Πήρα στο ηλεκτρονικό ταχυδρομείο αυτό το μήνυμα και το δημοσιεύω στην ιστοσελίδα μου. Καμαρώστε τις αριστερές αγωνίστριες.
|
Δευτέρα 31 Οκτωβρίου 2011
: ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ - ΕΔΩ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ -ΕΔΩ Η ΣΤΡΟΥΡΝΑΡΑ & Η ΠΑΤΗΣΙΩΝ. : 400 000 euro ετήσιες αποδοχές !
Τετάρτη 26 Οκτωβρίου 2011
800.000 προσκύνησαν την Αγία Ζώνη στην Αγία Πετρούπολη
27 Οκτωβρίου, 2011 — VatopaidiFriend
Ένα από τα σημαντικότερα κειμήλια της χριστιανοσύνης, η Αγία Ζώνη της Παναγίας, έφτασε στις 20 Οκτωβρίου από το Άγιο Όρος στην Αγία Πετρούπολη. Στο αεροδρόμιο, όπως μετάδωσαν τα ρωσικά κανάλια (первый канал), την υποδέχθηκε ο ίδιος ο Πρωθυπουργός της Ρωσίας Βλαντιμίρ Πούτιν και την προσκύνησε με ευλάβεια ενώπιον των βατοπαιδινών μοναχών που τη συνοδεύουν.
Ευχαριστήρια δέηση προς τιμή της Θεοτόκου τελέστηκε από τους εκπροσώπους του κλήρου της Επαρχίας της Αγίας Πετρούπολης, ενώ την ιερή λειψανοθήκη προσκύνησαν με τη σειρά τους και οι συνοδεύοντες τον Βλαντιμίρ Πούτιν, Αντιπρόεδρος Νμίτρι Κοζάκ και ο Κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης Γκεόργκι Πολταφτσένκο.
Σύμφωνα με πηγές του διαδικτύου (Vesti.ru), o Διευθυντής του Ιδρύματος του Αποστόλου Ανδρέα και Πρόεδρος των Ρωσικών Σιδηροδρόμων Βλαντιμίρ Γιακούνιν δώρισε στον πρωθυπουργό εικόνα που αγιογραφήθηκε στο Άγιο Όρος με αφορμή τη φιλοξενία του ιερού κειμηλίου στη χώρα.
Παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες, από το πρωί πλήθος πιστών είχε συγκεντρωθεί στο προαύλιο χώρο της γυναικείας μονής Νοβοντέβιτσι της Πετρούπολης, για να υποδεχθεί την Αγία Ζώνη και έως την τελευταία ημέρα της φιλοξενίας της στην πόλη περίπου 800.000 πιστοί την προσκύνησν. Ενώ αρχικά είχε προγραμματιστεί η είσοδος στον ναό να επιτρέπεται από τις 6 π.μ. έως τις 10 μ.μ., η ουρά που δημιουργήθηκε ήταν τόσο μεγάλη, ώστε οι ιερείς του ναού αποφάσισαν εκτάκτως να επιτρέψουν την είσοδο όλο το εικοσιτετράωρο, ενὠ ειδικά στα γυναικόπαιδα δόθηκε η δυνατότητα να προσέρχονται στο ιερό προσκύνημα εκτός σειράς. Ειδικά για τους συγκεντρωμένο πλήθος πιστών στήθηκαν φορητές τουαλέτες, ενώ το Σάββατο προσφέρθηκαν ακόμα και γεύματα.
Τη λειψανοθήκη με το ιερό κειμήλιο, που τοποθετήθηκε στο κέντρο του αφιερωμένου στην Παναγία του Καζάν ναού της μονής Νοβοντέβιτσι, υποδέχθηκε ο μητροπολίτης Αγίας Πετρούπολης και Λάντογκα Βλαδίμηρος. Οι παρόντες ιερείς τέλεσαν ευχαριστήρια δέηση στην Υπεραγία Θεοτόκο, ενώ καθημερινά από όλους τους ναούς της Επαρχίας της Αγίας Πετρούπολης και Λάντογκα προσέρχονταν ιερείς, για να τελέσουν παρόμοιες δεήσεις. Επιπλέον, κάθε μέρα τελούνταν Θεία Λειτουργία με τη συμμετοχή των καλύτερων χορωδιών ψαλτών της πόλης.
Η ιστορία της Αγίας Ζώνης ξεκινά στην Παλαιστίνη, όπου φυλασσόταν για αιώνες, για να μεταφερθεί στη συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη στα τέλη του Δ’ αιώνα μέσα σε μια πολυτελή λειψανοθήκη. Όταν ανοίχθηκε στις αρχές του 10ου αιώνα, η σύζυγος του αυτοκράτορα Λέοντα Στ’ με τη χάρη της Θεοτόκου θεραπεύτηκε από ψυχική νόσο. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης και έως τις μέρες μας η Αγία Ζώνη φυλάσσεται στο Άγιος Όρος. Εξαιτίας του ειδικού καθεστώτος που διέπει το Άγιο Όρος, στο οποίο δεν επιτρέπεται η είσοδος σε γυναίκες, η φιλοξενία της Αγίας Ζώνης στη Ρωσία παρέχει μια μοναδική ευκαιρία στις γυναίκες της Ρωσίας να προσκυνήσουν το ιερό κειμήλιο. Για το λόγο αυτό οι προσκυνήτριες που συρρέουν είναι εκατοντάδες και με τις προσευχές τους στην Υπεραγία Θεοτόκο και την Τιμία Ζώνη της θεραπεύονται από διάφορες ασθένειες και από την ατεκνία.
Σύμφωνα με μια παλαιά παράδοση, στους προσκυνητές της Αγίας Ζώνης μοιράζονται κορδέλες με ευλογία από την Παναγία και όσοι έχουν επισκεφτεί το Άγιος Όρος, τις μοιράζονται με τους υπόλοιπους πιστούς.
Η Αγία Ζώνη, που συνοδεύεται από μοναχούς της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου με επικεφαλής τον ηγούμενο της Μονής γέροντα Εφραίμ, θα παραμείνει στη Ρωσία για ένα μήνα και θα φιλοξενηθεί σε 11 πόλεις. Στην Πετρούπολη φιλοξενήθηκε για τέσσερις ημέρες και υπολογίζεται ότι την προσκύνησαν περίπου 800 χιλιάδες πιστοί, επόμενος δε σταθμός είναι το Αικατέρινμπουργκ. Στο Αικατέρινμπουργκ η θαυματουργική Ζώνη θα βρίσκεται κατά το χρονικό διάστημα 24-27 Οκτωβρίου, για να φιλοξενηθεί στη συνέχεια στο Νόριλσκ (27-29 Οκτωβρίου), στο Βλαδιβοστόκ (29 Οκτωβρίου-1 Νοεμβρίου), στο Κρασνογιάρσκ (1-4 Νομεβρίου), στο Νίζνι Νόβγκοροντ (4-6 Νοεμβρίου), στο Ντιβέγιεβο (6-7 Νοεμβρίου), στο Σαράνσκ (7-10 Νοεμβρίου), στη Σαμάρα (10-13 Νοεμβρίου), στο Ροστώφ να Ντονού (13-16 Νοεμβρίου), στο Καλίνινγκραντ (16-19 Νοεμβρίου) και, τέλος, στη Μόσχα (19-23 Νοεμβρίου).
Πηγή: pemptousia.ru, οι φωτογραφίες είναι από pravmir.ru
Ευχαριστήρια δέηση προς τιμή της Θεοτόκου τελέστηκε από τους εκπροσώπους του κλήρου της Επαρχίας της Αγίας Πετρούπολης, ενώ την ιερή λειψανοθήκη προσκύνησαν με τη σειρά τους και οι συνοδεύοντες τον Βλαντιμίρ Πούτιν, Αντιπρόεδρος Νμίτρι Κοζάκ και ο Κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης Γκεόργκι Πολταφτσένκο.
Σύμφωνα με πηγές του διαδικτύου (Vesti.ru), o Διευθυντής του Ιδρύματος του Αποστόλου Ανδρέα και Πρόεδρος των Ρωσικών Σιδηροδρόμων Βλαντιμίρ Γιακούνιν δώρισε στον πρωθυπουργό εικόνα που αγιογραφήθηκε στο Άγιο Όρος με αφορμή τη φιλοξενία του ιερού κειμηλίου στη χώρα.
Παρά τις άσχημες καιρικές συνθήκες, από το πρωί πλήθος πιστών είχε συγκεντρωθεί στο προαύλιο χώρο της γυναικείας μονής Νοβοντέβιτσι της Πετρούπολης, για να υποδεχθεί την Αγία Ζώνη και έως την τελευταία ημέρα της φιλοξενίας της στην πόλη περίπου 800.000 πιστοί την προσκύνησν. Ενώ αρχικά είχε προγραμματιστεί η είσοδος στον ναό να επιτρέπεται από τις 6 π.μ. έως τις 10 μ.μ., η ουρά που δημιουργήθηκε ήταν τόσο μεγάλη, ώστε οι ιερείς του ναού αποφάσισαν εκτάκτως να επιτρέψουν την είσοδο όλο το εικοσιτετράωρο, ενὠ ειδικά στα γυναικόπαιδα δόθηκε η δυνατότητα να προσέρχονται στο ιερό προσκύνημα εκτός σειράς. Ειδικά για τους συγκεντρωμένο πλήθος πιστών στήθηκαν φορητές τουαλέτες, ενώ το Σάββατο προσφέρθηκαν ακόμα και γεύματα.
Τη λειψανοθήκη με το ιερό κειμήλιο, που τοποθετήθηκε στο κέντρο του αφιερωμένου στην Παναγία του Καζάν ναού της μονής Νοβοντέβιτσι, υποδέχθηκε ο μητροπολίτης Αγίας Πετρούπολης και Λάντογκα Βλαδίμηρος. Οι παρόντες ιερείς τέλεσαν ευχαριστήρια δέηση στην Υπεραγία Θεοτόκο, ενώ καθημερινά από όλους τους ναούς της Επαρχίας της Αγίας Πετρούπολης και Λάντογκα προσέρχονταν ιερείς, για να τελέσουν παρόμοιες δεήσεις. Επιπλέον, κάθε μέρα τελούνταν Θεία Λειτουργία με τη συμμετοχή των καλύτερων χορωδιών ψαλτών της πόλης.
Η ιστορία της Αγίας Ζώνης ξεκινά στην Παλαιστίνη, όπου φυλασσόταν για αιώνες, για να μεταφερθεί στη συνέχεια στην Κωνσταντινούπολη στα τέλη του Δ’ αιώνα μέσα σε μια πολυτελή λειψανοθήκη. Όταν ανοίχθηκε στις αρχές του 10ου αιώνα, η σύζυγος του αυτοκράτορα Λέοντα Στ’ με τη χάρη της Θεοτόκου θεραπεύτηκε από ψυχική νόσο. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης και έως τις μέρες μας η Αγία Ζώνη φυλάσσεται στο Άγιος Όρος. Εξαιτίας του ειδικού καθεστώτος που διέπει το Άγιο Όρος, στο οποίο δεν επιτρέπεται η είσοδος σε γυναίκες, η φιλοξενία της Αγίας Ζώνης στη Ρωσία παρέχει μια μοναδική ευκαιρία στις γυναίκες της Ρωσίας να προσκυνήσουν το ιερό κειμήλιο. Για το λόγο αυτό οι προσκυνήτριες που συρρέουν είναι εκατοντάδες και με τις προσευχές τους στην Υπεραγία Θεοτόκο και την Τιμία Ζώνη της θεραπεύονται από διάφορες ασθένειες και από την ατεκνία.
Σύμφωνα με μια παλαιά παράδοση, στους προσκυνητές της Αγίας Ζώνης μοιράζονται κορδέλες με ευλογία από την Παναγία και όσοι έχουν επισκεφτεί το Άγιος Όρος, τις μοιράζονται με τους υπόλοιπους πιστούς.
Η Αγία Ζώνη, που συνοδεύεται από μοναχούς της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου με επικεφαλής τον ηγούμενο της Μονής γέροντα Εφραίμ, θα παραμείνει στη Ρωσία για ένα μήνα και θα φιλοξενηθεί σε 11 πόλεις. Στην Πετρούπολη φιλοξενήθηκε για τέσσερις ημέρες και υπολογίζεται ότι την προσκύνησαν περίπου 800 χιλιάδες πιστοί, επόμενος δε σταθμός είναι το Αικατέρινμπουργκ. Στο Αικατέρινμπουργκ η θαυματουργική Ζώνη θα βρίσκεται κατά το χρονικό διάστημα 24-27 Οκτωβρίου, για να φιλοξενηθεί στη συνέχεια στο Νόριλσκ (27-29 Οκτωβρίου), στο Βλαδιβοστόκ (29 Οκτωβρίου-1 Νοεμβρίου), στο Κρασνογιάρσκ (1-4 Νομεβρίου), στο Νίζνι Νόβγκοροντ (4-6 Νοεμβρίου), στο Ντιβέγιεβο (6-7 Νοεμβρίου), στο Σαράνσκ (7-10 Νοεμβρίου), στη Σαμάρα (10-13 Νοεμβρίου), στο Ροστώφ να Ντονού (13-16 Νοεμβρίου), στο Καλίνινγκραντ (16-19 Νοεμβρίου) και, τέλος, στη Μόσχα (19-23 Νοεμβρίου).
Πηγή: pemptousia.ru, οι φωτογραφίες είναι από pravmir.ru
Παίδες Ελλήνων…Η εκπαίδευση στην Αρχαία Ελλάδα και το Βυζάντιο
25 Οκτωβρίου, 2011 — VatopaidiFriend
Στην αρχαία Σπάρτη, τα αγόρια μετά την ηλικία των επτά ετών ακολουθούσαν τον πατέρα τους στα φειδίτια ή φιλίτια, τα οποία ήσαν κοινές τράπεζες και εκεί εκπαιδεύοντο μέσω συζητήσεων σε πολιτικά θέματα και στο σπαρτιατικό τρόπο ζωής. Για τις κοινές τράπεζες έπρεπε για τα παιδιά τους να δώσουν οι γονείς ένα μέδιμνο κριθάρι, 8 χοές οίνου, 5 μνας τυρί και μίση μνα σύκα Ως εκ τούτου δεν συμμετείχαν οι πτωχοί. Τα κορίτσια έμεναν σπίτι με τη μητέρα τους. Μετά τα 14-15 τους έτη τα αγόρια οργανώνονταν σε αγέλες ή βούες και διαιρούντο σε ίλες. Κάθε ίλη είχε 64 αγόρια κάτω από έναν παιδονόμο, ο οποίος είχε υψηλή θέση στην κοινωνία. Τα παιδιά έμεναν συνεχώς μαζί, εκοιμούντο, έπαιζαν και εκπαιδεύοντο στην πειθαρχία, την οποία επέβαλαν οι μαστιγοφόροι, βοηθοί του παιδονόμου. Μέσα σ’ αυτά, όπως αναφέρει ο Πλούταρχος, μάθαιναν ράμματα, επειδή κάτι τέτοιο ήταν χρήσιμο.
Στην Κρήτη είχαν το ίδιο εκπαιδευτικό σύστημα και εκεί τα συσσίτια ονομάζοντο ανδρεία. Στα συσσίτια μετείχαν και οι πρεσβύτεροι και από τις συζητήσεις εμορφώνοντο τα παιδιά. Τα έξοδα των συσσιτίων στην Κρήτη τα πλήρωνε το κράτος. Οι Κρήτες παρέμεναν στα σχολεία μέχρι τα 17 τους, οπότε και γίνονταν έφηβοι με ειδική τελετή, τα εκδύσια.
Στην Αθήνα η εκπαίδευση αφορά επίσης μόνον στα αγόρια. Τα σχολεία ήσαν ιδιωτικά. Υποχρεώνονταν όμως να τηρούν κάποιους κανονισμούς, που ρύθμιζαν τη λειτουργία τους Το πνεύμα της εκπαίδευσης ήταν σύμφωνο με τις παραδόσεις και τα ιδανικά της πόλης..
Από τον 5ο αιώνα άρχισαν να ιδρύονται στην Αθήνα τα Γυμνάσια. Οι νέοι είχαν τη δυνατότητα να ασκούν ταυτόχρονα το πνεύμα και το σώμα. Το πρώτο στάδιο εκπαίδευσης ήταν της προσχολικής και σχολικής ηλικίας.
Την πρώτη την αναλάμβανε η μητέρα ή, η τροφός και αποσκοπούσε στην καλλιέργεια των έμφυτων ικανοτήτων του παιδιού και στην προετοιμασία του να δεχθεί τη σχολική εκπαίδευση, που άρχιζε συνήθως στα επτά χρόνια. Ο Παιδαγωγός, οικιακός δούλος, συνόδευε το παιδί στο Διδασκαλείο. Από τον πρώτο του δάσκαλο ο μικρός Αθηναίος μάθαινε ανάγνωση, συλλαβισμό, γραφή, αριθμητική. Αργότερα τον αναλάμβανε ο Κιθαριστής για να τον μυήσει στην τέχνη της μουσικής. Αφού το παιδί αποκτούσε αυτές τις στοιχειώδεις γνώσεις, ερχόταν σε επαφή με την ηρωική και διδακτική ποίηση (Όμηρο-Ησίοδο), καθώς και με τη λυρική. Μάθαινε επιπλέον χορό, ζωγραφική, χειροτεχνία και γεωμετρία. Ο Παιδοτρίβης φρόντιζε για τη σωματική εκγύμναση των μαθητών στην Παλαίστρα («πένταθλον» και «παγκράτιον»). Η διδασκαλία στο σχολείο ήταν εξάωρη.
Μετά το 14ο έτος οι έφηβοι μπορούσαν να παρακολουθήσουν την ανώτερη εκπαίδευση στα δημόσια γυμνάσια και στις φιλοσοφικές ή ρητορικές σχολές, ως η Ακαδημία Πλάτωνος, η Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη, η ρητορική σχολή του Ισοκράτη και άλλες, που άρχισαν να ιδρύονται από ιόν 5ο αιώνα κάτω από τήν επίδραση της διδασκαλίας των σοφιστών, των φιλοσόφων και των ρητόρων. Εκεί διδάσκονταν επιπλέον αστρονομία μαθηματικά και γραμματική.
Επί Βυζαντίου μαθαίνουν γράμματα και οι φτωχοί. Η Εκκλησία πρωτοστατεί στην οργάνωση της εκπαίδευσης, την οποία στηρίζει εξ ολοκλήρου με οικονομική επιχορήγησή της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση ήταν τριετής, όχι υποχρεωτική, άρχιζε σε ηλικία επτά ετών με δασκάλους κληρικούς και μοναχούς, σε χώρους που παρείχε η Εκκλησία ή το Μοναστήρι. Περιελάμβανε αλφάβητο, συλλαβισμό, ανάγνωση, γραφή σε κείμενα θρησκευτικά και ιστορίας. Είχαν και βυζαντινή μουσική. Η μέση εκπαίδευση διαρκούσε 4-5 έτη και αφορούσε στα των Ελλήνων γράμματα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, στην ιστορία, φυσική, μουσική, γεωμετρία, αστρονομία και σημειογραφία. Δάσκαλοι ήσαν καθηγητές, ρήτορες, φιλόσοφοι, γραμματικοί, σημειογράφοι που λειτουργούσαν υπό τη μέριμνα της Εκκλησίας σε πολλές περιοχές της αυτοκρατορίας. Η ανώτατη εκπαίδευση από την εποχή του Θεοδοσίου Β’ (425) με το Πανδιδακτήριο (Πανεπιστήμιο) της Κωνσταντινούπολης παρέδιδε μαθήματα αρχαίας ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, λατινικών, ρητορικής, φιλοσοφίας και δικαίου. Αργότερα στο Βυζάντιο εμφανίστηκαν και άλλες Πανεπιστημιακές σχολές, στην Αλεξάνδρεια, τη Βηρυτό, την Αθήνα τη Θεσσαλονίκη, τη Νίκαια αλλά και στην Κωνσταντινούπολη. Στις νέες επιστήμες προστίθενται η Ιατρική και τα Μαθηματικά.
Ως προς τα κορίτσια είχε αναπτυχθεί πολύ η Ιδιωτική εκπαίδευση. Οι Μοναχές, μάθαιναν συλλαβισμό, ανάγνωση, προόδευαν σε διάφορα ιερά κείμενα ακόμη έφθαναν και να γνωρίζουν και τα δύο ποιήματα της αρετής, τήν Ίλιάδα και την Οδύσσεια όπως τα χαρακτήριζε ο Μέγας Βασίλειος. Στο Βυζάντιο οι γυναίκες έφθαναν να παίρνουν το αξίωμα της ηγουμένης σε Μοναστήρια, στα νοσοκομεία εργάζοντο ως νοσηλεύτριες και προϊστάμενες-ιάτραινες καθώς επίσης και δασκάλες. Η Θεοδότη ήταν Ιδιωτική δασκάλα του Ψελλού και η Αγαθή γραμματέας του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ΄ του Πορφυρογέννητου. Υπήρξαν βέβαια και γυναίκες λογοτέχνες ως η Κασσιανή και η Άννα η Κομνηνή.
(«Στους ρυθμούς της καρδιάς», εκδ. Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας. Τομ. 19, τευχ. 224, σ. 181)
πηγή: Πεμπτουσία
Στην Κρήτη είχαν το ίδιο εκπαιδευτικό σύστημα και εκεί τα συσσίτια ονομάζοντο ανδρεία. Στα συσσίτια μετείχαν και οι πρεσβύτεροι και από τις συζητήσεις εμορφώνοντο τα παιδιά. Τα έξοδα των συσσιτίων στην Κρήτη τα πλήρωνε το κράτος. Οι Κρήτες παρέμεναν στα σχολεία μέχρι τα 17 τους, οπότε και γίνονταν έφηβοι με ειδική τελετή, τα εκδύσια.
Στην Αθήνα η εκπαίδευση αφορά επίσης μόνον στα αγόρια. Τα σχολεία ήσαν ιδιωτικά. Υποχρεώνονταν όμως να τηρούν κάποιους κανονισμούς, που ρύθμιζαν τη λειτουργία τους Το πνεύμα της εκπαίδευσης ήταν σύμφωνο με τις παραδόσεις και τα ιδανικά της πόλης..
Από τον 5ο αιώνα άρχισαν να ιδρύονται στην Αθήνα τα Γυμνάσια. Οι νέοι είχαν τη δυνατότητα να ασκούν ταυτόχρονα το πνεύμα και το σώμα. Το πρώτο στάδιο εκπαίδευσης ήταν της προσχολικής και σχολικής ηλικίας.
Την πρώτη την αναλάμβανε η μητέρα ή, η τροφός και αποσκοπούσε στην καλλιέργεια των έμφυτων ικανοτήτων του παιδιού και στην προετοιμασία του να δεχθεί τη σχολική εκπαίδευση, που άρχιζε συνήθως στα επτά χρόνια. Ο Παιδαγωγός, οικιακός δούλος, συνόδευε το παιδί στο Διδασκαλείο. Από τον πρώτο του δάσκαλο ο μικρός Αθηναίος μάθαινε ανάγνωση, συλλαβισμό, γραφή, αριθμητική. Αργότερα τον αναλάμβανε ο Κιθαριστής για να τον μυήσει στην τέχνη της μουσικής. Αφού το παιδί αποκτούσε αυτές τις στοιχειώδεις γνώσεις, ερχόταν σε επαφή με την ηρωική και διδακτική ποίηση (Όμηρο-Ησίοδο), καθώς και με τη λυρική. Μάθαινε επιπλέον χορό, ζωγραφική, χειροτεχνία και γεωμετρία. Ο Παιδοτρίβης φρόντιζε για τη σωματική εκγύμναση των μαθητών στην Παλαίστρα («πένταθλον» και «παγκράτιον»). Η διδασκαλία στο σχολείο ήταν εξάωρη.
Μετά το 14ο έτος οι έφηβοι μπορούσαν να παρακολουθήσουν την ανώτερη εκπαίδευση στα δημόσια γυμνάσια και στις φιλοσοφικές ή ρητορικές σχολές, ως η Ακαδημία Πλάτωνος, η Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη, η ρητορική σχολή του Ισοκράτη και άλλες, που άρχισαν να ιδρύονται από ιόν 5ο αιώνα κάτω από τήν επίδραση της διδασκαλίας των σοφιστών, των φιλοσόφων και των ρητόρων. Εκεί διδάσκονταν επιπλέον αστρονομία μαθηματικά και γραμματική.
Επί Βυζαντίου μαθαίνουν γράμματα και οι φτωχοί. Η Εκκλησία πρωτοστατεί στην οργάνωση της εκπαίδευσης, την οποία στηρίζει εξ ολοκλήρου με οικονομική επιχορήγησή της. Η στοιχειώδης εκπαίδευση ήταν τριετής, όχι υποχρεωτική, άρχιζε σε ηλικία επτά ετών με δασκάλους κληρικούς και μοναχούς, σε χώρους που παρείχε η Εκκλησία ή το Μοναστήρι. Περιελάμβανε αλφάβητο, συλλαβισμό, ανάγνωση, γραφή σε κείμενα θρησκευτικά και ιστορίας. Είχαν και βυζαντινή μουσική. Η μέση εκπαίδευση διαρκούσε 4-5 έτη και αφορούσε στα των Ελλήνων γράμματα της αρχαίας ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, στην ιστορία, φυσική, μουσική, γεωμετρία, αστρονομία και σημειογραφία. Δάσκαλοι ήσαν καθηγητές, ρήτορες, φιλόσοφοι, γραμματικοί, σημειογράφοι που λειτουργούσαν υπό τη μέριμνα της Εκκλησίας σε πολλές περιοχές της αυτοκρατορίας. Η ανώτατη εκπαίδευση από την εποχή του Θεοδοσίου Β’ (425) με το Πανδιδακτήριο (Πανεπιστήμιο) της Κωνσταντινούπολης παρέδιδε μαθήματα αρχαίας ελληνικής γλώσσας και λογοτεχνίας, λατινικών, ρητορικής, φιλοσοφίας και δικαίου. Αργότερα στο Βυζάντιο εμφανίστηκαν και άλλες Πανεπιστημιακές σχολές, στην Αλεξάνδρεια, τη Βηρυτό, την Αθήνα τη Θεσσαλονίκη, τη Νίκαια αλλά και στην Κωνσταντινούπολη. Στις νέες επιστήμες προστίθενται η Ιατρική και τα Μαθηματικά.
Ως προς τα κορίτσια είχε αναπτυχθεί πολύ η Ιδιωτική εκπαίδευση. Οι Μοναχές, μάθαιναν συλλαβισμό, ανάγνωση, προόδευαν σε διάφορα ιερά κείμενα ακόμη έφθαναν και να γνωρίζουν και τα δύο ποιήματα της αρετής, τήν Ίλιάδα και την Οδύσσεια όπως τα χαρακτήριζε ο Μέγας Βασίλειος. Στο Βυζάντιο οι γυναίκες έφθαναν να παίρνουν το αξίωμα της ηγουμένης σε Μοναστήρια, στα νοσοκομεία εργάζοντο ως νοσηλεύτριες και προϊστάμενες-ιάτραινες καθώς επίσης και δασκάλες. Η Θεοδότη ήταν Ιδιωτική δασκάλα του Ψελλού και η Αγαθή γραμματέας του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ζ΄ του Πορφυρογέννητου. Υπήρξαν βέβαια και γυναίκες λογοτέχνες ως η Κασσιανή και η Άννα η Κομνηνή.
(«Στους ρυθμούς της καρδιάς», εκδ. Ελληνικού Ιδρύματος Καρδιολογίας. Τομ. 19, τευχ. 224, σ. 181)
πηγή: Πεμπτουσία
Κυριακή 23 Οκτωβρίου 2011
Ουρά χιλιομέτρων για να προσκυνήσουν την Αγία Ζώνη (Φώτο – Video)
24 Οκτωβρίου, 2011 — VatopaidiFriend
Χιλιάδες πιστοί συρρέουν όλο το 24ωρο στην Ιερά Μονή Νοβοντέβιτσι της Αγίας Πετρούπολης, για να προσκυνήσουν την Αγία Ζώνη της Παναγίας από την Ιερά Μονή Βατοπεδίου.
Αξίζει να αναφερθεί ότι οι πιστοί παρόλο το τσουχτερό κρύο και τη βροχή έχουν σχηματίσει ουρά πέντε (5) χιλιομέτρων, ενώ μέχρι αυτή την ώρα την Αγία Ζώνη έχουν προσκυνήσει πάνω από 400.000 ρώσοι.
Σύμφωνα με εκπρόσωπους της Κυβέρνησης, ουδέποτε στην Αγία Πετρούπολη έγινε τέτοιο προσκύνημα όπως αυτό της Αγίας Ζώνης.
Πληροφορίες της Romfea.gr αναφέρουν ότι ο Κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης κ. Γκεόργκι Πολτάφτσενκο και Μέλη του Κρεμλίνου, εξέφρασαν προς στον Ηγούμενο γέροντα Εφραίμ την χαρά τους, για την μεταφορά της Αγίας Ζώνης στη Ρωσία.
Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι συνέχαιραν τους Βατοπαιδινούς πατέρες, οι οποίοι με τον τρόπο αυτό προβάλουν σωστά την πατρίδα τους σ’ αυτές τις δύσκολες ώρες.
Επίσης δεν παρέλειψαν να αναφερθούν στην οικουμενική προσφορά της Μονής, αλλά και στο πνευματικό έργο του Ηγουμένου.
Να σημειωθεί ότι η Αγία Ζώνη είναι η πρώτη φορά που βρίσκεται εκτός Ελλάδος παρόλο που έχει ζητηθεί και από άλλες χώρες όπως τις ΗΠΑ, την Ρουμανία και άλλες.
Η Αγία Ζώνη θα παραμείνει στην Αγία Πετρούπολη μέχρι την Δευτέρα 24 Οκτωβρίου, και εν συνεχεία θα μεταφερθεί στο Αικατεριναδόρ, Νόρλισκ, Βλαδιβοστόκ, Κρασνογιάρσκ, Νίζνι Νοβγκόροντ, Ντιβέγιεβο, Σαράνσκ, Σαμάρα, Ροστόβ, Καλίνινγκραντ και Μόσχα.
Στις 19 Νοεμβείου την Αγία Ζώνη θα συνοδεύσει Μόσχα ο Ηγούμενος γέροντας Εφραίμ μετά από παράκληση του Πατριάρχη Μόσχας και Πασών των Ρωσιών κ. Κυρίλλου, ο οποίος τις ημέρες εκείνες συμπληρώνει το 65ο έτος της ηλικίας του.
Σύμφωνα με πληροφορίες της Romfea.gr την Αγία Ζώνη στη Μόσχα θα υποδεχθούν και ο Πατριάρχης Ρουμανίας Δανιήλ, ο Πατριάρχης Γεωργίας Ηλίας και ο Μητροπολίτης Τσεχίας και Σλοβακίας κ. Χριστοφόρος.
Τέλος οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι ο Πρόεδρος της Ρωσίας κ. Μεντβέντεφ και ο Πρωθυπουργός κ. Βλαντιμίρ Πούτιν, έχουν ζητήσει προσωπικά από τον Ηγούμενο Εφραίμ να επισκεφθεί τις κατοικίες τους και να τις ευλογήσει με την Αγία Ζώνη.
Γράφει ο Αιμίλιος Πολυγένης
πηγή: romfea.gr
Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 2011
Η Αγία Ζώνη στην Αγία Πετρούπολη (με βίντεο)
21 Οκτωβρίου, 2011 — VatopaidiFriend
Με ιδιαίτερη λαμπρότητα υποδέχθηκαν σήμερα το απόγευμα την Αγία Ζώνη στο αεροδρόμιο της Αγίας Πετρούπολης, ο Πρωθυπουργός της Ρωσίας κ. Βλαντιμίρ Πούτιν, παρουσία Υπουργών και Μελών της Κυβέρνησης.Της υποδοχής προΐστατο ο Μητροπολίτης Λάντογκα και Αγίας Πετρουπολης κ. Βλαδίμηρος, συνοδευόμενος από πλειάδα επισκόπων, πλήθος ιερέων και πιστού λαού.
Ο πρωθυπουργός της Ρωσίας κ. Πούτιν προσκύνησε με ευλάβεια την Αγία Ζώνη, χαιρέτησε εγκάρδια τον Ηγούμενο της Μονής Βατοπαιδίου γέροντα Εφραίμ, τον οποίο ευχαρίστησε για τη θυσία και τον κόπο που ανέλαβε προκειμένου να ανταποκριθεί στην πρόσκληση του Αγιωτάτου Πατριάρχου Μόσχας κ. Κύριλλου και στην επιθυμία του ρωσικού λαού να επισκεφθεί η Αγία Ζώνη τη ρωσική γη.Επίσης τόνισε ότι η Αγία Ζώνη και η Χάρη της Παναγίας έφθασε στη Ρωσία σε μία κρίσιμη περίοδο που ο λαός έχει ανάγκη από πνευματική ενίσχυση.
Η Αγία Ζώνη στην Αγία Πετρούπολη
Ο μητροπολίτης έκανε ιδιαίτερη μνεία στο γεγονός και θεώρησε ιδιαίτερη ευλογία ότι η Αγία Ζώνη φθάνοντας στη Ρωσία είχε τον πρώτο της σταθμό στην Αγία Πετρούπολη.
Η Αγία Ζώνη αφού μείνει για 4 ημέρες στην Αγία Πετρούπολη θα συνεχίσει να ευλογεί τη ρωσική γη σύμφωνα με το πρόγραμμα, σχηματίζοντας σχήμα σταυρού στους τέσσερις ορίζοντες της ρωσικής γης και θα επισκεφθεί τις πόλεις, Αικατέρινμπουργκ, Νόριλσκ, Βλαδιβοστόκ, Ντιβέγιεβο, Σαράνσκ, Σαμάρα, Ροστόβ Να Ντονού, Καλίνιγκραντ και τέλος στις 19 Νοεμβρίου τη Μόσχα.
Τέλος πληροφορίες της Romfea.gr αναφέρουν ότι ο Ηγούμενος της Μονής Βατοπαιδίου αύριο Παρασκευή 21 Οκτωβρίου, είναι προσκεκλημένος στην Ορθόδοξη Ακαδημία της Αγίας Πετρουπόλεως.
Εκεί θα απευθύνει πνευματικές νουθεσίες από την εμπειρία του Αγίου Όρους στους φοιτητές της Ακαδημίας.
Πηγή: Ρομφέα
Το κατηγορώ ενός παιδιού προς τους γονείς του
Πατέρα και μητέρα, πρώτα θέλω να σας ευχαριστήσω και ύστερα να σας κατηγορήσω, για ότι κάνατε για μένα.
Πώς να το πω; Μου δώσατε πολλά. Τα ρούχα, ποτέ δε μου έλειψαν. Εσείς φροντίσατε να μορφωθώ. Εσείς με στείλατε στο χοροδιδασκαλείο να μάθω μουσική. Εσείς στο κολυμβητήριο, εσείς στα σχολεία ξένων γλωσσών. Με θρέψατε σαν το θρεφτάρι, με στολίσετε και μ’ μάθατε να καμαρώνω σαν το παγώνι. Το γνωρίζω, ήμουν το είδωλό σας, η μεγάλη σας αδυναμία, ο θεός σας. Ποτέ δε μου αρνηθήκατε τίποτα. Ότι ζήτησα το πήρα. Και ότι ήθελα το έκανα. Ποτέ δεν θυμάμαι να μου είπατε ένα όχι. Ότι ώρα ήθελα έφευγα από το σπίτι. Και όσες φορές γύριζα στο σπίτι αργά το βράδυ, εσείς πάντα σιωπούσατε. Ποτέ δεν υψώσατε τη φωνή σας να διαμαρτυρηθείτε. Τα μόνα λόγια που θυμάμαι είναι η επωδός των λόγων σας: «αυτό που εγώ στερήθηκα στην ηλικία σου, εσύ να μη το στερηθείς».
Όμως πρέπει να γνωρίζετε πως τώρα σας κατηγορώ. Ναι, σας κατηγορώ εγώ, το παιδί σας. Όλα μου τα δώσατε, και εκείνα ακόμα που δεν θα έπρεπε. Στα παιδικά μου χέρια άμετρος ευδαιμονισμός και απόλυτη ελευθερία ήταν δίκοπο μαχαίρι που πλήγωσαν το κορμί μου και μάτωσαν την ψυχή μου. Όλα μου τα δώσατε και όμως μου αρνηθήκατε το ένα. Δεν μου δώσατε το Θεό!
Παραμελήσατε να με μάθετε να προσεύχομαι σ’ Αυτόν. Δεν σύρατε τα βήματά μου στον Ιερό Ναό να εκκλησιαστώ και να μεταλάβω των Αχράντων Μυστηρίων. Δεν μου κάνατε λόγο ποτέ για το κατηχητικό και αρνηθήκατε επίμονα να με οδηγήσετε στον Πνευματικό. Δεν με διδάξατε να μελετώ τον νόμο του Θεού. Ποτέ δεν μου είπατε πως η τιμή της αγνότητας είναι ο ατίμητος θησαυρός, που όποιος νέος τον χάσει δεν τον ξαναβρίσκει.
Πότε, αλήθεια, δουλέψατε στην καρδιά μου; Τι κάνατε για την προσωπικότητά μου; Λησμονήσατε, να μου πείτε πως η ζωή δεν είναι ένα αδιάκοπο γλέντι, αλλά ένας συνεχής και αδιάκοπος αγώνας με επιτυχίες και αποτυχίες, με νίκες και ήττες, με ευχάριστα και δυσάρεστα. Για ότι είμαι σήμερα, φταίτε εσείς.
Σας συγχωρώ, αλλά δεν θα σταματήσω να σας κατηγορώ!
Το παιδί σας
πηγή: Θησαυρός Γνώσεων και Ευσεβείας
Κυριακή 16 Οκτωβρίου 2011
Ινδία – Νεπάλ – Θιβέτ
Η ποικιλία των αντιλήψεων και των συμπεριφορών αναμιγνύεται με την εξωτική ομορφιά και τις κοινωνικές αντιθέσεις, καθώς βαδίζουμε από την Ινδία του 1,2 δισεκατομμυρίων ψυχών προς την «Στέγη του Κόσμου».
Έχει σφραγισθεί με μυστήριο, μαγεύει με τα εξωτικά της χρώματα, περιστοιχίζεται από απύθμενους ωκεανούς, τα ύψη της σπάζουν τα σύννεφα, ποτίζεται από τα νερά ενός ποταμού που ρέει σαν λάβα σέρνοντας μαζί του ολόκληρη την ύπαρξη ενός έθνους του οποίου οι ρίζες χάνονται στο βάθος του χρόνου, και το όνομά της γοητεύει σαν άσμα των Σειρήνων: ΙΝΔΙΑ. Η πλούσια και ταλαίπωρη Ινδία. Ένας τόπος των έντονων αντιθέσεων.
Από παλαιά είχα το ενδιαφέρον ως αγιογράφος για τις φυσικές χρωστικές σκονών της ζωγραφικής (κιννάβαρι, λαζουρίτη και άλλες), που συνήθως είναι φτιαγμένες από ημιπολύτιμους λίθους, και με τις οποίες οι αρχαίοι βυζαντινοί τεχνίτες ζωγράφιζαν τις εικόνες τους, αλλά και εντυπωσιαζόμουν από τον πλούτο του τεκμηριωμένου υλικού που υπάρχει για το διακοσμητικό και αρχιτεκτονικό στοιχείο που προσφέρει η Ανατολή. Έτσι εκμεταλλεύτηκα μία εξαιρετική ευκαιρία για εμένα ως ορθοδόξου μοναχού, για να κάνω μαζί με μια ομάδα γνωστών ένα ταξίδι με προορισμό κυρίως την Βόρεια Ινδία, και κατόπιν το Νεπάλ και το Θιβέτ.
Οδοιπορικό στην Β. Ινδία
Ξεκινώντας το Σάββατο 6 Οκτωβρίου από το Βουκουρέστι μετά από μία πτήση 17 ωρών με το αεροπλάνο, διανύοντας μία οροσειρά που φαινόταν ότι δεν θα τελειώσει ποτέ, φτάσαμε στο Δελχί. Αφού ξεμπερδέψαμε με τις τελωνειακές διαδικασίες, μετά το παραδοσιακό καλωσόρισμα «Swagat», φιλοξενηθήκαμε σε ένα ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων, μοντέρνο και πολυτελές, όπως όλα τα άλλα ξενοδοχεία για τους ξένους τουρίστες, τα οποία εκφράζουν την φανερή αντίθεση με την καθημερινή ζωή της πλειονότητας των εντοπίων. Το πρώτο πράγμα που αντιμετώπισα ήταν η τροπική ζέστη που πλημμύριζε όλους τους πόρους του σώματος και διαπερνούσε «άχρι μερισμού ψυχής τε και πνεύματος». Τέτοια ζέστη, που φέρνει μία μαλθακότητα και μειώνει την ενεργητικότητα και την ψυχική αντίσταση. Τελικά από την ζέστη αυτή γλυτώσαμε μόνο όταν φτάσαμε στα κατοικημένα ύψη των Ιμαλαΐων.
Την επόμενη ημέρα αρχίσαμε να «εξερευνούμε» τις περιοχές της Ινδίας, για την οποία οι ιστορικές μου γνώσεις περιορίζονταν σε αυτά που έβλεπα στις ταινίες. Έτσι σιγά σιγά ανοιγόταν μπροστά μου η πραγματική όψη της Ινδίας, που μέχρι τότε ήταν άγνωστη για μένα. Παντού με προϋπαντούσαν οι έντονες αντιθέσεις μεταξύ των μεγαλοπρεπών μνημείων του αριστοκρατικού παρελθόντος, των νέων συνοικιών των πλουσίων και των περιοχών που κτίστηκαν από τους Άγγλους αρχιτέκτονες –συμμετρικές, με φαρδιές λεωφόρους, περιποιημένα πάρκα, μοντέρνες έπαυλεις και σκιώδεις αλέες– και της υπερβολικής φτώχειας των απλών ανθρώπων με τους ατέλειωτους μαχαλάδες των περιφερειών.
Στο Δελχί είδαμε το μνημείο του Μαχάτμα Γκάντι και το παλάτι του Προέδρου. Κατόπιν πήγαμε στο Νέο Δελχί, όπου μπορεί κάποιος να διακρίνει την σαφή αγγλική επίδραση στην αρχιτεκτονική, στους κήπους. Μεταξύ των άλλων πήγαμε στον πρώτο ναό Μπαχάι της Ασίας, της νέας αυτής συγκρητιστικής θρησκείας, τον γνωστό ως ναό του Λωτού και στον μιναρέ Qutub τον πιο ψηλό σε όλη την Ινδία.
Στην συνέχεια επισκεφτήκαμε με την σειρά τις περίφημες αρχαίες πόλεις:
Udaipur, που ονομάζεται «η πόλη των λιμνών», η πιο γραφική πόλη του Ραχαζστάν, όπου επισκεφθήκαμε το παλάτι της πόλης με τον κήπο, τις τοιχογραφίες, τις εξαιρετικές κολώνες και το μουσείο του. Το βράδυ κάναμε μία βόλτα στην λίμνη Pichola και μείναμε στο ιδιωτικό παλάτι Jag Mandir κτισμένο από κόκκινο ασβεστόλιθο. Στην Udaipur ζουν κυρίως οι πλούσιοι Ινδοί σε πολυτελέστατα παλάτια κτισμένα μέσα σε λίμνες.
Jodhpur, όπου η ανάμιξη του παραδοσιακού και του μοντέρνου αντανακλάται από τα πολυάριθμά της παλάτια, φρούρια και ναούς. Εδώ επισκεφθήκαμε τον πύργο του Ωρολογίου, το Σαδάρ Μπαζάρ και το παλάτι Umaid Bhawan, που θεωρείται η μεγαλύτερη ιδιωτική κατοικία στον κόσμο, και την επομένη το μεγαλοπρεπές Mehrangarh, την παλαιά πρωτεύουσα του κράτους Marwar και το μαυσωλείο της βασιλικής οικογένειας.
Μετά πήγαμε στην Jaipur, «η ροζ πόλη της ερήμου», όπου για να φθάσουμε στην κορυφή του λόφου που είναι κτισμένο το φρούριο Amlur, η προηγούμενη βασιλική πρωτεύουσα, νοικιάσαμε κατά το τυπικό, ελέφαντες, στις πλάτες των οποίων καθίσαμε πιο άνετα απ’ ότι περιμέναμε. Έπειτα επισκεφθήκαμε το Hawa Mahal, «το παλάτι των ανέμων», με τα 953 παράθυρα που έκρυβαν τα περίεργα βλέμματα των παλακίδων της αυλής προς την θορυβώδη πόλη. Επίσης το παλάτι Μaharaj, το αστρονομικό πλανητάριο Jantar Mantar και τον ναό Birla.
Στον δρόμο προς την Agra σταματήσαμε στην Fatehpur Sikri, την παλαιά πρωτεύουσα του βασιλέα Akbar, μία πόλη αριστούργημα από μάρμαρο με τα παλάτια και τις αυλές της. Στην Agra βεβαίως ο πρώτος στόχος ήταν το περίφημο Taj Mahal, το πιο εντυπωσιακό και ωραίο ισλαμικό παλάτι στον κόσμο που κτίστηκε από τον βασιλέα Shahjahan για την αγαπημένη σύζυγό του Mumtaz Mahal. Μετά από άλλα μνημεία επισκεφθήκαμε τους ναούς Mathura και Vrindavan συνδεδεμένους με την γέννηση και την παιδική ηλικία του Shri Krishna, του πιο αγαπημένου θεού τους.
Περάσαμε και σε άλλα παλάτια, ναούς και μνημεία των οποίων τα ονόματα άρχισα τώρα να τα συγχέω, επειδή έμοιαζαν αρκετά μεταξύ τους, καθώς κτίστηκαν σχεδόν την ίδια περίοδο. Θυμάμαι ακόμη τους ναούς στην Khajuraho κτισμένους στις αρχές του 11ου αιώνα που εντυπωσιάστηκα με τα πολυάριθμα γλυπτά τους, φτιαγμένα σε συνθέσεις και σκηνές από το Κάμα Σούτρα για το οποίο θα αναφερθώ παρακάτω.
Στην Varanasi, την πιο παλαιά και ιερή Ινδουιστική πόλη, γνωστή για τις τελετές και τα παραδοσιακά έθιμά της, όπου κάθε χρόνο συγκεντρώνεται αναρίθμητο πλήθος κάθε χρώματος και κάθε ινδουιστικής σέκτας, πήγαμε πρωί πρωί με ένα μικρό πλοίο διασχίζοντας τον ποταμό Γάγγη και είδαμε για πρώτη φορά πως καίγανε τους νεκρούς τους.
Η δύσκολη καθημερινότητα
Τα τοπία στην Ινδία είναι πολυποίκιλα όπως και το κλίμα, διότι η χώρα απλώνεται σε μία τεράστια έκταση. Η βόρια πλευρά στην οποία ταξιδέψαμε εμείς παρουσιάζει περισσότερο χαρακτηριστικά θεάματα για το ξηρό κλίμα: πετρώδες έδαφος και καμένο χώμα, σκληρή και ακανθώδη χλωρίδα και πολλά βάγια. Υπάρχει εκεί μία περιοχή όπου έχει ολόχρονη ανομβρία.
Τα συνηθισμένα ζώα στα χωριά τους είναι η καμήλα και ένα είδος βουβάλου. Συχνά στα χωριά συναντούσαμε στον δρόμο ντόπιους που πουλούσαν στους τουρίστες των λεωφορείων ένα είδος μικρών και πολύ γλυκών μπανανών και ινδοκάρυδα κομμένα φέτες. Είδαμε και καλλιέργειες δημητριακών, ιδιαίτερα σιταριού το οποίο οι χωριανοί το μαζεύουν σε δέσμες που τις βάζουν στον δρόμο μπροστά στα αυτοκίνητα για να αλωνιστούν. Συνήθως τα σπίτια δεν έχουν παράθυρα και αυτό μάλλον γίνεται εξαιτίας της ζέστης που υπάρχει εκεί. Παντού σε προϋπαντεί το πρωτόγονο, ο αυτοσχεδιασμός και η σκόνη. Η σκόνη μπαίνει παντού και στρώνεται στα αντικείμενα, στα φαγητά, στα ρούχα (ίσως και στις ψυχές!). Μπήκα από περιέργεια σε ένα τέτοιο χωριάτικο σπίτι διότι δεν έχουν φράκτες –οι κάτοικοι όχι μόνο δεν σε εμποδίζουν, αλλά χαίρονται όταν τους επισκέπτεσαι– και είδα κάτι πολύ χαμηλά και μαλακά κρεβάτια φτιαγμένα από ένα υλικό που δεν μπορούσα να καταλάβω τι ήταν (ένα είδος μαλακού χόνδρου).
Κάτι άλλο που σε φέρνει σε δύσκολη θέση συχνά είναι η έλλειψη τουαλεττών. Σε όλη την διαδρομή, στις πόλεις και στα χωριά –με εξαίρεση τα ξενοδοχεία– οι τουρίστες αλλά και οι κάτοικοι είναι αναγκασμένοι να κάνουν τις ανάγκες τους δίπλα από ένα τοίχο, δένδρο η πάνω στην ρόδα του λεωφορείου. Οι Ινδοί το συνήθισαν και δεν τους φαίνεται τίποτε ενοχλητικό. Συχνά η δυσοσμία των ούρων κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα. Γενικά, με εξαίρεση όπως είπαμε τα ξενοδοχεία για τους ξένους, η υγιεινή είναι ανύπαρκτη. Οι αρρώστιες είναι πάρα πολλές και η θνησιμτότητα πολύ υψηλή. Το νερό (ακόμα και το υπόγειο) είναι μολυσμένο και ανθυγιεινό. Από τον φόβο των ασθενειών πολλές φορές πλενόμασταν η πλέναμε τα φρούτα με μεταλλικό εμφιαλωμένο νερό που ήταν και πολύ ακριβό. Φαίνεται ότι οι Ινδοί έχουν αποκτήσει φυσιολογικά, εκ γενετής, ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ οι τουρίστες είναι πιο εκτεθειμένοι στις αρρώστιες. Φοβόμασταν να πίνουμε το νερό τους και αποφεύγαμε όσο ήταν δυνατό και τα τρόφιμα από την αγορά. Μας είχαν προειδοποιήσει εξάλλου γι’ αυτό το θέμα.
Ο ηλεκτρισμός, όπου υπάρχει, μεταφέρεται με διασκορπισμένα καλώδια που κρέμονται χαοτικά σαν κληματσίδες, η καλυτέρα σαν μπερδεμένα εντόσθια πάνω στους ξεφλουδισμένους τοίχους των διώροφων κτηρίων, που συναντά κάποιος συνήθως στους στενούς δρόμους των πόλεων. Στα σκουριασμένα λεωφορεία χωρίς τζάμια που κυκλοφορούν στους δρόμους, οι άνθρωποι στριμώχνονται ο ένας πάνω στον άλλο.
Οι πολιτισμένες συνοικίες βρίσκονται ξεχωριστά προς το κέντρο της πόλεως και τα σπίτια είναι πολύ ακριβά και απρόσιτα όχι μόνο εξαιτίας της τιμής, αλλά και εξαιτίας του νόμου των καστών (δηλ. των κοινωνικών τάξεων) η μάλλον της νοοτροπίας που δημιουργήθηκε από αυτόν τον νόμο. Έτσι οι φτωχοί είναι καταδικασμένοι στην φτώχεια όλη την ζωή τους. Ο πληθυσμός, αν και όχι επίσημα, βρίσκεται ακόμα μοιρασμένος σε κάστες, πάνω από 50% ζώντας με χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Στην Ινδία υπάρχουν και πολλά διαφορετικά έθιμα διότι ο ινδουισμός έχει πολλές αιρέσεις και σχίσματα. Στην ουσία η Ινδία είναι μία ένωση κρατών και διαλέκτων.
Αισιοδοξία
Παρόλες αυτές τις δύσκολες συνθήκες ζωής, που μπορούν όμως να φανούν ελκυστικές στα μάτια των εραστών του εξωτισμού, οι άνθρωποι είναι χαρούμενοι, γεμάτοι ζωή και αισιοδοξία. Τα παιδιά είναι ζωηρά και ανταγωνίζονται σε αταξίες με τις μαϊμούδες, που κυκλοφορούν ελεύθερες παντού και έχουν συνηθίσει τόσο πολύ τους ανθρώπους όπως τα περιστέρια στην πλατεία του Αγίου Μάρκου της Βενετίας. Οι γυναίκες συνήθως αποφεύγουν τους ξένους, δεν συζητάνε, δεν προκαλούν. Οι άντρες όμως είναι πολύ ανοιχτοί, αγαπούν τους τουρίστες, είναι πολύ φιλόξενοι. Πολλές φορές εξευτελίζονται ελεεινά μπροστά στους ξένους. Επιμένουν πολύ για να σου πουλήσουν το εργόχειρό τους.
Αγαπούν πολύ την μουσική και το κουκλοθέατρο. Σχεδόν σε όλα τα ξενοδοχεία μας προϋπαντούσανε στην είσοδο με κούκλες κινούμενες με σχοινιά με μεγάλη επιδεξιότητα. Είναι μία πολύ αγαπητή παραδοσιακή παράσταση των κατοίκων, στην οποία νομίζω ότι αντανακλάει η θρησκευτική τους φιλοσοφία, όπου κυριαρχεί η ιδέα ότι ο καθένας πρέπει να ακολουθεί χωρίς γογγυσμό την τύχη του χαραγμένη από τους νόμους της κάρμας, για να εξουδετερώνει τις αρνητικές συνέπειες των κακών πράξεων από τις περασμένες ζωές του και να φυλαχθεί από το να δημιουργεί άλλες.
Το κουκλοθέατρο εικονογραφεί άριστα την ιδέα της ματαιότητας και της πλάνης του κόσμου, ένα σταθερό συστατικό της δικής τους αντίληψης για την πραγματικότητα. Τους αρέσουν οι κούκλες, διότι οι ίδιοι είναι απλοί και αθώοι σαν τα παιδάκια. Είναι όμως και πολύ συναισθηματικοί και αυτό το εκφράζουν ιδιαίτερα στην μουσική τους. Κοντά στους ναούς η στα αρχαία παλάτια συναντούσαμε πλανόδιους μουσικούς, γέρους η παιδιά, συνήθως φτωχούς, οι οποίοι χειρίζονταν τα παραδοσιακά τους όργανα με μεγάλη δεξιοτεχνία. Ο ήχος από το φλάουτο έκανε την καρδιά σου να σκιρτά και οι χορδές καθώς ταλαντεύονταν τόσο γλυκά έδιναν την εντύπωση ότι είναι πιασμένα με την μία άκρη στο μουσικό όργανο και με την άλλη στην ψυχή. Η αφθονία και η φτώχεια, οι νίκες και οι ήττες, η χαρά και η θλίψη, αλλά περισσότερο η αγάπη, όλα αυτά τα εκφράζουν στην μουσική.
Κάμα Σούτρα
Ο έρωτας για αυτούς είναι ιερός. Θεωρούν ότι είναι μία οδός πνευματικής αναβάσεως. Τον καλλιεργούν σαν μία τέχνη, σαν μία μυστική τέλεση. Έχουν ναούς, των οποίων η διακόσμηση έχει ως σύνθεση αναρίθμητα συμπλέγματα ανθρωπίνων σωμάτων, αλυσοδεμένες σε χορούς η σκηνές με ερωτικό χαρακτήρα, εμπνευσμένες από το ξακουστό Κάμα Σούτρα, μυστικό κείμενο περί της τέχνης του ιερού έρωτος, στο οποίο απαιτείται όχι τόσο η σαρκική (φυσική) ικανοποίηση και εξάντληση, όσο η συνεχής συγκέντρωση και αυτεξουσία κατά την διάρκεια της ερωτικής συνευρέσεως των ερωμένων, στον διακαή πόθο επιτυχίας ενώσεως των ψυχών.
Αυτή η ιδέα σαγήνευσε και πολλούς από τους Δυτικούς, αλλά επειδή ήταν μία πανθεϊστική απατηλή επινόηση του διαβόλου, αποδείχθηκε ότι φέρνει στην πράξη αποτελέσματα ακριβώς αντίθετα του ζητουμένου, οδηγώντας στην ηθική διαφθορά και στον εγκλωβισμό του ατόμου στον εαυτό του, σε έναν αυτοθεωτικό ατομοκεντρισμό και ναρκισσισμό με την ταυτόχρονη εξαφάνιση της αυθεντικής δύναμης στο να μπορεί κάποιος να αγαπά.
Σύμφωνα με τον νόμο στην Ινδία σήμερα ισχύει η μονογαμία. Όμως λόγω των παραδοσιακών θρησκευτικών παραδόσεων στους Ινδουιστές σε μερικές περιοχές επικρατεί η πολυγαμία. Επίσης σε μερικά παρακλάδια των Βουδιστών όπως στους Sepras μπορείς να βρεις το φαινόμενο της πολυανδρίας, δηλαδή η γυναίκα μπορεί να παντρευτεί περισσότερους από έναν συζύγους και να ζουν μαζί στο ίδιο σπίτι.
Παρόλα αυτά υπάρχει κοινωνική σεμνότητα στην Ινδία στον δημόσιο χώρο. Τα αγόρια κάνουν παρέες ξεχωριστά από τα κορίτσια. Δεν είδα πουθενά ζευγάρια να φιληθούν η να αγκαλιαστούν δημόσια. Οι κοπέλλες είναι ντροπαλές και ντύνονται σεμνά, κατά την παράδοση. Δεν τολμούν να ξεγυμνώσουν το πόδι τους και συχνά έχουν το κεφάλι σκεπασμένο. Ντύνονται όμως πολύ ποικιλόχρωμα και φορούν κατά παράδοση σκουλαρίκι στην μύτη και δακτυλίδι και βραχιόλι στα πόδια, εκτός από τα συνηθισμένα και σε μας γυναικεία στολίδια. Στον ναό οι άντρες πηγαίνουν κρατώντας ο ένας τον άλλο από το χέρι σαν σύμβολο πνευματικής ενότητας και κάνουν ομάδες ξεχωριστά από τις γυναίκες. Μόνο οι πλούσιοι πηγαίνουν στον ναό με την οικογένεια και παραμένουν μαζί.
Από ότι κατάλαβα από τον ξεναγό που μας συνόδευε υπάρχει ένας νόμος σύμφωνα με τον οποίο όλοι πρέπει να εκκλησιασθούν, αλλά πόσο πεπεισμένοι είναι σε αυτά που πιστεύουν δεν μπορώ να πω. Πηγαίνουν με άνεση στον ναό, όμως μέσα είναι σοβαροί και ιδιαιτέρα οι γριές. Όταν ένας από την ομάδα μας άρχισε να φωτογραφίζει μέσα σε ένα ναό, μία γυναίκα που ίσως προσευχόταν διαμαρτυρήθηκε έντονα, παρόλο που δεν είχε φωτογραφήσει την ίδια.
Δεισιδαιμονίες και μετεμψύχωση
Όπως είπα, στον ινδουισμό υπάρχουν πολλές αιρέσεις και ακρότητες. Μπορείς να συναντήσεις ανθρώπους που είναι ειλικρινώς αφιερωμένοι στις θρησκευτικές τους αρχές, αλλά και τσαρλατάνους που, κάτω από την μάσκα μίας αυστηρής άσκησης η μιας παράξενης κοινωνικής παρουσίας γοητεύουν τις αφελείς καρδιές των μυστικοεραστών και ζουν σε μία σιωπηλή ζητιανιά και κενοδοξία.
Μέσα στον λαό υπάρχουν πολλές δεισιδαιμονίες και η πίστη στην μετεμψύχωση τους κάνει να παραχωρούν την θεότητα σε άλογα ζώα, πιστεύοντας ότι είναι μετεμψύχωση ενός θεού. Έτσι για παράδειγμα η αγελάδα, αλλά και ο ελέφαντας, και η μαϊμού έχουν αποκλειστικά προνόμια στην Ινδία. Την αγελάδα την βρίσκεις μέσα στην πόλη, στους δρόμους, βόσκοντας ελεύθερα όπου επιθυμεί η ξαπλώνοντας πάνω στα σκουπίδια. Κανείς δεν τολμά να την ταράξει η να την ενοχλήσει με κάτι. Μόνο η αστυνομία δικαιούται να την αγγίζει ελαφρά με την ράβδο για να την βοηθάει να αλλάξει πορεία για να μην μπλοκάρει την κίνηση. Τα κόπρανά της οι κάτοικοι τα σκεπάζουν προσεκτικά με ένα ξύλινο κουτί μέχρις ότου έρθει ο αρμόδιος υπάλληλος που πρέπει να τα συλλέξει. Παίρνουν ακόμα και τα ούρα της που τα ανακατεύουν με λίπος βουβαλιού και τα χρησιμοποιούν για το γυάλισμα των μπρούντζινων αγαλμάτων των ναών, πράγμα που προσθέτει στην ήδη προϋπάρχουσα ατμόσφαιρα, μαζί με τα αρώματα κανέλλας και άλλων εύοσμων ρητινών και μυρωδικών, μία μπόχα που οι Δυτικοί που λατρεύουν τις ινδικές ταινίες για τον μυστικισμό τους δύσκολα θα μπορούσαν να την φανταστούν και να την ανεχθούν.
Η αγελάδα, όπως και ο ελέφαντας, έχουν βαμμένα η γραμμένα στο κεφάλι με έντονα χρώματα μυστικά σύμβολα. Κανείς δεν την αρμέγει, ίσως και διότι έχει πολύ μικρούς μαστούς. Όταν πηγαίνουν στην δουλειά τους, οι κάτοικοι συνηθίζουν να της βάζουν μετάνοια, ίσως για να παίρνουν την ευχή της.
Δεν μπόρεσα να καταλάβω πως συμφιλιώνεται η πανθεϊστική τους αγάπη προς τα ζώα και γενικά προς την φύση με την θυσία των ζώων. Είναι σοκαριστικό να βλέπεις πως σφάζουν τον λαιμό των καημένων ζώων, για να ραντίζουν με το αίμα τους τις ρόδες και το μπροστινό μέρος των ποδηλάτων και των οχημάτων. Έχουν μία εορτή και μία ειδική ιεροτελεστία για αυτό, με θυμίαμα και προσφορά λουλουδιών. Προσκυνούν και κάνουν και μετάνοιες ακόμα μπροστά στα αγιασμένα ποδήλατα. Εμείς κάνουμε αγιασμό με νερό. Αυτοί το κάνουν με αίμα, για να φυλαχθούν από δυστυχήματα.
Βέβαια, για να κρατηθούν όλες αυτές οι μυστικές επιδείξεις, δεν πρέπει να λείπει από την θρησκευτική τους ζωή το θαύμα, το υπερφυσικό στοιχείο. Για παράδειγμα, μιλούσαμε με μία οικογένεια που προσευχόταν μπροστά σε ένα ναό αφιερωμένο στον Κρίσνα και μας έλεγαν πεπεισμένοι ότι ο θεός τους τους ακούει και πραγματοποιεί όλες τις προσευχές των πιστών του, και ότι ο Κρίσνα έχει θεραπεύσει θαυματουργικά ένα από τα παιδιά τους από μία ανίατη νόσο, εκεί που οι ιατροί δεν του έδιναν πλέον καμμία ελπίδα.
Λίγοι γνωρίζουν για την διδασκαλία του Χριστού και είναι αυτοί που έχουν κάποιες σχέσεις με την Δύση. Οι μυστικιστές τους είναι φονταμενταλιστές. Αγαπάνε την δική τους θρησκεία και αποφεύγουν ο,τιδήποτε προέρχεται από την Δύση. Παρόλα αυτά, από ότι έχω ακούσει, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία αντιπροσωπεύεται όχι από λίγους κατοίκους, αλλά τίποτε δεν φανερώνεται επίσημα εξαιτίας των νόμων που ισχύουν σε μερικές περιοχές της Ινδίας. Είδα μία ελληνική ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Αποστόλου Θωμά. Οι ινδουιστές θεωρούν πάρια (δηλ. απόβλητα της κοινωνίας τους) τους χριστιανούς Ινδούς και τους περιορίζουν η τους καταδιώκουν, αλλά χωρίς χρήση σωματικής βίας.
Στο Νεπάλ
Μετά την πόλη Varanasi αφήσαμε την Ινδία και πήγαμε στο Νεπάλ, στην πρωτεύουσά του, Κατμαντού, που βρίσκεται στις νότιες πλευρές των Ιμαλαΐων. Εκεί συναντήσαμε μία συνύπαρξη του ινδουισμού και του βουδισμού (που στην Ινδία είναι πολύ μειωμένος σήμερα). Είναι ένα ενδιαφέρον μείγμα διαφόρων παραδόσεων που όμως προέρχονται από την ίδια ρίζα. Η παρουσία του βουδισμού οφείλεται στην κοινότητα των Θιβετιανών μεταναστών που έχουν βρει εδώ άσυλο μετά την εισβολή της κομμουνιστικής Κίνας στο Θιβέτ. Η ινδουιστική πλειονότητα και η κουλτούρα εδώ, μοιάζει πολύ με αυτήν της Ινδίας με τους οποίους συγγενεύουν. Εδώ μείναμε τρεις νύχτες.
Πίσω από την ποικιλόμορφη γοητεία των πλατειών συναντήσαμε ξανά την σκοτεινή εικόνα των αποτεφρώσεων στις όχθες ενός παραπόταμου που διέσχιζε την πόλη. Είναι δύσκολο, νομίζω, για έναν χριστιανό και ιδιαιτέρα ορθόδοξο, να βλέπει χωρίς συγκλονισμό την εικόνα που προσφέρει εκείνος ο τόπος εμποτισμένος με δυσοσμία καμένου ανθρωπίνου κρέατος. Σε σκάρες που εξέχουν από τα λιθόστρωτα βήματα των οχθών καίγονται –μόνο με ειδικά ξύλα από τσάνταλι– τα σώματα των νεκρών τυλιγμένα σε λευκά οθόνια. Στο βάθος σχηματίζονται κάποια χαμηλά και μακρόστενα κτίρια που μοιάζουν με σκοτεινές αποθήκες. Οι συγγενείς παρακολουθούν σιωπηλά το ολοκαύτωμα και έπειτα πετούνε την στάχτη και τα απομεινάρια στα θολά νερά του ποταμού.
Σοκαριστική είναι και η εικόνα των παράξενων Aghoris που κάθονται δίπλα στις όχθες σε αποσυρμένες ομάδες, καταξηραμένοι από την άσκηση, βαμμένοι στο μέτωπο με χτυπητά χρώματα, με παγωμένα βλέμματα, ξένα από οποιαδήποτε ίχνη ανθρώπινης χαράς. Παρόλο που εξωτερικά μοιάζουν με τους συνηθισμένους Sadhus που μένουν στα μεγάλα ινδουιστικά τεμένη, όπως αυτό του Pashupatinat της Κατμαντού, δεν είναι από την ίδια αίρεση. Αλείφονται με την στάχτη που έμεινε από τους καμένους νεκρούς στο πρόσωπο, στα γένια, στα μαλλιά αλλά και σε όλο το σώμα. Πιο τρομακτική είναι η φήμη που επικρατεί ότι τρώνε τα απομεινάρια των νεκρών τα οποία τα μαζεύουν από το ποτάμι. Το κάνουν αυτό σαν μυστική ιεροτελεστία.
Κάποιες σέκτες των Aghoris καταδιώκονται και περιορίζονται από τους άλλους ινδουιστές, από τον νόμο και από την θρησκεία. Ευθύνονται ακόμα και για αρπαγές ανθρώπων. Αν περίπου παντού στην Ινδία με ακολουθούσε ένας φόβος και μία απέχθεια –όχι τόσο σωματική όσο ψυχική– μπροστά στην ειδωλολατρία, εδώ τα βίωσα πιο έντονα. Όταν φτάσαμε στο ξενοδοχείο, μπήκα κάτω από το ντους ντυμένος για να βγει η μπόχα του καμένου ανθρωπίνου κρέατος.
Κάποια στιγμή επισκεφτήκαμε έναν ναό αφιερωμένο σε μία ενσωματωμένη θεά (Kumari νομίζω την έλεγαν) που ζούσε έγκλειστη μέσα στον ναό και ήταν προστατευμένη από μύστες γέροντες. Ήταν μία κορούλα δώδεκα χρονών, που είχε γεννηθεί σε μία ευνοϊκή αστρολογική θέση και που την συνόδευαν και διάφορα θαυμαστά γεγονότα την μετεμψύχωσή της την περίμεναν από παλαιά οι γέροντες. Μεγάλο πλήθος του λαού την λατρεύουν και την προσκυνούν, αν και λίγοι είναι εκείνοι που έχουν το προνόμιο να την δουν. Οι περισσότεροι παίρνουν σαν ευλογία μία δική της φωτογραφία. Στους ξένους απαγορεύεται αυστηρά να την δουν. Εμάς μας έδωσαν από μία φωτογραφία, την οποία εγώ την πέταξα με την πρώτη ευκαιρία. Λέγεται ότι κάνει θαύματα και λέει προφητείες, συμβουλεύει και καθοδηγεί όσους την ρωτούν για τα μεγάλα τους προβλήματα.
Τέτοιο φαινόμενο δεν είναι καθόλου σπάνιο στον Ινδουισμό. Περίπου όλοι οι δικοί τους μεγάλοι διδάσκαλοι και πνευματικοί μύστες παρουσιάζονται σαν ενσωμάτωση διαφόρων θεών τους, ιδιαιτέρα του Σίβα.
Στην Κατμαντού παρευρέθηκα και σε μία ζωοθυσία προσφερομένη στην θεά Κάλι η μάλλον στον διάβολο.
Θιβέτ και Βουδισμός
Ο βουδισμός παρουσιάζει διαφορετικές μορφές. Στην Κατμαντού υπάρχουν δύο αρχαίοι μεγάλοι ναοί, «στούπα», όπως ονομάζουν τους βουδιστικούς ναούς, που προσελκύουν βουδιστές προσκυνητές από πολλά μέρη. Και στην Κατμαντού και στην Λάσα –η πρωτεύουσα του Θιβέτ, που ονομάζεται «Η Στέγη του Κόσμου» και στην οποία μείναμε δυό νύχτες μετά από την παραμονή μας στο Νεπάλ– οι κάτοικοι παρουσιάζουν μία χαρακτηριστική φυσιογνωμία –σαν ράτσα αλλά και σαν πνεύμα– προσαρμοσμένη στην σκληρή ζωή του βουνού.
Στα πρόσωπά τους διαφαίνεται η κόπωση, η επιμονή, η αντοχή, αλλά συνδεδεμένα με την απλότητα, αθωότητα και ευλάβεια. Η πόλη Λάσα, κτισμένη στα 3658 μέτρα ύψος, είναι η πόλη με το μεγαλύτερο υψόμετρο του κόσμου. Για εκατοντάδες χρόνια έμεινε τελείως περιορισμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Ξεχωρίζει από την επιβλητική παρουσία του παλατιού Ποτάλα, το πρώην πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο του Θιβέτ και χειμωνιάτικη έδρα των διαφόρων Δαλάι Λάμα. Το παλάτι αυτό επεκτείνεται σε 90.000 τετρ. μέτρα, έχει ύψος 117 μέτρα και πάνω από 10.000 δωμάτια.
Εντυπωσιάστηκα από την ευλάβεια που έχουν οι ντόπιοι για την θρησκεία τους. Και στην Κατμαντού και στην Λάσα τους είδα να πηγαίνουν στον ναό (στούπα) μεγάλοι και μικροί, γέροι και νέοι, λαϊκοί και μοναχοί, ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, με σοβαρότητα, κρατώντας στο χέρι κομποσχοίνι και προσευχόμενοι η μάλλον επαναλαμβάνοντας το συ-
νηθισμένο τους μάντρα για τον διαλογισμό «om mani padmne hum».
Οι στολές τους θυμίζουν τον μεσαίωνα. Οι γυναίκες αφήνουν τα μαλλιά τους μακριά, μπλεγμένα συνήθως σε δυό κοτσίδες. Για πρώτη φορά έμαθα και είδα ότι στον Βουδισμό υπάρχουν και μοναχές. Φοράνε και αυτές κόκκινα η ροζ ενδύματα και έχουν το κεφάλι ξυρισμένο, ώστε δύσκολα τις διακρίνεις από τους μοναχούς. Στους ναούς ανάβουν κεριά, όμως όχι μακριά, όπως εμείς, αλλά χυνομένα σε ποτηράκια. Χαρακτηριστικό στους ναούς τους είναι ένα είδος μεταλλικό κίτρινο ροδάνι, όπου είναι γραμμένη μία προσευχή η ίσως το μάντρα τους, βαλμένα στην σειρά το ένα μετά το άλλο, τα οποία οι πιστοί τα γυρίζουν συνεχώς. Κάτω από αυτά συνήθως καίνε θυμίαμα.
Μου έκανε μεγάλη εντύπωση που έβλεπα τους ντόπιους να κάνουν ένα είδος μετανοιών το μεσημέρι, στο κέντρο της πλατείας η στους δρόμους, προσανατολισμένοι προς τον ναό. Όμως οι μετάνοιές τους είναι κάπως διαφορετικές από τις δικές μας. Ξαπλώνουν στο έδαφος κάτι σαν χαλάκι η στρώμα χαμηλό και στενό όσο είναι το πλάτος ενός ανθρώπου, και από την όρθια στάση, με τα χέρια ενωμένα στο μέτωπο, κατεβαίνουν κάτω, αφήνοντας τα χέρια σε κάποια μαξιλαράκια μικρά γλιστερά, για προστασία, με τα οποία γλιστράνε στο στρώμα μπροστά μέχρι που ξαπλώνουν τελείως με όλο το σώμα με το πρόσωπο στην γη. Κάθονται έτσι σειρές σειρές, ο ένας κοντά στον άλλο, ο καθένας με το στρώμα του, μετρώντας αυτές τις μετάνοιες με τα κομποσχοίνια. Τα πόδια τα δένουν με ένα κορδόνι, ίσως συμβολικά.
Κατάλαβα τότε γιατί μερικοί από τους Δυτικούς που γνωρίζουν εντελώς επιφανειακά τις θρησκείες, βλέπουν την Ορθοδοξία να συγγενεύει με τον θιβετιανό βουδισμό. Θυμάμαι πως μια φορά, ένας κύριος από τον αριστοκρατικό κόσμο της Αγγλίας, βλέποντας την επιγραφή «Ο ΩN» από το στεφάνι του Χριστού σε μία δική μας βυζαντινή εικόνα, εξηγούσε λανθασμένα στην παρέα του ότι είναι η λέξη «ΟΜ» η «AUM» από την βεδική διδασκαλία που επεξεργάστηκε ο Βούδας, οπότε και εγώ επεμβαίνοντας, έκανα την πρέπουσα διόρθωση. Σε σύγκριση με τον ινδουισμό, η βουδιστική διδασκαλία φαίνεται να είναι πιο εξελιγμένη, πιο επεξεργασμένη διανοητικά. Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο θιβετιανός βουδισμός δεν είναι ο γνήσιος βουδισμός Χυναυάνα (Hynayana), αλλά μία μεταγενέστερη μορφή που ονομάζεται Μαχαϊάνα (Mahayana).
Εάν στην Ινδία είδα ότι στους ινδουιστικούς ναούς επικρατεί η γλυπτική, στην θιβετιανή τέχνη παρατήρησα μία έντονη γεύση για την ζωγραφική (τοιχογραφία), με χρώματα πολύ ζωντανά και συνθέσεις πολλές φορές αρκετά φορτικές. Παρόλα αυτά, η ατμόσφαιρα στα μοναστήρια τους, όπως μου διηγήθηκαν όσοι επισκέφθηκαν την μονή Jokaung, κοντά στην Λάσα, είναι παγωμένη, εχθρική. Έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι περισσότερο σε ένα στρατόπεδο παρά σε ένα τόπο προσευχής. Εκεί επικρατεί ένα πνεύμα εκπαίδευσης, πειθαρχίας, και όχι τόσο πνεύμα πραότητας και ταπεινοφροσύνης, όπως στα δικά μας μοναστήρια. Όταν το γκρουπ ήρθε στο μοναστήρι, οι νεότεροι μοναχοί ήταν μαζεμένοι σε ομάδες από 5-6 άτομα έχοντας και ένα προϊστάμενο, ο οποίος είχε το ρόλο του διδασκάλου. Τους μάθαινε κάποιες μυστικές χειρονομίες (mudra), που η καθεμιά εκφράζει κάτι, μια μυστική ενέργεια, μια δύναμη (mandala), και όταν οι νέοι δεν ήξεραν το νόημά τους, ο προϊστάμενος τους χτυπούσε αρκετά γερά με την παλάμη στο κεφάλι. Έβγαζαν και κραυγές σε όλη αυτή την σκηνή, την οποία την τραβήξανε κρυφά με κάμερα και έτσι την είδαμε και εμείς, οι οποίοι δεν πήγαμε στον ναό.
Η επιβεβαίωση
Η επαφή μου με τον ινδουισμό και τον βουδισμό αυτές τις ημέρες που έμεινα στην Ινδία, το Νεπάλ και το Θιβέτ ασκήσανε μία επίδραση στην καρδιά μου, η οποία ανατράφηκε και μορφώθηκε με το χριστιανικό ορθόδοξο μοναχικό πνεύμα, όχι βέβαια προς μίμηση και αποδοχή της πλανεμένης γνωσιολογίας και ζωής τους, αλλά προς θαυμασμό του αληθινού και ζώντος Θεού, του ενανθρωπήσαντος Ιησού Χριστού και της ελευθερίας που έχει δώσει στον άνθρωπο. Όμως είμαι βέβαιος ότι όχι όλοι που επισκέπτονται η θα επισκεφθούν εκείνους τους τόπους θα δουν και θα αισθανθούν τα πράγματα με το ίδιο πρίσμα, όπως δηλαδή τα αισθάνθηκα εγώ, επειδή είχα αυτό το υγιέστατο στήριγμα στο οποίο ακουμπούσα συνεχώς όσο βρισκόμουν εκεί. Είναι πολλοί ξένοι που πηγαίνουν εκεί ψάχνοντας μία διέξοδο από τον στείρο μηχανισμό του υλιστικού και ευδαιμονιστικού καταναλωτικού πολιτισμού, της τεχνολογικής κουλτούρας.
Οι Δυτικοί των μη ορθοδόξων χριστιανικών ομολογιών πηγαίνουν στην Ανατολή εξαιτίας απουσίας της μυστικής εσωτερικής ζωής. Διότι δεν μπορούν να γεμίσουν το κενό της καρδιάς που αφήνει η καθημερινή ζωή με την ηθικιστική και νοησιαρχική διδασκαλία που προβάλλουν αυτές οι ομολογίες. Είναι και άλλοι που πηγαίνουν εκεί για να κάνουν ιεραποστολή, όμως χωρίς να έχουν το εσωτερικό βίωμα της ευαγγελικής αληθείας, χωρίς την συνεργασία και την εμπειρία της χάριτος του Αγίου Πνεύματος· όχι μόνο δεν καταφέρνουν να παρουσιάζουν μία γνήσια εικόνα της πνευματικής εν Χριστώ ζωής, αλλά και σκορπίζουν έτσι τα ίχνη του ενδιαφέροντος με το οποίο τους υποδέχονται οι καημένοι ειδωλολάτρες.
Ο ινδουισμός και ο βουδισμός προσφέρουν στους πιστούς τους μυστική ζωή, έστω και πλανεμένη. Γι’ αυτό και ο μακάριος Γέροντας Παΐσιος τους έβαζε σε καλύτερη θέση από τους σύγχρονους τεχνοκράτες υλιστές και άθεους της Δύσεως. Λατρεύουν το θείο, μπορεί λανθασμένα και πλανεμένα, αλλά με όλη την έφεση της ψυχής τους. Έχουν αρχαία παράδοση και έθιμα βαθιά ριζωμένα στην ύπαρξή τους, έχουν μία μεταφυσική βάση ψηλαφητή και για αυτό νομίζω ότι δεν μπορούν να πειστούν για την απόλυτη προσωπική αλήθεια του Χριστού παρά μόνο μετά από μία πραγματική επαφή με την χριστιανική αγιότητα.
Αυτή ήταν η εμπειρία μου εκεί. Εκτίμησα την τέχνη, πόνεσα για την φτώχεια, αγάπησα τους ανθρώπους, μίσησα την πλάνη και τον εφευρέτη της διάβολο. Κατά την επιστροφή μας για Βουκουρέστι, την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, κάναμε μία στάση στην Κωνσταντινούπολη για να προσκυνήσουμε την Αγιά Σοφιά. Όταν φθάσαμε εκεί, σκεπτόμενος το μεγαλείο της Ορθοδοξίας, μου ερχόταν να αγκαλιάσω την γη, ενώ μία σκέψη επέμενε στο μυαλό μου, «καλόν εστιν ημάς ώδε είναι» (Ματθ. 17,4).
Φωτογραφίες: του μοναχού Ilie Bobaianu
πηγή: Πεμπτουσία
Έχει σφραγισθεί με μυστήριο, μαγεύει με τα εξωτικά της χρώματα, περιστοιχίζεται από απύθμενους ωκεανούς, τα ύψη της σπάζουν τα σύννεφα, ποτίζεται από τα νερά ενός ποταμού που ρέει σαν λάβα σέρνοντας μαζί του ολόκληρη την ύπαρξη ενός έθνους του οποίου οι ρίζες χάνονται στο βάθος του χρόνου, και το όνομά της γοητεύει σαν άσμα των Σειρήνων: ΙΝΔΙΑ. Η πλούσια και ταλαίπωρη Ινδία. Ένας τόπος των έντονων αντιθέσεων.
Από παλαιά είχα το ενδιαφέρον ως αγιογράφος για τις φυσικές χρωστικές σκονών της ζωγραφικής (κιννάβαρι, λαζουρίτη και άλλες), που συνήθως είναι φτιαγμένες από ημιπολύτιμους λίθους, και με τις οποίες οι αρχαίοι βυζαντινοί τεχνίτες ζωγράφιζαν τις εικόνες τους, αλλά και εντυπωσιαζόμουν από τον πλούτο του τεκμηριωμένου υλικού που υπάρχει για το διακοσμητικό και αρχιτεκτονικό στοιχείο που προσφέρει η Ανατολή. Έτσι εκμεταλλεύτηκα μία εξαιρετική ευκαιρία για εμένα ως ορθοδόξου μοναχού, για να κάνω μαζί με μια ομάδα γνωστών ένα ταξίδι με προορισμό κυρίως την Βόρεια Ινδία, και κατόπιν το Νεπάλ και το Θιβέτ.
Οδοιπορικό στην Β. Ινδία
Ξεκινώντας το Σάββατο 6 Οκτωβρίου από το Βουκουρέστι μετά από μία πτήση 17 ωρών με το αεροπλάνο, διανύοντας μία οροσειρά που φαινόταν ότι δεν θα τελειώσει ποτέ, φτάσαμε στο Δελχί. Αφού ξεμπερδέψαμε με τις τελωνειακές διαδικασίες, μετά το παραδοσιακό καλωσόρισμα «Swagat», φιλοξενηθήκαμε σε ένα ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων, μοντέρνο και πολυτελές, όπως όλα τα άλλα ξενοδοχεία για τους ξένους τουρίστες, τα οποία εκφράζουν την φανερή αντίθεση με την καθημερινή ζωή της πλειονότητας των εντοπίων. Το πρώτο πράγμα που αντιμετώπισα ήταν η τροπική ζέστη που πλημμύριζε όλους τους πόρους του σώματος και διαπερνούσε «άχρι μερισμού ψυχής τε και πνεύματος». Τέτοια ζέστη, που φέρνει μία μαλθακότητα και μειώνει την ενεργητικότητα και την ψυχική αντίσταση. Τελικά από την ζέστη αυτή γλυτώσαμε μόνο όταν φτάσαμε στα κατοικημένα ύψη των Ιμαλαΐων.
Την επόμενη ημέρα αρχίσαμε να «εξερευνούμε» τις περιοχές της Ινδίας, για την οποία οι ιστορικές μου γνώσεις περιορίζονταν σε αυτά που έβλεπα στις ταινίες. Έτσι σιγά σιγά ανοιγόταν μπροστά μου η πραγματική όψη της Ινδίας, που μέχρι τότε ήταν άγνωστη για μένα. Παντού με προϋπαντούσαν οι έντονες αντιθέσεις μεταξύ των μεγαλοπρεπών μνημείων του αριστοκρατικού παρελθόντος, των νέων συνοικιών των πλουσίων και των περιοχών που κτίστηκαν από τους Άγγλους αρχιτέκτονες –συμμετρικές, με φαρδιές λεωφόρους, περιποιημένα πάρκα, μοντέρνες έπαυλεις και σκιώδεις αλέες– και της υπερβολικής φτώχειας των απλών ανθρώπων με τους ατέλειωτους μαχαλάδες των περιφερειών.
Στο Δελχί είδαμε το μνημείο του Μαχάτμα Γκάντι και το παλάτι του Προέδρου. Κατόπιν πήγαμε στο Νέο Δελχί, όπου μπορεί κάποιος να διακρίνει την σαφή αγγλική επίδραση στην αρχιτεκτονική, στους κήπους. Μεταξύ των άλλων πήγαμε στον πρώτο ναό Μπαχάι της Ασίας, της νέας αυτής συγκρητιστικής θρησκείας, τον γνωστό ως ναό του Λωτού και στον μιναρέ Qutub τον πιο ψηλό σε όλη την Ινδία.
Στην συνέχεια επισκεφτήκαμε με την σειρά τις περίφημες αρχαίες πόλεις:
Udaipur, που ονομάζεται «η πόλη των λιμνών», η πιο γραφική πόλη του Ραχαζστάν, όπου επισκεφθήκαμε το παλάτι της πόλης με τον κήπο, τις τοιχογραφίες, τις εξαιρετικές κολώνες και το μουσείο του. Το βράδυ κάναμε μία βόλτα στην λίμνη Pichola και μείναμε στο ιδιωτικό παλάτι Jag Mandir κτισμένο από κόκκινο ασβεστόλιθο. Στην Udaipur ζουν κυρίως οι πλούσιοι Ινδοί σε πολυτελέστατα παλάτια κτισμένα μέσα σε λίμνες.
Jodhpur, όπου η ανάμιξη του παραδοσιακού και του μοντέρνου αντανακλάται από τα πολυάριθμά της παλάτια, φρούρια και ναούς. Εδώ επισκεφθήκαμε τον πύργο του Ωρολογίου, το Σαδάρ Μπαζάρ και το παλάτι Umaid Bhawan, που θεωρείται η μεγαλύτερη ιδιωτική κατοικία στον κόσμο, και την επομένη το μεγαλοπρεπές Mehrangarh, την παλαιά πρωτεύουσα του κράτους Marwar και το μαυσωλείο της βασιλικής οικογένειας.
Μετά πήγαμε στην Jaipur, «η ροζ πόλη της ερήμου», όπου για να φθάσουμε στην κορυφή του λόφου που είναι κτισμένο το φρούριο Amlur, η προηγούμενη βασιλική πρωτεύουσα, νοικιάσαμε κατά το τυπικό, ελέφαντες, στις πλάτες των οποίων καθίσαμε πιο άνετα απ’ ότι περιμέναμε. Έπειτα επισκεφθήκαμε το Hawa Mahal, «το παλάτι των ανέμων», με τα 953 παράθυρα που έκρυβαν τα περίεργα βλέμματα των παλακίδων της αυλής προς την θορυβώδη πόλη. Επίσης το παλάτι Μaharaj, το αστρονομικό πλανητάριο Jantar Mantar και τον ναό Birla.
Στον δρόμο προς την Agra σταματήσαμε στην Fatehpur Sikri, την παλαιά πρωτεύουσα του βασιλέα Akbar, μία πόλη αριστούργημα από μάρμαρο με τα παλάτια και τις αυλές της. Στην Agra βεβαίως ο πρώτος στόχος ήταν το περίφημο Taj Mahal, το πιο εντυπωσιακό και ωραίο ισλαμικό παλάτι στον κόσμο που κτίστηκε από τον βασιλέα Shahjahan για την αγαπημένη σύζυγό του Mumtaz Mahal. Μετά από άλλα μνημεία επισκεφθήκαμε τους ναούς Mathura και Vrindavan συνδεδεμένους με την γέννηση και την παιδική ηλικία του Shri Krishna, του πιο αγαπημένου θεού τους.
Περάσαμε και σε άλλα παλάτια, ναούς και μνημεία των οποίων τα ονόματα άρχισα τώρα να τα συγχέω, επειδή έμοιαζαν αρκετά μεταξύ τους, καθώς κτίστηκαν σχεδόν την ίδια περίοδο. Θυμάμαι ακόμη τους ναούς στην Khajuraho κτισμένους στις αρχές του 11ου αιώνα που εντυπωσιάστηκα με τα πολυάριθμα γλυπτά τους, φτιαγμένα σε συνθέσεις και σκηνές από το Κάμα Σούτρα για το οποίο θα αναφερθώ παρακάτω.
Στην Varanasi, την πιο παλαιά και ιερή Ινδουιστική πόλη, γνωστή για τις τελετές και τα παραδοσιακά έθιμά της, όπου κάθε χρόνο συγκεντρώνεται αναρίθμητο πλήθος κάθε χρώματος και κάθε ινδουιστικής σέκτας, πήγαμε πρωί πρωί με ένα μικρό πλοίο διασχίζοντας τον ποταμό Γάγγη και είδαμε για πρώτη φορά πως καίγανε τους νεκρούς τους.
Η δύσκολη καθημερινότητα
Τα τοπία στην Ινδία είναι πολυποίκιλα όπως και το κλίμα, διότι η χώρα απλώνεται σε μία τεράστια έκταση. Η βόρια πλευρά στην οποία ταξιδέψαμε εμείς παρουσιάζει περισσότερο χαρακτηριστικά θεάματα για το ξηρό κλίμα: πετρώδες έδαφος και καμένο χώμα, σκληρή και ακανθώδη χλωρίδα και πολλά βάγια. Υπάρχει εκεί μία περιοχή όπου έχει ολόχρονη ανομβρία.
Τα συνηθισμένα ζώα στα χωριά τους είναι η καμήλα και ένα είδος βουβάλου. Συχνά στα χωριά συναντούσαμε στον δρόμο ντόπιους που πουλούσαν στους τουρίστες των λεωφορείων ένα είδος μικρών και πολύ γλυκών μπανανών και ινδοκάρυδα κομμένα φέτες. Είδαμε και καλλιέργειες δημητριακών, ιδιαίτερα σιταριού το οποίο οι χωριανοί το μαζεύουν σε δέσμες που τις βάζουν στον δρόμο μπροστά στα αυτοκίνητα για να αλωνιστούν. Συνήθως τα σπίτια δεν έχουν παράθυρα και αυτό μάλλον γίνεται εξαιτίας της ζέστης που υπάρχει εκεί. Παντού σε προϋπαντεί το πρωτόγονο, ο αυτοσχεδιασμός και η σκόνη. Η σκόνη μπαίνει παντού και στρώνεται στα αντικείμενα, στα φαγητά, στα ρούχα (ίσως και στις ψυχές!). Μπήκα από περιέργεια σε ένα τέτοιο χωριάτικο σπίτι διότι δεν έχουν φράκτες –οι κάτοικοι όχι μόνο δεν σε εμποδίζουν, αλλά χαίρονται όταν τους επισκέπτεσαι– και είδα κάτι πολύ χαμηλά και μαλακά κρεβάτια φτιαγμένα από ένα υλικό που δεν μπορούσα να καταλάβω τι ήταν (ένα είδος μαλακού χόνδρου).
Κάτι άλλο που σε φέρνει σε δύσκολη θέση συχνά είναι η έλλειψη τουαλεττών. Σε όλη την διαδρομή, στις πόλεις και στα χωριά –με εξαίρεση τα ξενοδοχεία– οι τουρίστες αλλά και οι κάτοικοι είναι αναγκασμένοι να κάνουν τις ανάγκες τους δίπλα από ένα τοίχο, δένδρο η πάνω στην ρόδα του λεωφορείου. Οι Ινδοί το συνήθισαν και δεν τους φαίνεται τίποτε ενοχλητικό. Συχνά η δυσοσμία των ούρων κυριαρχεί στην ατμόσφαιρα. Γενικά, με εξαίρεση όπως είπαμε τα ξενοδοχεία για τους ξένους, η υγιεινή είναι ανύπαρκτη. Οι αρρώστιες είναι πάρα πολλές και η θνησιμτότητα πολύ υψηλή. Το νερό (ακόμα και το υπόγειο) είναι μολυσμένο και ανθυγιεινό. Από τον φόβο των ασθενειών πολλές φορές πλενόμασταν η πλέναμε τα φρούτα με μεταλλικό εμφιαλωμένο νερό που ήταν και πολύ ακριβό. Φαίνεται ότι οι Ινδοί έχουν αποκτήσει φυσιολογικά, εκ γενετής, ένα ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα, ενώ οι τουρίστες είναι πιο εκτεθειμένοι στις αρρώστιες. Φοβόμασταν να πίνουμε το νερό τους και αποφεύγαμε όσο ήταν δυνατό και τα τρόφιμα από την αγορά. Μας είχαν προειδοποιήσει εξάλλου γι’ αυτό το θέμα.
Ο ηλεκτρισμός, όπου υπάρχει, μεταφέρεται με διασκορπισμένα καλώδια που κρέμονται χαοτικά σαν κληματσίδες, η καλυτέρα σαν μπερδεμένα εντόσθια πάνω στους ξεφλουδισμένους τοίχους των διώροφων κτηρίων, που συναντά κάποιος συνήθως στους στενούς δρόμους των πόλεων. Στα σκουριασμένα λεωφορεία χωρίς τζάμια που κυκλοφορούν στους δρόμους, οι άνθρωποι στριμώχνονται ο ένας πάνω στον άλλο.
Οι πολιτισμένες συνοικίες βρίσκονται ξεχωριστά προς το κέντρο της πόλεως και τα σπίτια είναι πολύ ακριβά και απρόσιτα όχι μόνο εξαιτίας της τιμής, αλλά και εξαιτίας του νόμου των καστών (δηλ. των κοινωνικών τάξεων) η μάλλον της νοοτροπίας που δημιουργήθηκε από αυτόν τον νόμο. Έτσι οι φτωχοί είναι καταδικασμένοι στην φτώχεια όλη την ζωή τους. Ο πληθυσμός, αν και όχι επίσημα, βρίσκεται ακόμα μοιρασμένος σε κάστες, πάνω από 50% ζώντας με χαμηλό βιοτικό επίπεδο. Στην Ινδία υπάρχουν και πολλά διαφορετικά έθιμα διότι ο ινδουισμός έχει πολλές αιρέσεις και σχίσματα. Στην ουσία η Ινδία είναι μία ένωση κρατών και διαλέκτων.
Αισιοδοξία
Παρόλες αυτές τις δύσκολες συνθήκες ζωής, που μπορούν όμως να φανούν ελκυστικές στα μάτια των εραστών του εξωτισμού, οι άνθρωποι είναι χαρούμενοι, γεμάτοι ζωή και αισιοδοξία. Τα παιδιά είναι ζωηρά και ανταγωνίζονται σε αταξίες με τις μαϊμούδες, που κυκλοφορούν ελεύθερες παντού και έχουν συνηθίσει τόσο πολύ τους ανθρώπους όπως τα περιστέρια στην πλατεία του Αγίου Μάρκου της Βενετίας. Οι γυναίκες συνήθως αποφεύγουν τους ξένους, δεν συζητάνε, δεν προκαλούν. Οι άντρες όμως είναι πολύ ανοιχτοί, αγαπούν τους τουρίστες, είναι πολύ φιλόξενοι. Πολλές φορές εξευτελίζονται ελεεινά μπροστά στους ξένους. Επιμένουν πολύ για να σου πουλήσουν το εργόχειρό τους.
Αγαπούν πολύ την μουσική και το κουκλοθέατρο. Σχεδόν σε όλα τα ξενοδοχεία μας προϋπαντούσανε στην είσοδο με κούκλες κινούμενες με σχοινιά με μεγάλη επιδεξιότητα. Είναι μία πολύ αγαπητή παραδοσιακή παράσταση των κατοίκων, στην οποία νομίζω ότι αντανακλάει η θρησκευτική τους φιλοσοφία, όπου κυριαρχεί η ιδέα ότι ο καθένας πρέπει να ακολουθεί χωρίς γογγυσμό την τύχη του χαραγμένη από τους νόμους της κάρμας, για να εξουδετερώνει τις αρνητικές συνέπειες των κακών πράξεων από τις περασμένες ζωές του και να φυλαχθεί από το να δημιουργεί άλλες.
Το κουκλοθέατρο εικονογραφεί άριστα την ιδέα της ματαιότητας και της πλάνης του κόσμου, ένα σταθερό συστατικό της δικής τους αντίληψης για την πραγματικότητα. Τους αρέσουν οι κούκλες, διότι οι ίδιοι είναι απλοί και αθώοι σαν τα παιδάκια. Είναι όμως και πολύ συναισθηματικοί και αυτό το εκφράζουν ιδιαίτερα στην μουσική τους. Κοντά στους ναούς η στα αρχαία παλάτια συναντούσαμε πλανόδιους μουσικούς, γέρους η παιδιά, συνήθως φτωχούς, οι οποίοι χειρίζονταν τα παραδοσιακά τους όργανα με μεγάλη δεξιοτεχνία. Ο ήχος από το φλάουτο έκανε την καρδιά σου να σκιρτά και οι χορδές καθώς ταλαντεύονταν τόσο γλυκά έδιναν την εντύπωση ότι είναι πιασμένα με την μία άκρη στο μουσικό όργανο και με την άλλη στην ψυχή. Η αφθονία και η φτώχεια, οι νίκες και οι ήττες, η χαρά και η θλίψη, αλλά περισσότερο η αγάπη, όλα αυτά τα εκφράζουν στην μουσική.
Κάμα Σούτρα
Ο έρωτας για αυτούς είναι ιερός. Θεωρούν ότι είναι μία οδός πνευματικής αναβάσεως. Τον καλλιεργούν σαν μία τέχνη, σαν μία μυστική τέλεση. Έχουν ναούς, των οποίων η διακόσμηση έχει ως σύνθεση αναρίθμητα συμπλέγματα ανθρωπίνων σωμάτων, αλυσοδεμένες σε χορούς η σκηνές με ερωτικό χαρακτήρα, εμπνευσμένες από το ξακουστό Κάμα Σούτρα, μυστικό κείμενο περί της τέχνης του ιερού έρωτος, στο οποίο απαιτείται όχι τόσο η σαρκική (φυσική) ικανοποίηση και εξάντληση, όσο η συνεχής συγκέντρωση και αυτεξουσία κατά την διάρκεια της ερωτικής συνευρέσεως των ερωμένων, στον διακαή πόθο επιτυχίας ενώσεως των ψυχών.
Αυτή η ιδέα σαγήνευσε και πολλούς από τους Δυτικούς, αλλά επειδή ήταν μία πανθεϊστική απατηλή επινόηση του διαβόλου, αποδείχθηκε ότι φέρνει στην πράξη αποτελέσματα ακριβώς αντίθετα του ζητουμένου, οδηγώντας στην ηθική διαφθορά και στον εγκλωβισμό του ατόμου στον εαυτό του, σε έναν αυτοθεωτικό ατομοκεντρισμό και ναρκισσισμό με την ταυτόχρονη εξαφάνιση της αυθεντικής δύναμης στο να μπορεί κάποιος να αγαπά.
Σύμφωνα με τον νόμο στην Ινδία σήμερα ισχύει η μονογαμία. Όμως λόγω των παραδοσιακών θρησκευτικών παραδόσεων στους Ινδουιστές σε μερικές περιοχές επικρατεί η πολυγαμία. Επίσης σε μερικά παρακλάδια των Βουδιστών όπως στους Sepras μπορείς να βρεις το φαινόμενο της πολυανδρίας, δηλαδή η γυναίκα μπορεί να παντρευτεί περισσότερους από έναν συζύγους και να ζουν μαζί στο ίδιο σπίτι.
Παρόλα αυτά υπάρχει κοινωνική σεμνότητα στην Ινδία στον δημόσιο χώρο. Τα αγόρια κάνουν παρέες ξεχωριστά από τα κορίτσια. Δεν είδα πουθενά ζευγάρια να φιληθούν η να αγκαλιαστούν δημόσια. Οι κοπέλλες είναι ντροπαλές και ντύνονται σεμνά, κατά την παράδοση. Δεν τολμούν να ξεγυμνώσουν το πόδι τους και συχνά έχουν το κεφάλι σκεπασμένο. Ντύνονται όμως πολύ ποικιλόχρωμα και φορούν κατά παράδοση σκουλαρίκι στην μύτη και δακτυλίδι και βραχιόλι στα πόδια, εκτός από τα συνηθισμένα και σε μας γυναικεία στολίδια. Στον ναό οι άντρες πηγαίνουν κρατώντας ο ένας τον άλλο από το χέρι σαν σύμβολο πνευματικής ενότητας και κάνουν ομάδες ξεχωριστά από τις γυναίκες. Μόνο οι πλούσιοι πηγαίνουν στον ναό με την οικογένεια και παραμένουν μαζί.
Από ότι κατάλαβα από τον ξεναγό που μας συνόδευε υπάρχει ένας νόμος σύμφωνα με τον οποίο όλοι πρέπει να εκκλησιασθούν, αλλά πόσο πεπεισμένοι είναι σε αυτά που πιστεύουν δεν μπορώ να πω. Πηγαίνουν με άνεση στον ναό, όμως μέσα είναι σοβαροί και ιδιαιτέρα οι γριές. Όταν ένας από την ομάδα μας άρχισε να φωτογραφίζει μέσα σε ένα ναό, μία γυναίκα που ίσως προσευχόταν διαμαρτυρήθηκε έντονα, παρόλο που δεν είχε φωτογραφήσει την ίδια.
Δεισιδαιμονίες και μετεμψύχωση
Όπως είπα, στον ινδουισμό υπάρχουν πολλές αιρέσεις και ακρότητες. Μπορείς να συναντήσεις ανθρώπους που είναι ειλικρινώς αφιερωμένοι στις θρησκευτικές τους αρχές, αλλά και τσαρλατάνους που, κάτω από την μάσκα μίας αυστηρής άσκησης η μιας παράξενης κοινωνικής παρουσίας γοητεύουν τις αφελείς καρδιές των μυστικοεραστών και ζουν σε μία σιωπηλή ζητιανιά και κενοδοξία.
Μέσα στον λαό υπάρχουν πολλές δεισιδαιμονίες και η πίστη στην μετεμψύχωση τους κάνει να παραχωρούν την θεότητα σε άλογα ζώα, πιστεύοντας ότι είναι μετεμψύχωση ενός θεού. Έτσι για παράδειγμα η αγελάδα, αλλά και ο ελέφαντας, και η μαϊμού έχουν αποκλειστικά προνόμια στην Ινδία. Την αγελάδα την βρίσκεις μέσα στην πόλη, στους δρόμους, βόσκοντας ελεύθερα όπου επιθυμεί η ξαπλώνοντας πάνω στα σκουπίδια. Κανείς δεν τολμά να την ταράξει η να την ενοχλήσει με κάτι. Μόνο η αστυνομία δικαιούται να την αγγίζει ελαφρά με την ράβδο για να την βοηθάει να αλλάξει πορεία για να μην μπλοκάρει την κίνηση. Τα κόπρανά της οι κάτοικοι τα σκεπάζουν προσεκτικά με ένα ξύλινο κουτί μέχρις ότου έρθει ο αρμόδιος υπάλληλος που πρέπει να τα συλλέξει. Παίρνουν ακόμα και τα ούρα της που τα ανακατεύουν με λίπος βουβαλιού και τα χρησιμοποιούν για το γυάλισμα των μπρούντζινων αγαλμάτων των ναών, πράγμα που προσθέτει στην ήδη προϋπάρχουσα ατμόσφαιρα, μαζί με τα αρώματα κανέλλας και άλλων εύοσμων ρητινών και μυρωδικών, μία μπόχα που οι Δυτικοί που λατρεύουν τις ινδικές ταινίες για τον μυστικισμό τους δύσκολα θα μπορούσαν να την φανταστούν και να την ανεχθούν.
Η αγελάδα, όπως και ο ελέφαντας, έχουν βαμμένα η γραμμένα στο κεφάλι με έντονα χρώματα μυστικά σύμβολα. Κανείς δεν την αρμέγει, ίσως και διότι έχει πολύ μικρούς μαστούς. Όταν πηγαίνουν στην δουλειά τους, οι κάτοικοι συνηθίζουν να της βάζουν μετάνοια, ίσως για να παίρνουν την ευχή της.
Δεν μπόρεσα να καταλάβω πως συμφιλιώνεται η πανθεϊστική τους αγάπη προς τα ζώα και γενικά προς την φύση με την θυσία των ζώων. Είναι σοκαριστικό να βλέπεις πως σφάζουν τον λαιμό των καημένων ζώων, για να ραντίζουν με το αίμα τους τις ρόδες και το μπροστινό μέρος των ποδηλάτων και των οχημάτων. Έχουν μία εορτή και μία ειδική ιεροτελεστία για αυτό, με θυμίαμα και προσφορά λουλουδιών. Προσκυνούν και κάνουν και μετάνοιες ακόμα μπροστά στα αγιασμένα ποδήλατα. Εμείς κάνουμε αγιασμό με νερό. Αυτοί το κάνουν με αίμα, για να φυλαχθούν από δυστυχήματα.
Βέβαια, για να κρατηθούν όλες αυτές οι μυστικές επιδείξεις, δεν πρέπει να λείπει από την θρησκευτική τους ζωή το θαύμα, το υπερφυσικό στοιχείο. Για παράδειγμα, μιλούσαμε με μία οικογένεια που προσευχόταν μπροστά σε ένα ναό αφιερωμένο στον Κρίσνα και μας έλεγαν πεπεισμένοι ότι ο θεός τους τους ακούει και πραγματοποιεί όλες τις προσευχές των πιστών του, και ότι ο Κρίσνα έχει θεραπεύσει θαυματουργικά ένα από τα παιδιά τους από μία ανίατη νόσο, εκεί που οι ιατροί δεν του έδιναν πλέον καμμία ελπίδα.
Λίγοι γνωρίζουν για την διδασκαλία του Χριστού και είναι αυτοί που έχουν κάποιες σχέσεις με την Δύση. Οι μυστικιστές τους είναι φονταμενταλιστές. Αγαπάνε την δική τους θρησκεία και αποφεύγουν ο,τιδήποτε προέρχεται από την Δύση. Παρόλα αυτά, από ότι έχω ακούσει, η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία αντιπροσωπεύεται όχι από λίγους κατοίκους, αλλά τίποτε δεν φανερώνεται επίσημα εξαιτίας των νόμων που ισχύουν σε μερικές περιοχές της Ινδίας. Είδα μία ελληνική ορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Αποστόλου Θωμά. Οι ινδουιστές θεωρούν πάρια (δηλ. απόβλητα της κοινωνίας τους) τους χριστιανούς Ινδούς και τους περιορίζουν η τους καταδιώκουν, αλλά χωρίς χρήση σωματικής βίας.
Στο Νεπάλ
Μετά την πόλη Varanasi αφήσαμε την Ινδία και πήγαμε στο Νεπάλ, στην πρωτεύουσά του, Κατμαντού, που βρίσκεται στις νότιες πλευρές των Ιμαλαΐων. Εκεί συναντήσαμε μία συνύπαρξη του ινδουισμού και του βουδισμού (που στην Ινδία είναι πολύ μειωμένος σήμερα). Είναι ένα ενδιαφέρον μείγμα διαφόρων παραδόσεων που όμως προέρχονται από την ίδια ρίζα. Η παρουσία του βουδισμού οφείλεται στην κοινότητα των Θιβετιανών μεταναστών που έχουν βρει εδώ άσυλο μετά την εισβολή της κομμουνιστικής Κίνας στο Θιβέτ. Η ινδουιστική πλειονότητα και η κουλτούρα εδώ, μοιάζει πολύ με αυτήν της Ινδίας με τους οποίους συγγενεύουν. Εδώ μείναμε τρεις νύχτες.
Πίσω από την ποικιλόμορφη γοητεία των πλατειών συναντήσαμε ξανά την σκοτεινή εικόνα των αποτεφρώσεων στις όχθες ενός παραπόταμου που διέσχιζε την πόλη. Είναι δύσκολο, νομίζω, για έναν χριστιανό και ιδιαιτέρα ορθόδοξο, να βλέπει χωρίς συγκλονισμό την εικόνα που προσφέρει εκείνος ο τόπος εμποτισμένος με δυσοσμία καμένου ανθρωπίνου κρέατος. Σε σκάρες που εξέχουν από τα λιθόστρωτα βήματα των οχθών καίγονται –μόνο με ειδικά ξύλα από τσάνταλι– τα σώματα των νεκρών τυλιγμένα σε λευκά οθόνια. Στο βάθος σχηματίζονται κάποια χαμηλά και μακρόστενα κτίρια που μοιάζουν με σκοτεινές αποθήκες. Οι συγγενείς παρακολουθούν σιωπηλά το ολοκαύτωμα και έπειτα πετούνε την στάχτη και τα απομεινάρια στα θολά νερά του ποταμού.
Σοκαριστική είναι και η εικόνα των παράξενων Aghoris που κάθονται δίπλα στις όχθες σε αποσυρμένες ομάδες, καταξηραμένοι από την άσκηση, βαμμένοι στο μέτωπο με χτυπητά χρώματα, με παγωμένα βλέμματα, ξένα από οποιαδήποτε ίχνη ανθρώπινης χαράς. Παρόλο που εξωτερικά μοιάζουν με τους συνηθισμένους Sadhus που μένουν στα μεγάλα ινδουιστικά τεμένη, όπως αυτό του Pashupatinat της Κατμαντού, δεν είναι από την ίδια αίρεση. Αλείφονται με την στάχτη που έμεινε από τους καμένους νεκρούς στο πρόσωπο, στα γένια, στα μαλλιά αλλά και σε όλο το σώμα. Πιο τρομακτική είναι η φήμη που επικρατεί ότι τρώνε τα απομεινάρια των νεκρών τα οποία τα μαζεύουν από το ποτάμι. Το κάνουν αυτό σαν μυστική ιεροτελεστία.
Κάποιες σέκτες των Aghoris καταδιώκονται και περιορίζονται από τους άλλους ινδουιστές, από τον νόμο και από την θρησκεία. Ευθύνονται ακόμα και για αρπαγές ανθρώπων. Αν περίπου παντού στην Ινδία με ακολουθούσε ένας φόβος και μία απέχθεια –όχι τόσο σωματική όσο ψυχική– μπροστά στην ειδωλολατρία, εδώ τα βίωσα πιο έντονα. Όταν φτάσαμε στο ξενοδοχείο, μπήκα κάτω από το ντους ντυμένος για να βγει η μπόχα του καμένου ανθρωπίνου κρέατος.
Κάποια στιγμή επισκεφτήκαμε έναν ναό αφιερωμένο σε μία ενσωματωμένη θεά (Kumari νομίζω την έλεγαν) που ζούσε έγκλειστη μέσα στον ναό και ήταν προστατευμένη από μύστες γέροντες. Ήταν μία κορούλα δώδεκα χρονών, που είχε γεννηθεί σε μία ευνοϊκή αστρολογική θέση και που την συνόδευαν και διάφορα θαυμαστά γεγονότα την μετεμψύχωσή της την περίμεναν από παλαιά οι γέροντες. Μεγάλο πλήθος του λαού την λατρεύουν και την προσκυνούν, αν και λίγοι είναι εκείνοι που έχουν το προνόμιο να την δουν. Οι περισσότεροι παίρνουν σαν ευλογία μία δική της φωτογραφία. Στους ξένους απαγορεύεται αυστηρά να την δουν. Εμάς μας έδωσαν από μία φωτογραφία, την οποία εγώ την πέταξα με την πρώτη ευκαιρία. Λέγεται ότι κάνει θαύματα και λέει προφητείες, συμβουλεύει και καθοδηγεί όσους την ρωτούν για τα μεγάλα τους προβλήματα.
Τέτοιο φαινόμενο δεν είναι καθόλου σπάνιο στον Ινδουισμό. Περίπου όλοι οι δικοί τους μεγάλοι διδάσκαλοι και πνευματικοί μύστες παρουσιάζονται σαν ενσωμάτωση διαφόρων θεών τους, ιδιαιτέρα του Σίβα.
Στην Κατμαντού παρευρέθηκα και σε μία ζωοθυσία προσφερομένη στην θεά Κάλι η μάλλον στον διάβολο.
Θιβέτ και Βουδισμός
Ο βουδισμός παρουσιάζει διαφορετικές μορφές. Στην Κατμαντού υπάρχουν δύο αρχαίοι μεγάλοι ναοί, «στούπα», όπως ονομάζουν τους βουδιστικούς ναούς, που προσελκύουν βουδιστές προσκυνητές από πολλά μέρη. Και στην Κατμαντού και στην Λάσα –η πρωτεύουσα του Θιβέτ, που ονομάζεται «Η Στέγη του Κόσμου» και στην οποία μείναμε δυό νύχτες μετά από την παραμονή μας στο Νεπάλ– οι κάτοικοι παρουσιάζουν μία χαρακτηριστική φυσιογνωμία –σαν ράτσα αλλά και σαν πνεύμα– προσαρμοσμένη στην σκληρή ζωή του βουνού.
Στα πρόσωπά τους διαφαίνεται η κόπωση, η επιμονή, η αντοχή, αλλά συνδεδεμένα με την απλότητα, αθωότητα και ευλάβεια. Η πόλη Λάσα, κτισμένη στα 3658 μέτρα ύψος, είναι η πόλη με το μεγαλύτερο υψόμετρο του κόσμου. Για εκατοντάδες χρόνια έμεινε τελείως περιορισμένη από τον υπόλοιπο κόσμο. Ξεχωρίζει από την επιβλητική παρουσία του παλατιού Ποτάλα, το πρώην πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο του Θιβέτ και χειμωνιάτικη έδρα των διαφόρων Δαλάι Λάμα. Το παλάτι αυτό επεκτείνεται σε 90.000 τετρ. μέτρα, έχει ύψος 117 μέτρα και πάνω από 10.000 δωμάτια.
Εντυπωσιάστηκα από την ευλάβεια που έχουν οι ντόπιοι για την θρησκεία τους. Και στην Κατμαντού και στην Λάσα τους είδα να πηγαίνουν στον ναό (στούπα) μεγάλοι και μικροί, γέροι και νέοι, λαϊκοί και μοναχοί, ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, με σοβαρότητα, κρατώντας στο χέρι κομποσχοίνι και προσευχόμενοι η μάλλον επαναλαμβάνοντας το συ-
νηθισμένο τους μάντρα για τον διαλογισμό «om mani padmne hum».
Οι στολές τους θυμίζουν τον μεσαίωνα. Οι γυναίκες αφήνουν τα μαλλιά τους μακριά, μπλεγμένα συνήθως σε δυό κοτσίδες. Για πρώτη φορά έμαθα και είδα ότι στον Βουδισμό υπάρχουν και μοναχές. Φοράνε και αυτές κόκκινα η ροζ ενδύματα και έχουν το κεφάλι ξυρισμένο, ώστε δύσκολα τις διακρίνεις από τους μοναχούς. Στους ναούς ανάβουν κεριά, όμως όχι μακριά, όπως εμείς, αλλά χυνομένα σε ποτηράκια. Χαρακτηριστικό στους ναούς τους είναι ένα είδος μεταλλικό κίτρινο ροδάνι, όπου είναι γραμμένη μία προσευχή η ίσως το μάντρα τους, βαλμένα στην σειρά το ένα μετά το άλλο, τα οποία οι πιστοί τα γυρίζουν συνεχώς. Κάτω από αυτά συνήθως καίνε θυμίαμα.
Μου έκανε μεγάλη εντύπωση που έβλεπα τους ντόπιους να κάνουν ένα είδος μετανοιών το μεσημέρι, στο κέντρο της πλατείας η στους δρόμους, προσανατολισμένοι προς τον ναό. Όμως οι μετάνοιές τους είναι κάπως διαφορετικές από τις δικές μας. Ξαπλώνουν στο έδαφος κάτι σαν χαλάκι η στρώμα χαμηλό και στενό όσο είναι το πλάτος ενός ανθρώπου, και από την όρθια στάση, με τα χέρια ενωμένα στο μέτωπο, κατεβαίνουν κάτω, αφήνοντας τα χέρια σε κάποια μαξιλαράκια μικρά γλιστερά, για προστασία, με τα οποία γλιστράνε στο στρώμα μπροστά μέχρι που ξαπλώνουν τελείως με όλο το σώμα με το πρόσωπο στην γη. Κάθονται έτσι σειρές σειρές, ο ένας κοντά στον άλλο, ο καθένας με το στρώμα του, μετρώντας αυτές τις μετάνοιες με τα κομποσχοίνια. Τα πόδια τα δένουν με ένα κορδόνι, ίσως συμβολικά.
Κατάλαβα τότε γιατί μερικοί από τους Δυτικούς που γνωρίζουν εντελώς επιφανειακά τις θρησκείες, βλέπουν την Ορθοδοξία να συγγενεύει με τον θιβετιανό βουδισμό. Θυμάμαι πως μια φορά, ένας κύριος από τον αριστοκρατικό κόσμο της Αγγλίας, βλέποντας την επιγραφή «Ο ΩN» από το στεφάνι του Χριστού σε μία δική μας βυζαντινή εικόνα, εξηγούσε λανθασμένα στην παρέα του ότι είναι η λέξη «ΟΜ» η «AUM» από την βεδική διδασκαλία που επεξεργάστηκε ο Βούδας, οπότε και εγώ επεμβαίνοντας, έκανα την πρέπουσα διόρθωση. Σε σύγκριση με τον ινδουισμό, η βουδιστική διδασκαλία φαίνεται να είναι πιο εξελιγμένη, πιο επεξεργασμένη διανοητικά. Πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ο θιβετιανός βουδισμός δεν είναι ο γνήσιος βουδισμός Χυναυάνα (Hynayana), αλλά μία μεταγενέστερη μορφή που ονομάζεται Μαχαϊάνα (Mahayana).
Εάν στην Ινδία είδα ότι στους ινδουιστικούς ναούς επικρατεί η γλυπτική, στην θιβετιανή τέχνη παρατήρησα μία έντονη γεύση για την ζωγραφική (τοιχογραφία), με χρώματα πολύ ζωντανά και συνθέσεις πολλές φορές αρκετά φορτικές. Παρόλα αυτά, η ατμόσφαιρα στα μοναστήρια τους, όπως μου διηγήθηκαν όσοι επισκέφθηκαν την μονή Jokaung, κοντά στην Λάσα, είναι παγωμένη, εχθρική. Έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι περισσότερο σε ένα στρατόπεδο παρά σε ένα τόπο προσευχής. Εκεί επικρατεί ένα πνεύμα εκπαίδευσης, πειθαρχίας, και όχι τόσο πνεύμα πραότητας και ταπεινοφροσύνης, όπως στα δικά μας μοναστήρια. Όταν το γκρουπ ήρθε στο μοναστήρι, οι νεότεροι μοναχοί ήταν μαζεμένοι σε ομάδες από 5-6 άτομα έχοντας και ένα προϊστάμενο, ο οποίος είχε το ρόλο του διδασκάλου. Τους μάθαινε κάποιες μυστικές χειρονομίες (mudra), που η καθεμιά εκφράζει κάτι, μια μυστική ενέργεια, μια δύναμη (mandala), και όταν οι νέοι δεν ήξεραν το νόημά τους, ο προϊστάμενος τους χτυπούσε αρκετά γερά με την παλάμη στο κεφάλι. Έβγαζαν και κραυγές σε όλη αυτή την σκηνή, την οποία την τραβήξανε κρυφά με κάμερα και έτσι την είδαμε και εμείς, οι οποίοι δεν πήγαμε στον ναό.
Η επιβεβαίωση
Η επαφή μου με τον ινδουισμό και τον βουδισμό αυτές τις ημέρες που έμεινα στην Ινδία, το Νεπάλ και το Θιβέτ ασκήσανε μία επίδραση στην καρδιά μου, η οποία ανατράφηκε και μορφώθηκε με το χριστιανικό ορθόδοξο μοναχικό πνεύμα, όχι βέβαια προς μίμηση και αποδοχή της πλανεμένης γνωσιολογίας και ζωής τους, αλλά προς θαυμασμό του αληθινού και ζώντος Θεού, του ενανθρωπήσαντος Ιησού Χριστού και της ελευθερίας που έχει δώσει στον άνθρωπο. Όμως είμαι βέβαιος ότι όχι όλοι που επισκέπτονται η θα επισκεφθούν εκείνους τους τόπους θα δουν και θα αισθανθούν τα πράγματα με το ίδιο πρίσμα, όπως δηλαδή τα αισθάνθηκα εγώ, επειδή είχα αυτό το υγιέστατο στήριγμα στο οποίο ακουμπούσα συνεχώς όσο βρισκόμουν εκεί. Είναι πολλοί ξένοι που πηγαίνουν εκεί ψάχνοντας μία διέξοδο από τον στείρο μηχανισμό του υλιστικού και ευδαιμονιστικού καταναλωτικού πολιτισμού, της τεχνολογικής κουλτούρας.
Οι Δυτικοί των μη ορθοδόξων χριστιανικών ομολογιών πηγαίνουν στην Ανατολή εξαιτίας απουσίας της μυστικής εσωτερικής ζωής. Διότι δεν μπορούν να γεμίσουν το κενό της καρδιάς που αφήνει η καθημερινή ζωή με την ηθικιστική και νοησιαρχική διδασκαλία που προβάλλουν αυτές οι ομολογίες. Είναι και άλλοι που πηγαίνουν εκεί για να κάνουν ιεραποστολή, όμως χωρίς να έχουν το εσωτερικό βίωμα της ευαγγελικής αληθείας, χωρίς την συνεργασία και την εμπειρία της χάριτος του Αγίου Πνεύματος· όχι μόνο δεν καταφέρνουν να παρουσιάζουν μία γνήσια εικόνα της πνευματικής εν Χριστώ ζωής, αλλά και σκορπίζουν έτσι τα ίχνη του ενδιαφέροντος με το οποίο τους υποδέχονται οι καημένοι ειδωλολάτρες.
Ο ινδουισμός και ο βουδισμός προσφέρουν στους πιστούς τους μυστική ζωή, έστω και πλανεμένη. Γι’ αυτό και ο μακάριος Γέροντας Παΐσιος τους έβαζε σε καλύτερη θέση από τους σύγχρονους τεχνοκράτες υλιστές και άθεους της Δύσεως. Λατρεύουν το θείο, μπορεί λανθασμένα και πλανεμένα, αλλά με όλη την έφεση της ψυχής τους. Έχουν αρχαία παράδοση και έθιμα βαθιά ριζωμένα στην ύπαρξή τους, έχουν μία μεταφυσική βάση ψηλαφητή και για αυτό νομίζω ότι δεν μπορούν να πειστούν για την απόλυτη προσωπική αλήθεια του Χριστού παρά μόνο μετά από μία πραγματική επαφή με την χριστιανική αγιότητα.
Αυτή ήταν η εμπειρία μου εκεί. Εκτίμησα την τέχνη, πόνεσα για την φτώχεια, αγάπησα τους ανθρώπους, μίσησα την πλάνη και τον εφευρέτη της διάβολο. Κατά την επιστροφή μας για Βουκουρέστι, την Παρασκευή 26 Οκτωβρίου, κάναμε μία στάση στην Κωνσταντινούπολη για να προσκυνήσουμε την Αγιά Σοφιά. Όταν φθάσαμε εκεί, σκεπτόμενος το μεγαλείο της Ορθοδοξίας, μου ερχόταν να αγκαλιάσω την γη, ενώ μία σκέψη επέμενε στο μυαλό μου, «καλόν εστιν ημάς ώδε είναι» (Ματθ. 17,4).
Φωτογραφίες: του μοναχού Ilie Bobaianu
πηγή: Πεμπτουσία
Τρίτη 11 Οκτωβρίου 2011
Ταξίδι στη Ρόδο-Β΄ Μέρος
Τις μέρες που ήμασταν στη Ρόδο γιόρταζε και η Παναγία η
Τσαμπίκα, κι έτσι πήγαμε για προσκύνημα στον ναό της που βρίσκεται σε απόσταση περίπου μισής ώρας από την πόλη. Είχε αρκετό κόσμο και μου άρεσε η πίτα που μας πρόσφεραν την οποία ετοιμάζουν όσοι κάνουν τη γιορτή στην εκκλησία. Οι πιο πολλοί, όπως και στην Κύπρο τις παραγγέλλουν στους φούρνους, αλλά μια κυρία την ετοίμασε στο σπίτι της με αγάπη, πίστη και μεράκι. Έτσι, μόλις μας είδε, μας κέρασε με πολλή χαρά κι εμείς τη φάγαμε με ευχαρίστηση.
 |
| Παναγία η Τσαμπίκα |
Το προσωνύμιο "Τσαμπίκα" της Παναγίας προέρχεται από μια οικογένεια που συνδεόταν στο παρελθόν με το μοναστήρι. Ο κόσμος φέρνει τάματα και κυρίως κέρινες κούκλες, γιατί σύμφωνα με την παράδοση του τόπου η Παναγία βοηθά τις γυναίκες που έχουν πρόβλημα να αποκτήσουν παιδιά, και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αναφέρονται στα θαύματα της Παναγίας.
Εντύπωση μας προκάλεσε το ταβάνι της εκκλησίας που καλύπτεται από τόξα με αγιογραφίες, ενώ το δάπεδο της εκκλησίας, όπως και η αυλή είναι όμορφα διακοσμημένα με βότσαλα. Αλλά μας άρεσε πολύ και η τοποθεσία της εκκλησίας που είναι πνιγμένη στο πράσινο από τα πεύκα και τα άλλα υπεραιωνόβια δέντρα που ρίχνουν τη σκιά τους και προσφέρουν τη δροσιά τους στην κάψα του μεσημεριού.
"Ο ναός της Παναγίας Τσαμπίκας ανακαινίσθηκε το 1760 απ το μοναχό Χατζηγεράσιμο. Είναι ναός δωδεκανησιακού τύπου με συνδυασμό σταυροθολίων στην οροφή, μονόχωρος (ένας κλίτος) και στρωμένος με τα παραδοσιακά χοχλάκια. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι μεγάλης τέχνης και φαίνεται παλαιότερο του 17ου αιώνα.
Ο ναός πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου, στο Γενέσιον της Θεοτόκου. Η μικρή, όμως, εικόνα της Παναγίας Τσαμπίκας που βρέθηκε θαυματουργικά πάνω στο λόφο, εικονίζει την Παναγία Πλατυτέρα.
Η ονομασία Τσαμπίκα, σύμφωνα με την παράδοση, οφείλεται στη λέξη της τοπικής διαλέκτου «τσάμπα» που σημαίνει σπίθα και συνδέεται με τον τρόπο εύρεσης της εικόνας.
Ένας βοσκός καθόταν στη βρύση του Αιμαχιού (ιστορικός τόπος Αρχαγγέλου που βρίσκεται χαμηλά απέναντι από το βουνό), όταν είδε ψηλά στην κορυφή, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο μικρός ναός της Παναγίας Τσαμπίκας της κυράς, κάτι σαν σπίθες (τσάμπες).
Η ονομασία Τσαμπίκα, σύμφωνα με την παράδοση, οφείλεται στη λέξη της τοπικής διαλέκτου «τσάμπα» που σημαίνει σπίθα και συνδέεται με τον τρόπο εύρεσης της εικόνας.
Ένας βοσκός καθόταν στη βρύση του Αιμαχιού (ιστορικός τόπος Αρχαγγέλου που βρίσκεται χαμηλά απέναντι από το βουνό), όταν είδε ψηλά στην κορυφή, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο μικρός ναός της Παναγίας Τσαμπίκας της κυράς, κάτι σαν σπίθες (τσάμπες).
Όλη η νύχτα πέρασε κοιτάζοντας ο βοσκός να δει αν κινηθεί το φως. Ίσως κάποιος να το κρατούσε. Το φως παρέμενε στην ίδια θέση. Ήρθε και δεύτερη νύχτα και τρίτη νύχτα.
Πάλι, στον ίδιο τόπο, το ίδιο φως. Τότε ο βοσκός, περίεργος αλλά και φοβισμένος μήπως υπήρχαν στο βουνό κακοποιοί, κάλεσε συγχωριανούς του οπλισμένους, ν' ανέβουν να δουν τι συμβαίνει.
Σαν έφτασαν στην κορυφή, παραδόξως, αντικρίζουν μία ασημένια εικόνα της Παναγίας επάνω στο κυπαρίσσι και μπροστά της καντήλι αναμμένο.
Το γεγονός αυτό διαδόθηκε παντού, καθώς και στην Κύπρο, όπου ακούστηκε με πολλή κατάπληξη. Γιατί πράγματι, είχε χαθεί από κάποιο Μοναστήρι μια εικόνα τη Παναγίας με το καντήλι. Επίτροποι από την Κύπρο, ήρθαν στον Αρχάγγελο και αναγνώρισαν την εικόνα.
Σαν έφτασαν στην κορυφή, παραδόξως, αντικρίζουν μία ασημένια εικόνα της Παναγίας επάνω στο κυπαρίσσι και μπροστά της καντήλι αναμμένο.
Το γεγονός αυτό διαδόθηκε παντού, καθώς και στην Κύπρο, όπου ακούστηκε με πολλή κατάπληξη. Γιατί πράγματι, είχε χαθεί από κάποιο Μοναστήρι μια εικόνα τη Παναγίας με το καντήλι. Επίτροποι από την Κύπρο, ήρθαν στον Αρχάγγελο και αναγνώρισαν την εικόνα.
Παίρνοντάς την, επέστρεψαν στην πατρίδα. Η εικόνα, όμως πάλι έφυγε απ' το θρόνο της κι ερχόταν στην κορυφή του βουνού.
Λυπημένοι οι φίλοι Κύπριοι ήρθαν πάλι και πήραν την εικόνα.
Λυπημένοι οι φίλοι Κύπριοι ήρθαν πάλι και πήραν την εικόνα.
Για να βεβαιωθούν και οι δύο πλευρές πως πρόκειται για την ίδια εικόνα, έκαψαν λίγο το ξύλο της από πίσω για να τη σημαδέψουν (το σημάδι αυτό σώζεται ως σήμερα). Και τρίτη φορά η εικόνα επέστρεψε, φέγγοντας στην κορυφή του βουνού. Τότε, η αδελφότητα έχτισε ναΰδριο και οντάδες σ' εκείνο το σημείο αφιερωμένο στην Παναγία Τσαμπίκα την Κυρά.
Πολλά είναι τα θαύματα της Παναγίας. Πιο πολύ, όμως, οι άτεκνες γυναίκες είναι εκείνες που παρακαλούν την Θεοτόκο να τους χαρίσει παιδί και τάζουν είτε να βαφτίσουν το παιδί του εκεί, είτε να του δώσουν το όνομα Τσαμπίκος ή Τσαμπίκα.
Πολλά είναι τα θαύματα της Παναγίας. Πιο πολύ, όμως, οι άτεκνες γυναίκες είναι εκείνες που παρακαλούν την Θεοτόκο να τους χαρίσει παιδί και τάζουν είτε να βαφτίσουν το παιδί του εκεί, είτε να του δώσουν το όνομα Τσαμπίκος ή Τσαμπίκα.
Έτσι στη Ρόδο ακούγεται πάρα πολύ αυτό το όνομα. Έχουμε και περιπτώσεις αλλοδαπών που έχουν δώσει αυτό το όνομα στα παιδιά τους.
Ένα από τα παλιότερα θαύματα της Παναγίας Τσαμπίκας είναι και αυτό που συνδέεται με τα μεγάλα κτήματα γύρω από το Μοναστήρι. Αυτά τα κτήματα ανήκαν σ έναν Τούρκο Πασά, του οποίου η γυναίκα δεν τεκνοποιούσε. Εκείνη μαθαίνοντας για την Παναγία, προσευχήθηκε κι έφαγε το φυτιλάκι που έκαιγε στο καντήλι της εικόνας της.
Έγινε το θαύμα κι έμεινε έγκυος. Ο Τούρκος δεν μπορούσε να πιστέψει πως το παιδί ήταν δικό του. Ούτε πίστευε πως επρόκειτο για θαύμα. Όταν όμως γεννήθηκε το μωρό, κρατούσε στη μικρή χούφτα του το φυτιλάκι του καντηλιού. Έτσι, ο Τούρκος Πασάς δώρισε στην εκκλησία όλα αυτά τα κτήματα που βρίσκονται γύρω απ το ναό". Ένα από τα παλιότερα θαύματα της Παναγίας Τσαμπίκας είναι και αυτό που συνδέεται με τα μεγάλα κτήματα γύρω από το Μοναστήρι. Αυτά τα κτήματα ανήκαν σ έναν Τούρκο Πασά, του οποίου η γυναίκα δεν τεκνοποιούσε. Εκείνη μαθαίνοντας για την Παναγία, προσευχήθηκε κι έφαγε το φυτιλάκι που έκαιγε στο καντήλι της εικόνας της.
Είναι το δημοφιλέστερο θέρετρο της Ρόδου με τις μαγευτικές παραλίες του, την ξέφρενη διασκέδαση και τα κοσμοπολίτικα ξενοδοχεία, και συγκρίνεται με τη δική μας Αγία Νάπα.
Κοντά στο Φαληράκι υπάρχουν διάφορα αξιοθέατα. Παλαιότερα είχαμε επισκεφτεί τον αρχαιολογικό χώρο στη θέση Σαραντάπηχος, κοντά στο χωριό Καλυθιές, που πιστεύεται ότι αποτελεί τμήμα της επιβλητικής ακρόπολης της αρχαϊκής εποχής. Το χωριό Καλυθιές είναι ένα παραδοσιακό, παραλιακό χωριό, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ανακαλύψει ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας στο νησί.
Πρώτα απ’ όλα μου άρεσε το Μοναστήρι της Ελεούσας με τα δύο του οικόσημα από τον καιρό των Ιπποτών και με τις εντυπωσιακές αγιογραφίες, στην δυτική πλευρά του χωριού. Επιπλέον, πολύ κοντά στις Καλυθιές, μπορεί ο επισκέπτης να βιώσει το πολύτιμο θέαμα του σπηλαίου της Καλαμονιάς με τους σταλακτίτες και τα παλαιότερα μέχρι σήμερα γνωστά ανθρώπινα ίχνη της Νεολιθικής Εποχής (5000 - 3700 π.Χ). Επίσης, πολύ ενδιαφέρον είναι το Ερημόκαστρο, κοντά στη θάλασσα, με χαλάσματα αρχαϊκού τείχους και το παλιό μοναστήρι του Προφήτη Αμώς σε ύψωμα λίγο έξω από το Φαληράκι.
Τα θαυμάσια ιταλικά λουτρά δίνουν έναν τόνο αρχοντιάς στην παραλία με τα πράσινα νερά, ενώ ο πανέμορφος όρμος με τα φοινικόδεντρα της χαρίζουν μια όψη εξωτική και ένα σκηνικό μοναδικού φυσικού κάλλους.
Το εντυπωσιακό σκηνικό συμπληρώνεται με τους βράχους σε παράξενα σχήματα και τα πεύκα. Ο βραχώδης όρμος, εξάλλου, προσφέρεται για καταδύσεις και εξερεύνηση στον μαγικό κόσμο του βυθού. Πιο νότια, μπορεί κάποιος να συναντήσει την παραλία των γυμνιστών με το σμαραγδί χρώμα και τη ρομαντική παραλία του Άντονι Κουήν. Αν θα μπορούσαμε να πούμε για μια παραλία ότι είναι παραλία υψηλής αισθητικής, τότε αυτή σίγουρα είναι η κοσμική Καλλιθέα στη Ρόδο που έρχεται για να αναβαθμίσει τα καλοκαίρια ντόπιων και ξένων στο νησί.
Σε άλλη εξόρμησή μας στο νησί της Ρόδου παλαιότερα φτάσαμε μέχρι τη Λίνδο. Περάσαμε πρώτα από το χωριό Αρχάγγελος, ένα γραφικό χωριό στην ανατολική ακτή του νησιού, νότια της πόλης, που μας ξαφνιάζει με την προφορά των κατοίκων του. Λες και είναι Κύπριοι. Περπατήσαμε στα στενά δρομάκια του χωριού, φτάσαμε σε πλατείες, είδαμε τα παλιά σπίτια με το αυθεντικό τοπικό χρώμα και νιώσαμε να μας τυλίγει η ζεστασιά της ατμόσφαιράς του. Νοστάλγησα το δικό μου χωριό, το Λευκόνοικό μου, βλέποντας στην αυλή του κάθε σπιτιού κι έναν φούρνο με ξύλα για το ψωμί και τα κουλούρια κι όλα τα καλούδια.
Επισκεφτήκαμε, στη συνέχεια, και προσκυνήσαμε στην εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, από τον οποίο πήρε το όνομα και η κωμόπολη των 5,500 χιλιάδων κατοίκων, με το μεγαλόπρεπο καμπαναριό της του 15ου αιώνα, με την ωραία αυλή της στρωμένη με βότσαλο και το δάπεδο με τις χαρακτηριστικές διακοσμήσεις επίσης από βότσαλο. Εντύπωση μας προκάλεσαν τα σπίτια γύρω από την εκκλησία με τις αψίδες τους και με τη διακόσμηση των εξωτερικών τους τοίχων με κεραμικά πιάτα από τη Λίνδο.
Δεν παραλείψαμε, βεβαίως, να πιούμε τον καφέ μας σε μια καφετέρια απέναντι από την εκκλησία. Θα ήθελα ακόμη να αναφέρω ότι στον Αρχάγγελο ακόμη φτιάχνονται χαλιά και κεραμικά με παραδοσιακό τρόπο.
 | |
| Αρχάγγελος Ρόδου |
Στον Αρχάγγελο της Ρόδου που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα- δύο χιλιόμετρα- και είναι κτισμένος σ' ένα μικρό οροπέδιο ανάμεσα σε χαμηλά βουνά και λόφους, μπορεί κάποιος να επισκεφτεί και το Λαογραφικό Μουσείο με τις τοπικές φορεσιές, τα εργαλεία και τα άλλα σκεύη της καθημερινότητας των παλαιότερων κατοίκων. Επιπλέον, στο Μουσείο εκτίθενται ωραία χειροποίητα κεντήματα, υφαντά και άλλα δημιουργήματα της παλιάς οικοτεχνίας του τόπου. Μάλιστα, σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα υπάρχει μια μικρή αρχαιολογική συλλογή.
Προχωρήσαμε ύστερα προς την παραλία του Αρχαγγέλου που μας είπαν ότι υπάρχει η σπηλιά του Κούμελλου με τους περίφημους σταλακτίτες της. Πρόσφατα, ανακαλύφτηκαν αντικείμενα από τη Νεολιθική και τη Μυκηναϊκή εποχή. Σύμφωνα με έναν θρύλο της περιοχής η σπηλιά επικοινωνεί με τη θάλασσα. Το κύριο, όμως, αξιοθέατο του Αρχάγγελου είναι το βυζαντινό κάστρο που το έκτισαν οι Ιωαννίτες Ιππότες γύρω στο 1320 πάνω στα ερείπια παλαιότερου Βυζαντινού, ίχνη του οποίου διασώζονται στα νεότερα τείχη. Το κάστρο επισκευάστηκε την εποχή των Σταυροφόρων.
Τρίτη 4 Οκτωβρίου 2011
Η ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΑ ΕΦΡΑΙΜ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ-Δ΄ΜΕΡΟΣ
Τη Δευτέρα, 19 Σεπτεμβρίου2011, ο Γέροντας ήταν όλη μέρα στη Μητροπολιτική περιφέρεια Λεμεσού. Την Τρίτη το πρωί λειτούργησε στο Παραλίμνι, όπου και έκανε τρισάγιο στον τάφο του μακαριστού π. Ευέλθοντα.
 |
| Ο πατήρ Ευέλθων |
Το μεσημέρι μίλησε σε εκπομπή του τηλεοπτικού σταθμού ΣΙΓΜΑ, όπου τόνισε ότι σ’ αυτή την επίσκεψή του παρατήρησε ότι ο κόσμος της Κύπρου διακατέχεται από ανησυχία, αγωνία αλλά και προσευχητική διάθεση.
Χρειάζεται, συνέχισε, προσευχή «έμπονος» για να καλυτερεύσει η κατάσταση της οικονομίας μας και ανέφερε τη ρήση του πατρός Παϊσίου «Την Κύπρο θα τη σώσουν οι πνευματικές βάσεις της». Επιπλέον, απαντώντας σε ερώτηση του δημοσιογράφου για τις κατηγορίες που του προσάπτουν για προσηλυτισμό μοναχών, επιστράτευσε τον Άγιο Ιωάννη της Κλίμακος, ο οποίος είπε για την μοναστική ζωή ότι είναι «βία φύσεως διηνεκής».
Ταυτόχρονα, επισήμανε ότι δεν είναι κακό ο άνθρωπος να ενδιαφέρεται για τις υλικές απασχολήσεις του, φτάνει να μην τις απολυτικοποιεί. Υποστήριξε, μάλιστα, ότι η ψυχή δεν καλύπτεται από τα υλικά αγαθά, ούτε από τον καταναλωτισμό που είναι αποτέλεσμα του εγωισμού μας. Ο αληθινός άνθρωπος, παρατήρησε, έχει τον Θεό μέσα του. Η ψυχή του θέλει να πάρει τη Χάρη του Αγίου Πνεύματος.
Επικαλέστηκε δε την αυθεντία του Σέρβου Αγίου Ιουστίνου Πόποβιτς που έλεγε ότι ο καθένας, όποιο επάγγελμα και να έχει, μπορεί να γίνει άγιος. «Γίνε Άγιος δάσκαλος, άγιος υδραυλικός κ.λπ.». Εξάλλου, ο πνευματικός άνθρωπος, ο άνθρωπος που εμφορείται από το πνεύμα το Άγιο, αγαπά όλους τους ανθρώπους και δεν ζητά να τον αγαπά κανένας.
Στη συνέχεια, εξέφρασε την πίστη του ότι θα έρθει η ώρα που θα αλλάξουν οι διεθνείς συγκυρίες προς όφελος του Ελληνισμού. Τέλος, κατέληξε, ότι πρέπει να αλλάξουμε πρώτα εμείς και μετά να περιμένουμε να αλλάξει η κοινωνία. Γι΄ αυτό η μετάνοια είναι προσφορά στον Θεό.
Το απόγευμα, στις 4 και μισή, ήταν προσκεκλημένος στην εκπομπή του Αντέννα «Βάλε Αντέννα» με παρουσιάστρια την κ. Κατερίνα Χριστοφίδου. Μας ευαισθητοποίησε και πάλι με τον πατερικό λόγο του, με την αγάπη και την ταπείνωση των απαντήσεών του. Πιο πολύ, όμως, φάνηκε ότι συγκινήθηκε η παρουσιάστρια η οποία δεν τον είχε ξανασυναντήσει. Άλλαξε και η στάση της και η όλη συμπεριφορά της και στο τέλος, παραδέχτηκε, ότι με όλα όσα άκουσε και βίωσε πρέπει να αλλάξει και η ζωή της. Αναντίρρητα, το πρόσωπο του Γέροντα εξέπεμπε γαλήνη, ηρεμία, ειρήνη, γλυκύτητα που μεταγγιζόταν και σε μας τους τηλεθεατές. Η συνέντευξη αυτή ήταν για μας μια πνευματική ευωχία.
 |
| Στην Αίθουσα Δεξιώσεων Χριστιάνα |
Το βράδυ, προσκεκλημένος και πάλι από τους συγχωριανούς του, την Ένωση Περιστερωνοπηγιωτών, μίλησε στην κατάμεστη αίθουσα «Χριστιάνα» για τον μακαριστό Γέροντά του τον Ιωσήφ τον Βατοπαιδινό και, στη συνέχεια, αφού τον τίμησαν και του πρόσφεραν δώρο, επέδωσε εκ μέρους της Μονής Βατοπαιδίου εικόνες της Παναγίας στους δύο κοινοτάρχες, της Πηγής και της Περιστερώνας, όπως και στον Πρόεδρο και τα μέλη του Σωματείου.
Την Τετάρτη το πρωί μαζί με άλλους ιερείς λειτούργησε στην Ιερά Μονή Αγίου Ηρακλειδίου, λίγο έξω από τη Λευκωσία, όπου και πάλι είχε αρκετές εκατοντάδες κόσμο.
 |
| Ο κύριος Λυκούργος Κάππας, πρώην Υπουργός παιδείας και Πολιτισμού και Λυκειάρχης του Γέροντα Εφραίμ |
Αλλά το αδιαχώρητο έγινε το βράδυ στην Αίθουσα Δεξιώσεων Τρίκκης στην Ανθούπολη, όπου μίλησε για την οικογένεια στη σημερινή κοινωνία, προσκεκλημένος του Συλλόγου Πολυτέκνων «Κιβωτός». Τα αυτοκίνητα ήταν σταθμευμένα σε ακτίνα σχεδόν ενός χιλιομέτρου. Γυναίκα που το σπίτι της είναι στην περιοχή μάς είπε ότι δεν ξαναείδε τόσα αυτοκίνητα μαζεμένα.
Μέσα στην αίθουσα θα είχε πάνω από δύο χιλιάδες άτομα. Κοσμοσυρροή. Κι ήταν κι ο Γέροντας σε μεγάλα κέφια. Είχε πολύ μεγάλη έμπνευση. Επιστράτευσε το γνωστό χιούμορ του και καταγοήτευσε τους πάντες. Κανείς δεν ήθελε να σταματήσει να μιλά. Δημιουργήθηκε μια πολύ όμορφη ατμόσφαιρα. Ζεστή και φιλική. Και όλοι κρέμμονταν απ’ τα χείλη του και δεν χόρταιναν να τον ακούν. Φύγαμε κατενθουσιασμένοι και χαρούμενοι. Πλήρεις. Η ψυχή μας γεύτηκε τον θείο λόγο και ευφράνθηκε. Πώς να μην χαρεί;
 |
| Ο γέροντας Εφραίμ στην Αίθουσα Δεξιώσεων Τρίκκης |
Την τελευταία μέρα του Γέροντα στην Κύπρο, τον αποχαιρετήσαμε στο σπίτι της αδελφής του, της πρεσβυτέρας Χρυστάλλας, η οποία ετοίμασε υπέροχα φαγητά και γλυκά και μας φιλοξένησε. Πήραμε την ευλογία του και τον κατευοδώσαμε με πολλή αγάπη, ως την άλλη φορά που θα τον ξαναδούμε. Ας ευχηθούμε στην Υπεραγία Θεοτόκο και στους Αγίους του χωριού του, τον Άγιο Αναστάσιο και τον Άγιο Πανάρετο, να τον έχουμε όσο πιο συχνά στο νησί μας για να ωφελούμαστε όλοι μας.
 |
| Ο Γέροντας με τη μητέρα μου Χριστίνα Λυσάνδρου |
 |
| Ο Γέροντας με τις αδελφές του μ.Γέροντα Αρσένιου |
 |
 |
| Ο Αριστείδης παίρνει την ευχή του Γέροντα |
 |
| Ο Αντρέας παίρνει την ευλογία του Γέροντα |
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)