Ταξίδι στη Μήλο, ΜΕΡΟΣ Ζ΄, Δυτική Μήλος, Μοναστήρι Αγίου Ιωάννη Σιδεριανού, Τριάδες, Εμπουριός

Από τον Κήπο προχωράμε προς τα Ψαθάδικα,

έναν οικισμό που είχαν τις αγροικίες τους μέλη της οικογένειας Ψαθά. Η παραλία κάτω λέγεται Ψάθη. 

Από εδώ και πέρα μπαίνουμε σε μια παρθένα περιοχή, με δύσβατο δρόμο, που ακόμη και με το κατάλληλο αυτοκίνητο υπάρχει μια σχετική ταλαιπωρία. 

Είχαμε ξαναπάει αυτή τη διαδρομή προς τη Νότια και Δυτική Μήλο πριν από είκοσι χρόνια, αλλά τώρα μου φάνηκε ότι οι δρόμοι χειροτέρεψαν. 

Το τοπίο είναι φανταστικό, άγριο, με πλούσια βλάστηση, αιωνόβια δέντρα, με απίθανες γωνιές και γοητευτικές ακρογιαλιές. Δεν χορταίνουμε να το φωτογραφίζουμε.

Επιπλέον, αξίζει να αναφέρουμε ότι η νοτιοδυτική πλευρά της Μήλου είναι βιότοπος της μεσογειακής φώκιας, ενώ το υπόλοιπο δυτικό μέρος είναι βιότοπος της κόκκινης οχιάς της Μήλου και της σαύρας.

Στο δρόμο μας συναντούμε και κάποια παλιά ορυχεία. Το μόνο που λειτουργεί είναι το ορυχείο ποζολάνη στην Ξυλοκερατιά. Νότια της Ξυλοκερατιάς είναι η παραλία του Γέροντα  και αρκετά πιο κάτω, προς τα δυτικά, το Κλέφτικο.

Σχεδόν όλη η Δυτική Μήλος ανήκει στο Δίκτυο Natura 2000. Εδώ υπάρχει πλήθος από φυτά, βότανα, αγριολούλουδα, αλλά και προστατευόμενα πουλιά, όπως ο Μαυροπετρίτης, ένα σπάνιο μεταναστευτικό είδος γερακιού.

Συνεχίζοντας το ταξίδι μας στο χωματόδρομο προχωράμε σε ένα πλάτωμα, όπου βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου ή Σιδεριανού

που στις 25 Σεπτεμβρίου γίνεται μεγάλο πανηγύρι που διαρκεί πολλές μέρες, ενώ πιο κάτω είναι η παραλία του Αγίου Ιωάννη και πιο νότια η παραλία της Συκιάς. Δύσβατες παραλίες, γι’ αυτό και ελάχιστοι τις ξέρουν. Στην παραλία του Αγίου Ιωάννη υπάρχει μόνο ένα δέντρο στην αριστερή άκρη της παραλίας. 

Το μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Σιδεριανού φαίνεται να υπάρχει από το 1582. Ο ναός αυτός είναι πολύ καλά διατηρημένος, αρκετά ευρύχωρος, σε σχήμα βασιλικής μετά τρούλου, και περιβάλλεται από πολλά κελιά για να φιλοξενεί τους πιστούς. Η εικόνα του Αγίου Ιωάννη πιθανολογείται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.

Η ονομασία του μοναστηριού έχει σχέση με ένα θαύμα που έγινε τη μέρα της γιορτής του Αγίου, όταν έφτασαν στο νησί οι πειρατές, και ο κόσμος κλείστηκε στην εκκλησία και παρακαλούσε τον Άγιο να σιδερώσει την πόρτα για να μην μπουν μέσα οι αντίχριστοι. Πραγματικά, οι πειρατές δεν κατάφεραν να ανοίξουν την πόρτα, και ένας εξαγριωμένος ανέβηκε στον τρούλο της εκκλησίας, σημάδεψε και αποπειράθηκε να πυροβολήσει τον κόσμο. Τότε ο Άγιος παρέλυσε το χέρι του, και το όπλο έπεσε μέσα στην εκκλησία, όπου και φυλάσσεται μέχρι σήμερα μαζί με διάφορα θρησκευτικά αντικείμενα.   

Η περιοχή που διασχίζουμε και μας ταλαιπωρεί αφάνταστα λέγεται Χάλακας. 

Χάλακας στα ορεινά

Στα νοτιοδυτικά, κάτω από τη μονή του Αγίου Ιωάννη, η Σμαραγδένια Σπηλιά ή Σπηλιά της Συκιάς είναι ένα από τα εντυπωσιακότερα ενάλια σπήλαια των Κυκλάδων. 

Αποτελείται από θάλαμο μήκους 130 μέτρων, όπου το κεντρικό τμήμα της οροφής έχει καταπέσει και από εκεί εισχωρεί το φως, φωτίζοντας τα σμαραγδένια νερά της και δημιουργώντας μια οπτική πανδαισία χρωμάτων και λάμψης.

Μεγάλη η απόσταση που διανύουμε, αλλά θα μας αποζημιώσει, όταν σε κάποιο σημείο στρίβουμε αριστερά και πάμε σε δυο μοναχικές παραλίες της δυτικής ακτής: 

το Αμμουδαράκι, με πλούσια ξανθιά άμμο,

 και τις περίφημες Τριάδες  που αποτελούνται  από τρεις παραλίες η καθεμιά, με ισάριθμους κολπίσκους.Οι δυο πρώτες παραλίες είναι αμμώδεις, ενώ η τρίτη έχει πέτρες και μέσα και έξω από τη θάλασσα. 

Ένα τοπίο πρωτόγονο, ανέγγιχτο. Δεν θα ξεχάσω την πρώτη φορά που τις αντικρίσαμε. Νιώσαμε σαν Ροβινσώνες Κρούσοι. Ήταν η ιδιωτική μας παραλία. 

Και τα νερά καταγάλανα και ρηχά, δροσερά και υπέροχα.

Μπήκαμε στην πρώτη αμμώδη παραλία, και είχε ακόμη τρία ζευγάρια νεαρών. Ο Αντρέας μας ξετρελάθηκε. 

Δεν έχουν άδικα τόση φήμη αυτές οι παραλίες. Με τα απόκοσμα βράχια που κοσμούν τα άκρα τους, σαν να σε μεταφέρουν σε άλλες σφαίρες, απόκοσμες, και ξεχνιέσαι. Η άμμος εδώ είναι δυο ειδών, μαύρη και μπεζ, εξαιτίας μιας παλιάς ηφαιστειακής δραστηριότητας.  

Αφού απολαύσαμε το μπάνιο μας και την εξαίσια σκηνογραφία, ξεκινήσαμε για τη βορειοδυτική πλευρά του νησιού, για τον Εμπουριό. 

Άλλη μια αγαπημένη μας γωνιά, άλλος ένας απαραίτητος για μας προορισμός. Δεν είναι δυνατόν να έρθουμε στη Μήλο και να μην επισκεφτούμε τον Εμποριό, παρόλη την ταλαιπωρία και τον άσχημο δρόμο. Όποιος δεν επισκεφτεί τον Εμπουριό, δεν είδε τίποτα από τη Μήλο. Είναι ιδανικός για φυσιολάτρες.

Στον Εμπουριό συνήθως πάμε από τον Αδάμαντα. Από την Αχιβαδόλιμνη στρίβουμε δεξιά προς το μοναστήρι της Αγίας Μαρίνας, στο οποίο γίνεται μεγάλο πανηγύρι στις 17 Ιουλίου κάθε χρόνο, στο οποίο ευτυχήσαμε κάποιες χρονιές να παρευρεθούμε. 

Το μοναστήρι αυτό λειτούργησε από το 1650 ως το 1830, και είναι μια από τις 13 μονές που βρήκε να λειτουργούν ο Γάλλος περιηγητής Τουρνεφόρ το 1700, και τις αναφέρει με θαυμασμό στις περιηγήσεις του.

Η τοποθεσία της Αγίας Μαρίνας είναι μαγευτική. Κτισμένη πάνω σε ύψωμα με εκπληκτική θέα του κόλπου, μας εντυπωσίασε με τους υπέροχους κήπους της. 

Από την Αγία Μαρίνα αρχίζει η δύσκολη σχετικά για τα αυτοκίνητα κατάβαση προς την ήσυχη παραλία της Φατούρενας  που είναι δίπλα στο Ριβάρι. 

Ριβάρι

Λιμνοθάλασσα στο Ριβάρι

Όμορφη η διαδρομή, με κάποιες εξοχικές κατοικίες, μέσα στην παντοδυναμία του γαλάζιου. 

Σε λίγη απόσταση φτάνουμε στον μικρό και ήσυχο οικισμό του Εμπουριού που άλλοτε ήταν σημαντικό εμπορικό κέντρο, όπως το  λέει και το όνομά του.

Αγαπημένος Εμπουριός. Μόλις φτάνουμε στην παραλία, στρίβουμε αριστερά, και από ένα στενό δρομάκι δίπλα στη θάλασσα φτάνουμε σε ένα μικρό γραφικό οικισμό με ένα λιμανάκι και ένα σπίτι με λίγα ενοικιαζόμενα δωμάτια και την ξακουστή ταβέρνα του παππού Μανώλη.

Ευτυχώς, είχαμε την τύχη να γνωρίσουμε πριν από σχεδόν είκοσι χρόνια τον μ. παππού Μανώλη, όταν ζήσαμε για λίγους μήνες στο νησί, και ερχόμασταν τότε συχνά να απολαύσουμε τη μοναδικότητα αυτού του τοπίου.

 Ένα κεντράκι πλάι, κυριολεκτικά μέσα στο κύμα, απλώνεις το πόδι σου στο νερό, ενώ τρως. Αυτή η αίσθηση είναι το πρώτο που με τράβηξε σε αυτή την ταβέρνα.

Πρωτοήρθαμε Μάρτιο του 1996. Μια μέρα με βροχή. Έξω ο αέρας λυσσομανούσε, κι εμείς στη ζεστασιά του μικρού δωματίου-ταβέρνα και κουζίνα μαζί-ακούαμε τις ιστορίες του παππού Μανώλη, καθισμένοι σε ένα ορθογώνιο τραπέζι πλάι στο παράθυρο. 

Ολόγυρα στους τοίχους φωτογραφίες της οικογένειας. Τότε, δεν είχε μενού. Ήταν όλα πολύ απλά. Αν ήταν ο καιρός καλός, θα έβρισκες και ψάρι. Διαφορετικά, θα έτρωγες ό,τι είχε το περιβολάκι του παππού, με κυριότερο πιάτο την στραπατσάδα, αυγά με ντομάτες στο τηγάνι. Αμβροσία.

 Θεσπέσιο φαγητό από τα χέρια της κόρης ή της νύφης του. Απαραίτητος ήταν και ο κόκορας ο κοκκινιστός, το κατσίκι, όπως και τα πιταράκια. Αξέχαστες εμπειρίες. Τότε ερχόταν πολύ λίγος κόσμος. Δεν είχε ούτε ηλεκτρικό, και είχαν δική τους γεννήτρια του ρεύματος.

Αυτή τη φορά φτάσαμε γύρω στις 4μ.μ. και είχε ακόμα πολύ κόσμο. Άλλαξαν οι εποχές. Τώρα πολλοί έρχονται για να βιώσουν τη μοναδικότητα αυτού του οικισμού και να απολαύσουν τα φαγητά της . 

Καθίσαμε δίπλα στο νερό. Πεινούσαμε. Σε λίγα λεπτά άρχισαν, χωρίς καθυστέρηση να έρχονται τα μεζεδάκια που τώρα φτιάχνει με εξαιρετική επίσης μαεστρία η γυναίκα του εγγονού του παππού: κατσικάκι, πιταράκια, σαγανάκι, ψαράκια, τάκος…

Εγώ ήθελα αμπελοφάσουλα(λουβί φρέσκο), αλλά μόλις είχαν λείψει. Έτσι, πήραμε μπάμιες που ήταν πολύ ωραία μαγειρεμένες. Για επιδόρπιο μας πρόσφεραν ένα γλυκό από γιαούρτι και γάλα εβαπορέ. Μας άρεσε.

Κάθε φορά αποχαιρετούμε τον Εμπουριό με βαριά καρδιά, ανανεώνοντας την υπόσχεσή μας να ξανάρθουμε, με τη βοήθεια του Θεού.

Επιστρέφοντας, περνάμε από την Αχιβαδόλιμνη