Ταξίδι στη Ρόδο-Β΄ Μέρος

Τις μέρες που ήμασταν στη Ρόδο γιόρταζε και η Παναγία η 

Τσαμπίκα, κι έτσι πήγαμε για προσκύνημα στον ναό της που βρίσκεται σε απόσταση περίπου μισής ώρας από την πόλη. Είχε αρκετό κόσμο και μου άρεσε η πίτα που μας πρόσφεραν την οποία ετοιμάζουν  όσοι κάνουν τη γιορτή στην εκκλησία. Οι πιο πολλοί, όπως και στην Κύπρο τις παραγγέλλουν στους φούρνους, αλλά μια κυρία την ετοίμασε στο σπίτι της με αγάπη, πίστη και  μεράκι. Έτσι, μόλις μας είδε, μας κέρασε με πολλή χαρά κι εμείς τη φάγαμε με ευχαρίστηση.

Παναγία η Τσαμπίκα

Το προσωνύμιο "Τσαμπίκα" της Παναγίας προέρχεται από μια οικογένεια που συνδεόταν στο παρελθόν με το μοναστήρι. Ο κόσμος φέρνει τάματα και κυρίως κέρινες κούκλες, γιατί σύμφωνα με την παράδοση του τόπου η Παναγία βοηθά τις γυναίκες που έχουν πρόβλημα να αποκτήσουν παιδιά, και δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις που αναφέρονται στα θαύματα της Παναγίας.

Εντύπωση μας προκάλεσε το ταβάνι της εκκλησίας που καλύπτεται από τόξα με αγιογραφίες, ενώ το δάπεδο της εκκλησίας, όπως και η αυλή είναι όμορφα διακοσμημένα με βότσαλα. Αλλά μας άρεσε πολύ και η τοποθεσία της εκκλησίας που είναι πνιγμένη στο πράσινο από τα πεύκα και τα άλλα υπεραιωνόβια δέντρα που ρίχνουν τη σκιά τους και προσφέρουν τη δροσιά τους στην κάψα του μεσημεριού.

"Ο ναός της Παναγίας Τσαμπίκας ανακαινίσθηκε το 1760 απ το μοναχό Χατζηγεράσιμο. Είναι ναός δωδεκανησιακού τύπου με συνδυασμό σταυροθολίων στην οροφή, μονόχωρος (ένας κλίτος) και στρωμένος με τα παραδοσιακά χοχλάκια. Το ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι μεγάλης τέχνης και φαίνεται παλαιότερο του 17ου αιώνα.
 

Ο ναός πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου, στο Γενέσιον της Θεοτόκου. Η μικρή, όμως, εικόνα της Παναγίας Τσαμπίκας που βρέθηκε θαυματουργικά πάνω στο λόφο, εικονίζει την Παναγία Πλατυτέρα.
Η ονομασία Τσαμπίκα, σύμφωνα με την παράδοση, οφείλεται στη λέξη της τοπικής διαλέκτου  «τσάμπα» που σημαίνει σπίθα και συνδέεται με τον τρόπο εύρεσης της εικόνας.
Ένας βοσκός καθόταν στη βρύση του Αιμαχιού (ιστορικός τόπος Αρχαγγέλου που βρίσκεται χαμηλά απέναντι από το βουνό), όταν είδε ψηλά στην κορυφή, εκεί που σήμερα βρίσκεται ο μικρός ναός της Παναγίας Τσαμπίκας της κυράς, κάτι σαν σπίθες (τσάμπες).

 Όλη η νύχτα πέρασε κοιτάζοντας ο βοσκός να δει αν κινηθεί το φως. Ίσως κάποιος να το κρατούσε. Το φως παρέμενε στην ίδια θέση. Ήρθε και δεύτερη νύχτα και τρίτη νύχτα.

Πάλι, στον ίδιο τόπο, το ίδιο φως. Τότε ο βοσκός, περίεργος αλλά και φοβισμένος μήπως υπήρχαν στο βουνό κακοποιοί, κάλεσε συγχωριανούς του οπλισμένους, ν' ανέβουν να δουν τι συμβαίνει.
Σαν έφτασαν στην κορυφή, παραδόξως, αντικρίζουν μία ασημένια εικόνα της Παναγίας επάνω στο κυπαρίσσι και μπροστά της καντήλι αναμμένο.
Το γεγονός αυτό διαδόθηκε παντού, καθώς και στην Κύπρο, όπου ακούστηκε με πολλή κατάπληξη. Γιατί πράγματι, είχε χαθεί από κάποιο Μοναστήρι μια εικόνα τη Παναγίας με το καντήλι. Επίτροποι από την Κύπρο, ήρθαν στον Αρχάγγελο και αναγνώρισαν την εικόνα.

 Παίρνοντάς την, επέστρεψαν στην πατρίδα. Η εικόνα, όμως πάλι έφυγε απ'  το θρόνο της κι ερχόταν στην κορυφή του βουνού.
Λυπημένοι οι φίλοι Κύπριοι ήρθαν πάλι και πήραν την εικόνα.

 Για να βεβαιωθούν και οι δύο πλευρές πως πρόκειται για την ίδια εικόνα, έκαψαν λίγο το ξύλο της από πίσω για να τη σημαδέψουν (το σημάδι αυτό σώζεται ως σήμερα). Και τρίτη φορά η εικόνα επέστρεψε, φέγγοντας στην κορυφή του βουνού. Τότε, η αδελφότητα έχτισε ναΰδριο και οντάδες σ' εκείνο το σημείο αφιερωμένο στην Παναγία Τσαμπίκα την Κυρά.
Πολλά είναι τα θαύματα της Παναγίας. Πιο πολύ, όμως, οι άτεκνες γυναίκες είναι εκείνες που παρακαλούν την Θεοτόκο να τους χαρίσει παιδί και τάζουν είτε να βαφτίσουν το παιδί του εκεί, είτε να του δώσουν το όνομα Τσαμπίκος ή Τσαμπίκα.

Έτσι στη Ρόδο ακούγεται πάρα πολύ αυτό το όνομα. Έχουμε και περιπτώσεις αλλοδαπών που έχουν δώσει αυτό το όνομα στα παιδιά τους.
Ένα από τα παλιότερα θαύματα της Παναγίας Τσαμπίκας είναι και αυτό που συνδέεται με τα μεγάλα κτήματα γύρω από το Μοναστήρι. Αυτά τα κτήματα ανήκαν σ έναν Τούρκο Πασά, του οποίου η γυναίκα δεν τεκνοποιούσε. Εκείνη μαθαίνοντας για την Παναγία, προσευχήθηκε κι έφαγε το φυτιλάκι που έκαιγε στο καντήλι της εικόνας της.

Έγινε το θαύμα κι έμεινε έγκυος. Ο Τούρκος δεν μπορούσε να πιστέψει πως το παιδί ήταν δικό του. Ούτε πίστευε πως επρόκειτο για θαύμα. Όταν όμως γεννήθηκε το μωρό, κρατούσε στη μικρή χούφτα του το φυτιλάκι του καντηλιού. Έτσι, ο Τούρκος  Πασάς δώρισε στην εκκλησία όλα αυτά τα κτήματα που βρίσκονται γύρω απ το ναό".

Επιστρέφοντας, περάσαμε και από το πασίγνωστο Φαληράκι, το κέντρο της νυκτερινής ζωής του νησιού, με τα αμέτρητα μπαρ και παμπ, τα ξένα εστιατόρια, τα χρυσοχοΐα και τα καταστήματα τουριστικών ειδών. Ήταν, όμως, μεσημέρι και επικρατούσε απόλυτη ησυχία. Τίποτα δεν θύμιζε τη βραδυνή κραιπάλη. Πριν από λίγα χρόνια μείναμε στο Φαληράκι σ’ ένα πολυτελές ξενοδοχείο και απόλαυσε ο Αντρέας τις πισίνες του.

Είναι το δημοφιλέστερο θέρετρο της Ρόδου με  τις μαγευτικές παραλίες του, την ξέφρενη διασκέδαση και τα κοσμοπολίτικα ξενοδοχεία, και συγκρίνεται με τη δική μας Αγία Νάπα. 

Βρίσκεται στη βορειοανατολική ακτή του νησιού, περίπου 14 χιλιόμετρα νότια της πόλης της Ρόδου.  Αξίζει να σημειωθεί ότι στο Φαληράκι λειτουργεί ένα από τα μεγαλύτερα υδροπάρκα (water parks) στον κόσμο που ξετρελαίνει μικρούς και μεγάλους.

Κοντά στο Φαληράκι υπάρχουν διάφορα αξιοθέατα. Παλαιότερα είχαμε επισκεφτεί  τον αρχαιολογικό χώρο στη θέση Σαραντάπηχος, κοντά στο χωριό Καλυθιές, που πιστεύεται ότι αποτελεί τμήμα της επιβλητικής ακρόπολης της αρχαϊκής εποχής. Το χωριό Καλυθιές είναι ένα παραδοσιακό, παραλιακό χωριό, όπου ο επισκέπτης μπορεί να ανακαλύψει ένα μεγάλο κομμάτι της ελληνικής ιστορίας στο νησί.

Πρώτα απ’ όλα μου άρεσε το Μοναστήρι της Ελεούσας με τα δύο του οικόσημα από τον καιρό των Ιπποτών και με τις εντυπωσιακές αγιογραφίες, στην δυτική πλευρά του χωριού. Επιπλέον, πολύ κοντά στις Καλυθιές, μπορεί ο επισκέπτης να βιώσει το πολύτιμο θέαμα του σπηλαίου της Καλαμονιάς με τους σταλακτίτες και τα παλαιότερα μέχρι σήμερα γνωστά ανθρώπινα ίχνη της Νεολιθικής Εποχής (5000 - 3700 π.Χ). Επίσης, πολύ ενδιαφέρον είναι το Ερημόκαστρο, κοντά στη θάλασσα, με χαλάσματα αρχαϊκού τείχους και το παλιό μοναστήρι του Προφήτη Αμώς σε ύψωμα λίγο έξω από το Φαληράκι.

Φεύγοντας από το Φαληράκι περάσαμε από την Καλλιθέα. Εκείνο που μας έκανε εντύπωση ήταν ότι σχεδόν όλοι οι δρόμοι ήταν χαλασμένοι, και αυτό προκαλεί μεγάλη ταλαιπωρία στους ντόπιους αλλά κυρίως στους ξένους. Αυτό είναι αδιανόητο για ένα τόσο τουριστικό νησί, όπως η Ρόδος. Η Καλλιθέα απέχει 11 χλμ. από την πόλη.
 

 Οι θέρμες Καλλιθέας χρησιμοποιήθηκαν ως κέντρο θεραπείας και αναψυχής κοντά στις ιαματικές πηγές της Καλλιθέας, επί ιταλικής κατοχής μέχρι και το 1967, οπότε και σταμάτησε να λειτουργεί. Μόλις όμως το 2007 ανακαινίστηκαν και σήμερα είναι επισκέψιμος χώρος.

Τα θαυμάσια ιταλικά λουτρά δίνουν έναν τόνο αρχοντιάς στην παραλία με τα πράσινα νερά, ενώ ο πανέμορφος όρμος με τα φοινικόδεντρα της χαρίζουν μια όψη εξωτική και ένα σκηνικό μοναδικού φυσικού κάλλους.

Το εντυπωσιακό σκηνικό συμπληρώνεται  με τους βράχους σε παράξενα σχήματα και τα πεύκα. Ο βραχώδης όρμος, εξάλλου, προσφέρεται για καταδύσεις και εξερεύνηση στον μαγικό κόσμο του βυθού. Πιο νότια, μπορεί κάποιος να συναντήσει την παραλία των γυμνιστών με το σμαραγδί χρώμα και τη ρομαντική παραλία του Άντονι Κουήν. Αν θα μπορούσαμε να πούμε για μια παραλία ότι είναι παραλία υψηλής αισθητικής, τότε αυτή σίγουρα είναι η κοσμική Καλλιθέα στη Ρόδο που έρχεται για να αναβαθμίσει τα καλοκαίρια ντόπιων και ξένων στο νησί.

 Σε άλλη εξόρμησή μας στο νησί της Ρόδου παλαιότερα φτάσαμε μέχρι τη Λίνδο. Περάσαμε πρώτα από το χωριό Αρχάγγελος, ένα γραφικό χωριό στην ανατολική ακτή του νησιού, νότια της πόλης, που μας ξαφνιάζει με την προφορά των κατοίκων του. Λες και είναι Κύπριοι. Περπατήσαμε στα στενά δρομάκια του χωριού, φτάσαμε σε πλατείες, είδαμε τα παλιά σπίτια με το αυθεντικό τοπικό χρώμα και νιώσαμε να μας τυλίγει η ζεστασιά της ατμόσφαιράς του. Νοστάλγησα το δικό μου χωριό, το Λευκόνοικό μου, βλέποντας στην αυλή του κάθε σπιτιού κι έναν φούρνο με ξύλα για το ψωμί και τα κουλούρια κι όλα τα καλούδια.    

 Επισκεφτήκαμε, στη συνέχεια, και προσκυνήσαμε στην εκκλησία του Αρχαγγέλου Μιχαήλ,  από τον οποίο πήρε το όνομα και η κωμόπολη των 5,500 χιλιάδων κατοίκων, με το μεγαλόπρεπο καμπαναριό της του 15^ου αιώνα, με την ωραία αυλή της στρωμένη με βότσαλο  και το δάπεδο με τις χαρακτηριστικές διακοσμήσεις επίσης  από βότσαλο.  Εντύπωση μας προκάλεσαν τα σπίτια γύρω από την εκκλησία με τις αψίδες τους και με τη διακόσμηση των εξωτερικών τους τοίχων με κεραμικά πιάτα από τη Λίνδο. 

Δεν παραλείψαμε, βεβαίως, να πιούμε τον καφέ μας σε μια καφετέρια απέναντι από την εκκλησία. Θα ήθελα ακόμη να αναφέρω ότι στον Αρχάγγελο ακόμη φτιάχνονται χαλιά και κεραμικά με παραδοσιακό τρόπο.

Αρχάγγελος Ρόδου

 Στον Αρχάγγελο της Ρόδου που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα- δύο χιλιόμετρα- και είναι κτισμένος σ' ένα μικρό οροπέδιο ανάμεσα σε χαμηλά βουνά και λόφους, μπορεί κάποιος να επισκεφτεί και το Λαογραφικό Μουσείο με τις τοπικές φορεσιές, τα εργαλεία και τα άλλα σκεύη της καθημερινότητας των παλαιότερων κατοίκων. Επιπλέον, στο Μουσείο εκτίθενται ωραία χειροποίητα κεντήματα, υφαντά και άλλα δημιουργήματα της παλιάς οικοτεχνίας του τόπου. Μάλιστα, σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα υπάρχει μια μικρή αρχαιολογική συλλογή.

Προχωρήσαμε ύστερα προς την παραλία του Αρχαγγέλου που μας είπαν ότι υπάρχει η σπηλιά του Κούμελλου με τους περίφημους σταλακτίτες της. Πρόσφατα, ανακαλύφτηκαν αντικείμενα από τη Νεολιθική και τη Μυκηναϊκή εποχή. Σύμφωνα με έναν θρύλο της περιοχής η σπηλιά επικοινωνεί με τη θάλασσα. Το κύριο, όμως,  αξιοθέατο του Αρχάγγελου είναι το βυζαντινό κάστρο που  το έκτισαν οι Ιωαννίτες Ιππότες γύρω στο 1320 πάνω στα ερείπια παλαιότερου Βυζαντινού, ίχνη του οποίου διασώζονται στα νεότερα τείχη. Το κάστρο επισκευάστηκε την εποχή των Σταυροφόρων.

Συνεχίζεται...