μέρα, με βάση τις δικές του αναμνήσεις και άλλων συμμαθητών και φίλων του Πετράκη που ήταν αυτόπτες μάρτυρες, αλλά και με βάση τον φάκελο της θανατικής καταδίκης. Εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι ο κ. Λεβέντης επιμένει πάρα πολύ στη διακρίβωση της ακρίβειας των πηγών του, π.χ. πού ακριβώς σκοτώθηκε.
Ασφαλώς, ο συγγραφέας επεξεργάζεται όλο το υλικό του με επιστημονικό τρόπο, με την επιστημονική ιστορική προσέγγιση, αφήνοντας βέβαια και κάποιο παράθυρο στο συναίσθημα. Ο κ. Λεβέντης είναι εκείνος που διαδέχθηκε τον Πετράκη στα καθήκοντά του, ήταν φίλος και συμμαθητής του. Ταυτόχρονα, φαίνεται καθαρά ότι ο συγγραφέας εξετάζει εξονυχιστικά τις αλληλοσυγκρουόμενες μαρτυρίες που υπάρχουν και καταλήγει στο δικό του πόρισμα το οποίο είναι αντίθετο με του Άγγλου δικαστή που εκδίκασε την υπόθεση, ο οποίος είχε στόχο «να αποδείξει ότι άδικα κατηγορείτο ο αγγλικός στρατός ότι πυροβολούσε εν ψυχρώ εναντίον αόπλων μαθητών-διαδηλωτών».
Από τα πρώτα κεφάλαια του βιβλίου αντλούμε ποικίλες πληροφορίες για τον Πέτρο, όπως ότι ήταν παιδί του Κατηχητικού και πάρα πολύ καλός μαθητής (στη Δ΄τάξη ο γενικός βαθμός του ήταν 19 5/11 και στην Ε τάξη 19 8/13). Ιδιαιτέρως, όμως, μας συγκινεί η μεγάλη του αγάπη για την Ελλάδα και ο έντονος πόθος για την Ένωση. Γράφει σε γράμμα του προς τον πατέρα του που δούλευε στην Αγγλία: «Είθε ο καινούργιος αυτός χρόνος να φέρει μαζί του την πραγματοποίησιν των διακαών πόθων ημών των δούλων Κυπρίων, να φέρει μαζί του την από όλα τα παιδιά της Κύπρου πολυπόθητον, ιερωτάτην και πολυτιμωτάτην Ένωσιν μετά της ηθικής ημών μητρός Ελλάδος, την επίκλησιν της οποίας σφραγίζει κάθε Έλλην Κύπριος ακόμη και με το αίμα του».
Στη συνέχεια, τον βρίσκουμε στη μαθητική εκδρομή στην Ελλάδα να εκφράζει όλο τον ενθουσιασμό και τη συγκίνησή του, γιατί πάτησε το άγιο χώμα της Ελλάδας, πιστεύοντας ότι οι Έλληνες ξέρουν να αγαπούν την Ελευθερία και ότι δεν υπάρχει πιο ευτυχισμένος και πιο φιλόπατρις λαός από τον ελληνικό. Στην Ελλάδα θα σκιρτήσει η νεανική καρδιά του για μια μαθήτρια από την Αλεξάνδρεια, όπως έχουμε αναφέρει και πιο πάνω. Από την αλληλογραφία τους φαίνεται η ρομαντική του διάθεση, η αγάπη του για τη θάλασσα (ήθελε να γίνει πλοίαρχος), η εξυπνάδα του, η μετριοφροσύνη του, τα οράματά του. Υψιπέτης και περήφανος γράφει στην αγαπημένη του: «Δεν θέλω να ανησυχείς και να λυπάσαι για μένα, γιατί αν συμβεί τίποτα, τούτο θα είναι η μεγαλυτέρα τιμή για έναν Έλληνα, και συ σαν Ελληνοπούλα να είσαι υπερήφανη. Δεν θα αργήσει, αγαπημένη μου Σούλα, νάρθη η μέρα της Λευτεριάς της Κύπρου. Μου το λέει η ψυχή των ηρώων της Κύπρου, και το πιστεύω μ’ όλη μου την καρδιά».
Η Σούλα τού συμπαρίσταται στα πετάγματα της ψυχής του, οι γονείς του όμως ανησυχούν στη Αγγλία, αφού τον άφησαν μαζί με την αδελφή του Μαρία στην Αμμόχωστο. Στο τέταρτο κεφάλαιο παρουσιάζεται η διαδήλωση της 7ης Φεβρουαρίου του 1956, ενώ στο πέμπτο κεφάλαιο περιγράφεται ο θάνατος του Πετράκη. Δίνονται όλες οι λεπτομέρειες για τον τόπο, τον χρόνο, τα πρόσωπα. Όσοι γνωρίζουν την πόλη της Αμμοχώστου συγκινούνται και με την περιγραφή του χώρου και με τις αναφορές σε διάφορα πρόσωπα και καταστήματα, που δίνονται με πολλές λεπτομέρειες.
Στο τέλος του πέμπτου κεφαλαίου ο συγγραφέας καταλήγει στις εξής διαπιστώσεις: «Έχοντας υπόψη όσα λέχθηκαν και βασιζόμενοι στα υπάρχοντα μέχρι σήμερα στοιχεία, μπορούμε να καταλήξουμε στο συμπέρασμα ότι ο Πέτρος, κρατώντας πέτρα ή άοπλος, χωρίς σημαία και χωρίς πηλήκιο, πυροβολήθηκε την ώρα που ήταν σε διαδήλωση με άλλους 50-60 μαθητές. Τον πυροβόλησε με όπλο στεν άνδρας της Αεροπορικής ή της Στρατιωτικής Αστυνομίας από σταματημένο τζιπ ή αφού κατέβηκε απ’ αυτό, στην οδό Κυπριανού, σε ελάχιστη απόσταση από τη νοτιανατολική γωνία του σταυροδρομιού Ερμού-Κυπριανού, όπου το κατάστημα Καψουράχη και απέναντι από το πρατήριο της Σόκονυ Βάκιουμ. Το άτομο που πυροβόλησε τον Πέτρο πιθανότατα τον σημάδεψε για να τον σκοτώσει, εκδικούμενο τραυματισμούς ή απώλειες συναδέλφων του…
Ο Πέτρος, τραυματισμένος, έτρεξε όσο μπορούσε, παραπατώντας στην Κυπριανού, μακριά από το τζιπ. Το αίμα άρχισε να τρέχει 4-5 μέτρα από το σημείο του τραυματισμού του. Προχώρησε μόνος 20 περίπου μέτρα, ανέβηκε δυο ψηλά σκαλοπάτια, μπήκε στο κατάστημα Διανέλλου, βόγγηξε και σωριάστηκε στην είσοδο. Μεταφέρθηκε με ιδιωτικό αυτοκίνητο σε κλινική, αλλά στο μεταξύ εξέπνευσε».
Οι Άγγλοι δεν επέτρεψαν να γίνει η κηδεία στη Αμμόχωστο, επειδή φοβόντουσαν επεισόδια. Έτσι, μερικά αυτοκίνητα τον συνόδεψαν στη γενέτειρά του, το Ριζοκάρπασο, για να ταφεί την ίδια μέρα. Μόνο η αδελφή του Μαρία και ο γαμπρός του Μιχάλης ήταν παρόντες στην κηδεία, αφού οι γονείς και τα άλλα αδέλφια του ήταν αδύνατο να έλθουν αυθημερόν από την Αγγλία. «Ήταν για όλους μια πορεία με πολλή οδύνη. Μια πορεία με κλάμα αλλά και δύναμη», αναφέρει ο συγγραφέας, για να συνεχίσει, λέγοντας ότι στα χωριά τούς σταματούσε ο κόσμος για να εκφράσει τη λύπη και την αγανάκτησή του.
Θα ήθελα να παραθέσω αυτούσιο το τέλος του κεφαλαίου με την περιγραφή της ταφής του ήρωα: «Είχε βραδιάσει, όταν φτάσαμε. Τον θάψαμε την ώρα που θέλησε η βροχή να ραντίσει το σώμα του με το νερό της αιωνιότητας. Με τη νεκρώσιμη ακολουθία στο φως των κεριών και με τον συνταρακτικό λόγο του Γιάννη Αναγνωστόπουλου συνοδεύσαμε τη βροχή και ανεβήκαμε ψηλά για να πλησιάσουμε τα μέρη, όπου πήγε ο Πέτρος για να σμίξει με τους Αθανάτους του Ελληνισμού».
Κλείνοντας, πιστεύω ότι το καλύτερο μνημόσυνο στη μνήμη του είναι και τα ποιήματα που γράφτηκαν για την απαράμιλλη θυσία του. Ο κ. Κυριάκος Χαραλαμπίδης γράφει:
«Λαός ολάκερος μεθά από σένα,
Σύμβολο θα’ σαι αιώνιας βρύσης.
Ξαναζωντάνεψες το εικοσιένα
Και συ που πέθανες θα ζήσεις».

Επίσης, η κ. Κλαίρη Αγελίδου, η αγωνίστρια της Ε.Ο.Κ.Α., τον έκλαψε, όπως
«τον θρήνησαν στο Ριζοκάρπασο
η μάνα του κι όλες οι μάνες.
Κι οι νιοι ορκίστηκαν
να συνεχίσουν τον αγώνα του».

1 σχόλιο:

  1. Μήπως μπορείτε να με βοηθήσετε να βρω το βιβλίο του κ. Λεβέντη. Είμαι συγγενής του Π. Γιάλλουρου και θα ήθελα να το διαβάσω. Ωστόσο, δεν έχω καταφέρει να το βρω σε κάποιο βιβλιοπωλείο. Μήπως ξέρετε από ποιόν εκδοτικό οίκο τυπώθηκε; Μπορείτε να μου απαντήσετε στο left08@yahoo.com

    ΑπάντησηΔιαγραφή