Ταξίδι στη Νίσυρο - Α' μέρος

Η Νίσυρος για μένα είναι η δεύτερη γενέθλια γη. Το αγάπησα αυτό το νησί που με έστειλε η θεία πρόνοια να εργαστώ ως φιλόλογος για ένα χρόνο και να το έχω για μια ολάκερη ζωή στην καρδιά μου. Αυτή η κολώνια, όπως έγραψα πέρσι σ' ένα κείμενό μου, κρατάει τριάντα χρόνια. Από το 1980. Έχασα τον τόπο που γεννήθηκα, το Λευκόνοικό μου, και σε λίγα χρόνια ένιωσα τη Νίσυρο να μου απαλύνει την πληγή της προσφυγιάς μου. 

Όσα χρόνια κι αν περάσουν, νιώθω πάντα το ίδιο καρδιοκτύπι, καθώς πλησιάζει το καράβι προς το νησί...

 Η θάλασσα του νησιού. Όσο πιο αγριεμένη είναι, τόσο πιο πολύ μου αρέσει. Κι αυτό το μετέδωσα και στον γιο μου και απολαμβάνει τους αφρούς των κυμάτων της, όπως χαιρόμαστε παρέα και το ηλιοβασίλεμα στο Αιγαίο, πίσω από το μύλο. Μαγεία! Μου θυμίζει τους στίχους του Ελύτη:

"Κάθε δειλινό στο Αιγαίο περιλαμβάνει τη χαρά και τη λύπη σε τόσο ίσες δόσεις, που στο τέλος δεν μένει παρά μονο η αλήθεια".

Οι καλές γειτόνισσες της "μάνας μου της Νισυριάς", της Άννας του Κοντού(στα αριστερά). Όταν ήμουν στη Νίσυρο, η κ. Άννα, το άκρον άωτον της καλοσύνης και της ψυχικής αρχοντιάς, με νοιαζόταν σαν κόρη της. Ταιριάξαμε πολύ και αγαπηθήκαμε τόσο, που λαχταρώ να τη συναντώ για να λέμε τα δικά μας! Καθημερινά, τότε, επέμενε να της παίρνω το φαγάκι μου, όπως έλεγε, για να μου το ψήνει στο φούρνο των ξύλων που είχε. Τα φαγητά της πεντανόστιμα, ειδικά όμως τα γεμιστά της, τα 'γιαπράκια' της ή τα γεμιστά καλαμαράκια της... Ό,τι έφτιαχνε με τα χέρια της  απέπνεε την αγάπη της, το μεράκι της, τη μαστοριά της. Ήταν για δεκάδες χρόνια η αρχιμαστόρισσα στους νισύρικους "λουκουμάδους". Αυτή τους έφτιαχνε σε κάθε γάμο και σε κάθε βάφτιση. Από τότε που δεν την κρατάν τα  πόδια της και δεν μπορεί να φτιάξει τους λουκουμάδες, δεν μπορώ να τους απολαύσω. 

 Τι να πρωτοθυμηθώ από την καλή της την καρδιά; Τα βράδυα που καθόμασταν γύρω από το μαγκάλι και μας ιστορούσε γεγονότα για τις παλιές γυναίκες ή όταν μας έφτιαχνε τα τόσα καλούδια της ή όταν δεν χαλούσε χατήρι στα παιδιά της και όσο προχωρημένη και να'ταν η ώρα τηγάνιζε στον Γιάννη της πατάτες; Ακόμη, η αγάπη της είναι τόσο μεγάλη που, νιώθοντάς με σαν την κόρη της, μου χάρισε ένα κέντημα, απ' αυτά που κεντούσε με το βελόνι η χρυσοχέρα μάνα της-που με αυτή την απαράμιλλη τέχνη της μεγάλωσε τα τέσσερα παιδιά της.

Πόσο μου αρέσει αυτή η κονσόλα της! Μου θυμίζει όλα τα παλιά αντικείμενα της γιαγιάς μου που είχαμε κι εμείς στο Λευκόνοικο: τα κινέζικα βάζα, τις πιατέλες, τα ποτήρια, τα φλυντζάνια, τα πιάτα, που τα λέγαμε αρχαία, και τόσα άλλα ωραία πράγματα που μας τα κούρσεψαν και τα βλέπω πολλές φορές στον ύπνο μου. Μα και τα δικά μας κεντήματα, τα λευκονοικιάτικα υφαντά του αργαλειού, που τα είχαμε κλεισμένα στο σεντούκι...

Στη Νίσυρο αυτή τη φορά μας έφερε η Τρισεύγενη, η κόρη της βαφτιστικιάς μου της Μαρίας. Ήμουν πρωτοδιόριστη όταν βάφτισα τη Μαρία και τώρα κοντεύω να αφυπηρετήσω...Τρισεύγενη! Το όμορφο αυτό όνομα, που το έκανε γνωστό ο Παλαμάς, το πήρε από τη γιαγιά της από την Πάτρα. Μας τρέλανε το κουκλάκι μας με τα νάζια και τα γέλια της! Ειδικά, τη γιαγιά της την Άννα, την κουμπάρα μου. 

Μα κι εμείς δεν πάμε πίσω! Το λατρέψαμε αυτό το μωρό. Το νιώθουμε σαν εγγονάκι μας. Η Παναγιά η Σπηλιανή της Νισύρου να το ευλογεί και να το χαριτώνει. Αυτή η Παναγιά που με έφερε στη Νίσυρο πριν από τριανταένα χρόνια κι από τότε τη νιώθω δική μου και σ' αυτήν καταφεύγω σε κάθε μου δυσκολία μα και χαρά. Λέγεται Σπηλιανή, γιατί η εικόνα της βρέθηκε σ' αυτή τη σπηλιά με θαυματουργικό τρόπο. Κάποιος Νισύριος είδε ένα φως να φέγγει στη σπηλιά και όταν ανέβηκε πάνω βρήκε την εικόνα και την έφερε κάτω στην εκκλησία. Η εικόνα όμως έφυγε και ξαναπήγε μέσα στη σπηλιά. Έτσι, κατάλαβαν την επιθυμία της να κτιστεί εκκλησία μέσα στη σπηλιά στην κορυφή του βράχου που ορθώνεται  30 μέτρα από τη θάλασσα, πάνω από το Μαντράκι, την πρωτεύουσα του νησιού.

Ο βράχος λέγεται Οξός και τις τελευταίες δεκαετίες έγιναν πολλές προσπάθειες στήριξής του, όπως περιβαλλοντικές μελέτες για την αντιμετώπιση των κατολισθητικών φαινομένων.

Στην Παναγιά τη Σπηλιανή βαφτίσαμε την Τρισεύγενή μας. Μέσα στην Παναγιά η κάθε λειτουργία είναι και μια μυσταγωγία. Η ατμόσφαιρα είναι πολύ κατανυκτική. Ανάταση ψυχής, συγκίνηση, γνήσια, αυθεντική χαρά. Εδώ σ' αυτή τη σπηλιά νιώθεις την ανάγκη να παρακαλέσεις την Παναγία για όλο τον κόσμο, ιδίως όμως σήμερα για την Ελλάδα μας που χειμάζεται...

Η θέα από δω πάνω είναι πανοραμική και ασύλληπτη. Η μαγεία του αιγαιοπελαγίτικου τοπίου, με τις κάτασπρες αυλές όπου φυσά ο νοτιάς, "με ανέμου πείσματα και ψιθυρίσματα", με τη γαλάζια απεραντοσύνη και στο βάθος με τη μακρόστενη φιγούρα της Κω μα και με το ακρωτήριο Κνίδος της Αλικαρνασσού. 

Συνεχίζεται...